Жума куни Ироқнинг жанубидаги Нажаф шаҳрида машинага ўрнатилган бомба портлагани оқибатида камида 80 киши¸ шу жумладан Ироқ шиаларининг руҳоний лидери Оятуллоҳ Муҳаммад Бақир Ал-Ҳаким ҳам ҳалок бўлди.
Таҳлилчиларнинг айтишларича¸ Вашингтон Ироққа халқаро кучларни кенгроқ жалб этишга уринаëтган бир пайтда¸ Бағдодда Иордания элчихонаси ҳамда БМТ қароргоҳига қилинган бомба ҳужумлари билан изма-из амалга ошган Нажафдаги ушбу портлаш АҚШнинг қайта қуриш уринишларига яна бир зарба бўлди.
АҚШнинг собиқ юқори лавозимли ҳарбий ва ҳукумат амалдори¸ Вашингтондаги Халқаро стратегик тадқиқотлар марказининг илмий ходими Антони Кордесманнинг бу борадаги мулоҳазалари мана бундай бўлди:
- Менинг фикримча¸ Ироқда юз берадиган ҳар қандай фалокат¸ ҳар қандай бахтсиз ҳодиса мамлакатга хорижий давлатлар ҳимоясини жалб этишни қийинлаштиради¸ - дейди тадқиқотчи олим Кордесман.
Ҳозирги пайтда Вашингтон БМТга аъзо кўпчилик мамлакатларни ўз ҳарбий қисмлари билан Ироқда халқаро тинчлик сақловчи кучларга ëрдам беришга кўндиришга уринмоқда. Бироқ¸ асосий давлатлардан иккитаси - Франция ва Ҳиндистон бундай ҳамкорликдан бош тортиб¸ АҚШ Ироқда ҳокимиятни БМТ билан биргаликда бошқариши кераклигини олға суришмоқда. Бундай фикрга эса¸ Пентагон қарши чиқмоқда.
Бироқ¸ жума куни Нажафда юз берган портлаш АҚШ президенти Жорж Буш маъмуриятидагиларга Ироқда ҳокимиятни бошқаришда БМТ билан ҳамкорлик қилиши учун бир қадар фурсат бериши мумкин¸ дейди Брукингс институтининг ташқи сиëсат бўйича таҳлилчиси Питер Сингер.
Унинг айтишича¸ Ироқдаги амалиëтлар ойига тўрт миллион долларга тушмоқда ва Ироқ Буш учун сиëсий масъулиятга айланиб бормоқда.
"Тарихий жиҳатдан олиб қараладиган бўлса¸ Америка жамоатчилиги муваффақият белгилари кўриладиган тадбирларни қўллаб-қувватлашни истайдилар. Камида сўнгги икки-уч ҳафта ичида биз Ироқдан ижобий хабарлар олмадик."¸ - дея фикр билдиради таҳлилчи Сингер.
Ҳозирча ҳеч ким шиаларнинг Нажафдаги муқаддас ибодатгоҳи "Имом Али" масжиди ëнида портлаган бомба ҳужумини ўз зиммасига олгани йўқ.
Мутахасисларга кўра¸ бу амал Саддам Ҳусайнга содиқ кишиларнинг иши¸ ëки хорижий террорчилар томонидан уюштирилган¸ ëхуд шиалар орасида ҳокимият талашувнинг натижаси бўлиши мумкин.
Ироқдаги шиаларининг "Исломий инқилоб кенгаши" лидери Ал-Ҳаким 23 йиллик сургундан сўнг шу йил май ойида Эрондан қайтиб Ироққа келган эди. Ироқ урушидан кейин мамлакатига келган Ал-Ҳаким Ироқда АҚШ босқинчилигини танқид қилишига қарамай¸ Вашингтон билан мўътадил кўринишда ҳамкорлик қила бошлаган эди. Унинг укаси эса¸ Ироқ Бошқарув кенгашининг аъзосидир.
Ал-Ҳаким Эроннинг руҳонийлар ҳукумати Ироқ учун намуна бўлишига ишонмас эди. У май ойида Ироққа қайтиб келганида мухбирларга¸ "Биз Эрон инқилобидан кўчирма олиб¸ уни Ироқда ташкил этмаслигимиз керак"¸ - деган эди.
Таҳлилчиларнинг айтишларича¸ Вашингтон Ироққа халқаро кучларни кенгроқ жалб этишга уринаëтган бир пайтда¸ Бағдодда Иордания элчихонаси ҳамда БМТ қароргоҳига қилинган бомба ҳужумлари билан изма-из амалга ошган Нажафдаги ушбу портлаш АҚШнинг қайта қуриш уринишларига яна бир зарба бўлди.
АҚШнинг собиқ юқори лавозимли ҳарбий ва ҳукумат амалдори¸ Вашингтондаги Халқаро стратегик тадқиқотлар марказининг илмий ходими Антони Кордесманнинг бу борадаги мулоҳазалари мана бундай бўлди:
- Менинг фикримча¸ Ироқда юз берадиган ҳар қандай фалокат¸ ҳар қандай бахтсиз ҳодиса мамлакатга хорижий давлатлар ҳимоясини жалб этишни қийинлаштиради¸ - дейди тадқиқотчи олим Кордесман.
Ҳозирги пайтда Вашингтон БМТга аъзо кўпчилик мамлакатларни ўз ҳарбий қисмлари билан Ироқда халқаро тинчлик сақловчи кучларга ëрдам беришга кўндиришга уринмоқда. Бироқ¸ асосий давлатлардан иккитаси - Франция ва Ҳиндистон бундай ҳамкорликдан бош тортиб¸ АҚШ Ироқда ҳокимиятни БМТ билан биргаликда бошқариши кераклигини олға суришмоқда. Бундай фикрга эса¸ Пентагон қарши чиқмоқда.
Бироқ¸ жума куни Нажафда юз берган портлаш АҚШ президенти Жорж Буш маъмуриятидагиларга Ироқда ҳокимиятни бошқаришда БМТ билан ҳамкорлик қилиши учун бир қадар фурсат бериши мумкин¸ дейди Брукингс институтининг ташқи сиëсат бўйича таҳлилчиси Питер Сингер.
Унинг айтишича¸ Ироқдаги амалиëтлар ойига тўрт миллион долларга тушмоқда ва Ироқ Буш учун сиëсий масъулиятга айланиб бормоқда.
"Тарихий жиҳатдан олиб қараладиган бўлса¸ Америка жамоатчилиги муваффақият белгилари кўриладиган тадбирларни қўллаб-қувватлашни истайдилар. Камида сўнгги икки-уч ҳафта ичида биз Ироқдан ижобий хабарлар олмадик."¸ - дея фикр билдиради таҳлилчи Сингер.
Ҳозирча ҳеч ким шиаларнинг Нажафдаги муқаддас ибодатгоҳи "Имом Али" масжиди ëнида портлаган бомба ҳужумини ўз зиммасига олгани йўқ.
Мутахасисларга кўра¸ бу амал Саддам Ҳусайнга содиқ кишиларнинг иши¸ ëки хорижий террорчилар томонидан уюштирилган¸ ëхуд шиалар орасида ҳокимият талашувнинг натижаси бўлиши мумкин.
Ироқдаги шиаларининг "Исломий инқилоб кенгаши" лидери Ал-Ҳаким 23 йиллик сургундан сўнг шу йил май ойида Эрондан қайтиб Ироққа келган эди. Ироқ урушидан кейин мамлакатига келган Ал-Ҳаким Ироқда АҚШ босқинчилигини танқид қилишига қарамай¸ Вашингтон билан мўътадил кўринишда ҳамкорлик қила бошлаган эди. Унинг укаси эса¸ Ироқ Бошқарув кенгашининг аъзосидир.
Ал-Ҳаким Эроннинг руҳонийлар ҳукумати Ироқ учун намуна бўлишига ишонмас эди. У май ойида Ироққа қайтиб келганида мухбирларга¸ "Биз Эрон инқилобидан кўчирма олиб¸ уни Ироқда ташкил этмаслигимиз керак"¸ - деган эди.
