Россия ва Украина ўртасида ўзаро қарздорлик ва 2009 йилги газ нархи борасидаги келишмовчиликдан бошланган газ жанжали ҳали-ҳамон якунига етай демаяпти.
Бундай вазиятда табиий газга нисбатан эҳтиëжининг 80 фоиздан 100 фоизига қадар Россия гази ҳисобига қондириб келган Европа давлатларининг энергетик хавфсизлиги эртаси¸ ҳеч муболағасиз¸ хавф остида қолмоқда.
Аксарияти бир ҳафта - 10 кундан бери фавқулодда газ заҳираларини ишлатишга ўтган Европа Иттифоқи давлатлари омборидаги заҳира тугашига ҳам саноқли кунлар қолди.
Ва мабодо эрта-индин Украина магистрал қувурлари орқали Россиядан газ келиши йўлга қўйилмас экан¸ Европа Иттифоқи ўз тарихидаги энг оғир энергетик бўҳрон домидан қандай чиқиш борасида ўта фавқулодда чораларга қўл уришга мажбур бўлади.
Брюссел воситачилигида ҳозирланиб¸ Киев ва Москва ҳукумати раҳбарлари имзолаган келишув¸ душанба куни имзоланиши ҳамоно йўққа чиқди.
Москва Газпромнинг яна аввалгидек газ узатишни бошлагани¸ бироқ Киевнинг транзит қувурлар кўзини очмаганини даъво қилди.
Киев эса Газпромни¸ нотўғри қувурларга газ юборишда айблади.
Совуқ забтига олиб бораëтган айни кунларда вақтни яна бесамар айблов ўйинига бой беришни истамаëтган Европа Иттифоқи¸ ҳар иккала томондан ҳафсаласи очиқчасига пир бўлганига қарамай¸ уларни музокараларни қайта давом эттиришга даъват қилмоқда.
Бундай чақириқларга жавобан Россия президенти Дмитрий Медведев¸ зудлик билан Москва саммити ўтказиш ташаббуси билан чиқди.
- Мен шанба¸ 17 январ куни Москвада Европанинг Россия федерациясидан газ импорт қилаëтган давлатлари¸ шунингдек транзит давлатлар раҳбарларининг олий даражали учрашувини ўтказишга чақираман¸ деди Медведев 14 январ куни.
Медведев матбуот хизматига кўра¸ Москва саммитига қатнашиш учун таклифномалар Европа давлат ва ҳукумат раҳбарлари¸ шунингдек транзит давлатлар етакчиларига жўнатилган.
Ҳозирча Украинанинг Москва саммитида қатнашиш-қатнашмаслиги мавҳумлигича қолмоқда.
14 январ куни Украина Бош вазири Юлия Тимошенко бундай саммитни Москва ëки Киевда ўтказиш фикрига қўшилмаслигини билдирди.
- Мен фақат бир нарса- бундай саммитни можарога тортилган давлатлар эмас¸ балки Европанинг исталган пойтахтида ўтказиш мақбул бўлишини айтишни истардим¸ деди Медведев ташаббусига муносабат билдирган Тимошенко хоним.
Украина президенти Виктор Юшченко ҳам¸ газ можаросига бағишланган саммитнинг Москвада ўтказилишига шу каби эътироз билдирди.
Айни пайтда¸ Украина Бош вазири 17 январ куни Москвада ўз ҳамкасби Владимир Путин билан ушрашишга розилик берди.
Европа Комиссияси икки ҳукумат раҳбарининг бўлажак сўзлашувини олқишлади.
Тимошенко билан учрашувдан аввал Путиннинг Берлинга келиб¸ бу ерда Германия канцлери Ангела Меркел билан учрашиши кутилмоқда.
Сафар арафасида Германия телевидениесига берган интервюсида Путин¸ Украина транзит қувурларини ижарага олувчи халқаро консорциум ташкил этиш ва мабодо Украина қаршилик кўрсатмаса¸ ушбу консорциумнинг қувурларни хусусийлаштиришини таклиф қилди.
Кузатувчиларга кўра¸ бундай таклиф киевдагилар жаҳлини чиқариб¸ Россия ва Украина ўртасидаги музокараларни янада мураккаблаштириши мумкин.
Ҳозирга қадар Россия кўп бор Украина транзит қувурлари устидан ташқи назорат ўрнатишга уриниб келди¸ аммо Киев ўз ҳудудидан ўтувчи қувурларни бошқалар назоратига бериб қўймаслигини билдириш орқали¸ бу уринишларни йўққа чиқариб келди.
Путиннинг ушбу таклифни яна бир бор ўртага ташлаши¸ таҳлилчиларга кўра¸ Киев ва Москва ўртасида Европа Иттифоқига таъсир ўтказиш учун бораëтган рақобатнинг янада кучайгани аломатидир.
Бу рақобат фақат қизигандан қизиб борар экан¸ европаликлар пули аллақачон тўлаб қўйилган газнинг шанба куни томонлар муросага келган тақдирда ҳам¸ яна камида бир ҳафтадан сўнг кела бошлашини тахмин қилмоқдалар.
Мабодо муросаю мадора йўли топилмаса¸ Европа қаршисида январнинг қолган совуғини газсиз¸ иссиқсиз ўтказиш таҳликаси кўндаланг турибди.
Бундай вазиятда табиий газга нисбатан эҳтиëжининг 80 фоиздан 100 фоизига қадар Россия гази ҳисобига қондириб келган Европа давлатларининг энергетик хавфсизлиги эртаси¸ ҳеч муболағасиз¸ хавф остида қолмоқда.
Аксарияти бир ҳафта - 10 кундан бери фавқулодда газ заҳираларини ишлатишга ўтган Европа Иттифоқи давлатлари омборидаги заҳира тугашига ҳам саноқли кунлар қолди.
Ва мабодо эрта-индин Украина магистрал қувурлари орқали Россиядан газ келиши йўлга қўйилмас экан¸ Европа Иттифоқи ўз тарихидаги энг оғир энергетик бўҳрон домидан қандай чиқиш борасида ўта фавқулодда чораларга қўл уришга мажбур бўлади.
Брюссел воситачилигида ҳозирланиб¸ Киев ва Москва ҳукумати раҳбарлари имзолаган келишув¸ душанба куни имзоланиши ҳамоно йўққа чиқди.
Москва Газпромнинг яна аввалгидек газ узатишни бошлагани¸ бироқ Киевнинг транзит қувурлар кўзини очмаганини даъво қилди.
Киев эса Газпромни¸ нотўғри қувурларга газ юборишда айблади.
Совуқ забтига олиб бораëтган айни кунларда вақтни яна бесамар айблов ўйинига бой беришни истамаëтган Европа Иттифоқи¸ ҳар иккала томондан ҳафсаласи очиқчасига пир бўлганига қарамай¸ уларни музокараларни қайта давом эттиришга даъват қилмоқда.
Бундай чақириқларга жавобан Россия президенти Дмитрий Медведев¸ зудлик билан Москва саммити ўтказиш ташаббуси билан чиқди.
- Мен шанба¸ 17 январ куни Москвада Европанинг Россия федерациясидан газ импорт қилаëтган давлатлари¸ шунингдек транзит давлатлар раҳбарларининг олий даражали учрашувини ўтказишга чақираман¸ деди Медведев 14 январ куни.
Медведев матбуот хизматига кўра¸ Москва саммитига қатнашиш учун таклифномалар Европа давлат ва ҳукумат раҳбарлари¸ шунингдек транзит давлатлар етакчиларига жўнатилган.
Ҳозирча Украинанинг Москва саммитида қатнашиш-қатнашмаслиги мавҳумлигича қолмоқда.
14 январ куни Украина Бош вазири Юлия Тимошенко бундай саммитни Москва ëки Киевда ўтказиш фикрига қўшилмаслигини билдирди.
- Мен фақат бир нарса- бундай саммитни можарога тортилган давлатлар эмас¸ балки Европанинг исталган пойтахтида ўтказиш мақбул бўлишини айтишни истардим¸ деди Медведев ташаббусига муносабат билдирган Тимошенко хоним.
Украина президенти Виктор Юшченко ҳам¸ газ можаросига бағишланган саммитнинг Москвада ўтказилишига шу каби эътироз билдирди.
Айни пайтда¸ Украина Бош вазири 17 январ куни Москвада ўз ҳамкасби Владимир Путин билан ушрашишга розилик берди.
Европа Комиссияси икки ҳукумат раҳбарининг бўлажак сўзлашувини олқишлади.
Тимошенко билан учрашувдан аввал Путиннинг Берлинга келиб¸ бу ерда Германия канцлери Ангела Меркел билан учрашиши кутилмоқда.
Сафар арафасида Германия телевидениесига берган интервюсида Путин¸ Украина транзит қувурларини ижарага олувчи халқаро консорциум ташкил этиш ва мабодо Украина қаршилик кўрсатмаса¸ ушбу консорциумнинг қувурларни хусусийлаштиришини таклиф қилди.
Кузатувчиларга кўра¸ бундай таклиф киевдагилар жаҳлини чиқариб¸ Россия ва Украина ўртасидаги музокараларни янада мураккаблаштириши мумкин.
Ҳозирга қадар Россия кўп бор Украина транзит қувурлари устидан ташқи назорат ўрнатишга уриниб келди¸ аммо Киев ўз ҳудудидан ўтувчи қувурларни бошқалар назоратига бериб қўймаслигини билдириш орқали¸ бу уринишларни йўққа чиқариб келди.
Путиннинг ушбу таклифни яна бир бор ўртага ташлаши¸ таҳлилчиларга кўра¸ Киев ва Москва ўртасида Европа Иттифоқига таъсир ўтказиш учун бораëтган рақобатнинг янада кучайгани аломатидир.
Бу рақобат фақат қизигандан қизиб борар экан¸ европаликлар пули аллақачон тўлаб қўйилган газнинг шанба куни томонлар муросага келган тақдирда ҳам¸ яна камида бир ҳафтадан сўнг кела бошлашини тахмин қилмоқдалар.
Мабодо муросаю мадора йўли топилмаса¸ Европа қаршисида январнинг қолган совуғини газсиз¸ иссиқсиз ўтказиш таҳликаси кўндаланг турибди.