2005 йилда Андижонда ўқ ëмғирларидан қочиб¸ хориждан бошпана олганларнинг бугунги ҳаëти қандай? Улар Ғарб ҳаëтига кўникиб¸ ўзидан тинчиб кетишдими?
Бу саволга жавоб излаган Айдаҳодаги маҳаллий нашр учта ўзбек қочқини бўëқчилик ширкати очиб¸ иқтисодий муваффақиятга эришганини ëзади. Аввалига ижтимоий ëрдам олиб кун кўраëтган уч нафар андижонлик қочқин - 32 яшар Икром¸ 27 яшар Насибуллоҳ ва Қудратбеклар Айдаҳо штатидаги уйларнинг ичи-ташини бўяб¸ америкалик мижозлар кўнглини топишган.
Икром: Шу ерда болалар билан бўëқчилик компаниясини очган эдик. Чунки биз Ўзбекистонда юрганда устачилик билан катта бўлганмизда. “Ўзимизнинг касбимизни қилсак” деб болалар билан маслаҳатлашиб¸ шу ишга қўл урдик Андижон воқеасидан кейин.
Озодлик: Америкага кўникиш қанақа бўлди? Қийналмадингизларми?
Икром: Энди она юрт барибир она юртда. Мисол учун бу ерда ҳам ўзига яраша ëмон одамлари бор. Унақа одамларни Ўзбекистондан кўра кам¸ дея олмайман. Биз одамларнинг уйида ишлаймиз. Одамлар билан кўп мулоқотда бўлганлигимиз учун яхши биламиз. Мана келганимизга тўрт йил бўлган бўлса¸ Худога шукур Американинг оқ-қорасини ажратдик. Ўзбекистонда камчилик бўлганидай¸ бу ерда ҳам камчиликлар бор.
Озодлик: Қанақа камчиликлар бор?
Икром: Масалан¸ бизнес очиш¸ документ ишлари осон. Ишингизни кўрсатиб¸ юриб кетса¸ юриб кетадиган жой. Лекин бир ўтирсангиз¸ шунақа ўтирасизки¸ ўзингизни ўнглаб олиш жуда қийин бўлади. Қўшнингиз қўшнисини танимайди. Ўзбекларда¸ масалан¸ қўни-қўшниларга нисбатан ҳам меҳр-муҳаббат борда. Америкада бунақа нарса йўқ.
Биз оғир нарса кўтариб кетаëтган қарияга ëрдам берамиз¸ автобусда ўрнимиздан туриб қарияларга жой берамиз. Бу ерда унақа нарса йўқ. Шу томонлари ëқмайди. Камчиликлари шу деб биламан. Одамнинг бир-бирига меҳри йўқ. Сиз “ëрдам бераман” деб борсангиз¸ “менга яхшилик қилишга келди бу” деб ўйламайди булар. “Мени бу нарсага ярамайди деб келди. Менинг куч-қувватим бор. Мен бу ишга ярайман” деган мақсадда қарайди. Лекин аслида сиз ëрдам беришга борган бўласиз. Ўзбекларда бир-бирига ëрдам бериш¸ бир-бирига меҳр-муҳаббат бор. Биз ëшликдан шунинг ичида катта бўлганмизда.
Озодлик: Мана ўзбеклар Америка элчихонасининг олдида навбатда туришади. Кўпчилик грин карта ютса¸ бахтиëрликдан ўзини йўқотиб қўйишгача боради. Бу масалада сиз нима деб ўйлайсиз?
Икром: Америкага келгунча мен ҳам шунақа фикрда эдим. Умуман Америка деганда тушунчам бошқача эди. Ҳозирги гапириб ўтган нарсаларим ҳақида менда маълумот йўқ эди. Чунки Американи фақат телевизорда кўрганмиз. Ичига кирмагунча¸ ташқаридан Америка бошқача диëр бўлиб кўринар экан. Ичига кириб камчиликларини¸ одамларнинг бир-бирига меҳр-муҳаббати йўқлигини кўрганингиздан кейин фикр ўзгарар экан.
Озодлик: Бир кун туз ичган жойингга қирқ кун салом бер дейди. Яхши томонларини ҳам гапиринг.
Икром: Яхши томонлари ҳақида гапирадиган бўлсак¸ келган пайтимизда бу ерда бизнинг ҳеч кимимиз бўлмаган. Худога шукур¸ Америка ҳукумати мана шу ерга олиб келиб¸ қабул қилди. Қирғизистонда¸ Руминияда ўзига яраша қийинчиликларни кўрдик. Бизга қарагани учун уларга катта раҳмат.
Америкада қочоқларни қабул қиладиган ташкилотлар бор экан. Шулар бизга уй берди¸ қанчадир пул берди¸ озиқ-овқатга дастмоя берди. Бошида келганимизда яхши қарашди. Ўзга юрт барибир ўзга юртда. Ўзингизга қолиб кетса¸ қийналасиз. Мусофирга шу ерда туғилиб ўсган одам ëрдам берса¸ бундан яхшиси йўқда.
Озодлик: Озгина ўзларингизни тиклаб олдингизларми? Мана бўëқчилик ширкати очибсизлар.
Икром: Моддий томондан гапирадиган бўлсак¸ ўзимизни анча тиклаб олдик. Тўрт йил ҳам кичкина муддат эмас. Худога шукур бугунги кунимиздан нолимаймиз. Ўзимизга яраша уйларимиз бор¸ машинамиз бор. Яшаш шароити учун нима керак бўлса¸ бор. Ўзимиздан ортттирганимиз билан мана ота-онамизга¸ ака-укамизга¸ қариндош-уруғларга қўлимиздан келганча ëрдам бераяпмиз.
Озодлик: Уларга айтадиган гапигниз борми?
Икром: Рамазон муборак бўлсин. Худо бу ойни хайрли қилсин. Ҳамма ўйлаган ниятига етсин.
Бу саволга жавоб излаган Айдаҳодаги маҳаллий нашр учта ўзбек қочқини бўëқчилик ширкати очиб¸ иқтисодий муваффақиятга эришганини ëзади. Аввалига ижтимоий ëрдам олиб кун кўраëтган уч нафар андижонлик қочқин - 32 яшар Икром¸ 27 яшар Насибуллоҳ ва Қудратбеклар Айдаҳо штатидаги уйларнинг ичи-ташини бўяб¸ америкалик мижозлар кўнглини топишган.
Икром: Шу ерда болалар билан бўëқчилик компаниясини очган эдик. Чунки биз Ўзбекистонда юрганда устачилик билан катта бўлганмизда. “Ўзимизнинг касбимизни қилсак” деб болалар билан маслаҳатлашиб¸ шу ишга қўл урдик Андижон воқеасидан кейин.
Озодлик: Америкага кўникиш қанақа бўлди? Қийналмадингизларми?
Икром: Энди она юрт барибир она юртда. Мисол учун бу ерда ҳам ўзига яраша ëмон одамлари бор. Унақа одамларни Ўзбекистондан кўра кам¸ дея олмайман. Биз одамларнинг уйида ишлаймиз. Одамлар билан кўп мулоқотда бўлганлигимиз учун яхши биламиз. Мана келганимизга тўрт йил бўлган бўлса¸ Худога шукур Американинг оқ-қорасини ажратдик. Ўзбекистонда камчилик бўлганидай¸ бу ерда ҳам камчиликлар бор.
Озодлик: Қанақа камчиликлар бор?
Икром: Масалан¸ бизнес очиш¸ документ ишлари осон. Ишингизни кўрсатиб¸ юриб кетса¸ юриб кетадиган жой. Лекин бир ўтирсангиз¸ шунақа ўтирасизки¸ ўзингизни ўнглаб олиш жуда қийин бўлади. Қўшнингиз қўшнисини танимайди. Ўзбекларда¸ масалан¸ қўни-қўшниларга нисбатан ҳам меҳр-муҳаббат борда. Америкада бунақа нарса йўқ.
Биз оғир нарса кўтариб кетаëтган қарияга ëрдам берамиз¸ автобусда ўрнимиздан туриб қарияларга жой берамиз. Бу ерда унақа нарса йўқ. Шу томонлари ëқмайди. Камчиликлари шу деб биламан. Одамнинг бир-бирига меҳри йўқ. Сиз “ëрдам бераман” деб борсангиз¸ “менга яхшилик қилишга келди бу” деб ўйламайди булар. “Мени бу нарсага ярамайди деб келди. Менинг куч-қувватим бор. Мен бу ишга ярайман” деган мақсадда қарайди. Лекин аслида сиз ëрдам беришга борган бўласиз. Ўзбекларда бир-бирига ëрдам бериш¸ бир-бирига меҳр-муҳаббат бор. Биз ëшликдан шунинг ичида катта бўлганмизда.
Озодлик: Мана ўзбеклар Америка элчихонасининг олдида навбатда туришади. Кўпчилик грин карта ютса¸ бахтиëрликдан ўзини йўқотиб қўйишгача боради. Бу масалада сиз нима деб ўйлайсиз?
Икром: Америкага келгунча мен ҳам шунақа фикрда эдим. Умуман Америка деганда тушунчам бошқача эди. Ҳозирги гапириб ўтган нарсаларим ҳақида менда маълумот йўқ эди. Чунки Американи фақат телевизорда кўрганмиз. Ичига кирмагунча¸ ташқаридан Америка бошқача диëр бўлиб кўринар экан. Ичига кириб камчиликларини¸ одамларнинг бир-бирига меҳр-муҳаббати йўқлигини кўрганингиздан кейин фикр ўзгарар экан.
Озодлик: Бир кун туз ичган жойингга қирқ кун салом бер дейди. Яхши томонларини ҳам гапиринг.
Икром: Яхши томонлари ҳақида гапирадиган бўлсак¸ келган пайтимизда бу ерда бизнинг ҳеч кимимиз бўлмаган. Худога шукур¸ Америка ҳукумати мана шу ерга олиб келиб¸ қабул қилди. Қирғизистонда¸ Руминияда ўзига яраша қийинчиликларни кўрдик. Бизга қарагани учун уларга катта раҳмат.
Америкада қочоқларни қабул қиладиган ташкилотлар бор экан. Шулар бизга уй берди¸ қанчадир пул берди¸ озиқ-овқатга дастмоя берди. Бошида келганимизда яхши қарашди. Ўзга юрт барибир ўзга юртда. Ўзингизга қолиб кетса¸ қийналасиз. Мусофирга шу ерда туғилиб ўсган одам ëрдам берса¸ бундан яхшиси йўқда.
Озодлик: Озгина ўзларингизни тиклаб олдингизларми? Мана бўëқчилик ширкати очибсизлар.
Икром: Моддий томондан гапирадиган бўлсак¸ ўзимизни анча тиклаб олдик. Тўрт йил ҳам кичкина муддат эмас. Худога шукур бугунги кунимиздан нолимаймиз. Ўзимизга яраша уйларимиз бор¸ машинамиз бор. Яшаш шароити учун нима керак бўлса¸ бор. Ўзимиздан ортттирганимиз билан мана ота-онамизга¸ ака-укамизга¸ қариндош-уруғларга қўлимиздан келганча ëрдам бераяпмиз.
Озодлик: Уларга айтадиган гапигниз борми?
Икром: Рамазон муборак бўлсин. Худо бу ойни хайрли қилсин. Ҳамма ўйлаган ниятига етсин.
