Санкт-Петербургда ишлаётган хоразмлик Қодиржон Ҳасан бозори уч кундан бери милиция махсус отряди қуршовида эканини айтади.
- Уч кундан бери Ҳасан бозорини ëпишнинг устига тушиб қолишган. Ëптилар десак ҳам бўлади. ОМОНчилар босган. Ҳозир ҳеч кимни киргизмайди у ерга¸ дейди Қодиржон.
Озодликнинг Санкт –Петербургдаги мухбири Татяна Волтскаянинг айтишича, Ҳасан бозори атрофидаги можоро анчадан бери давом этиб келаётган эди.
- Бу бозор учун кураш бир ярим йилдан бери давом этмоқда. Ҳасан бозори жуда обод жой. У ерда савдогарлар давлатдан бир тийин ҳам олмай, ўзлари ва харидорлар учун барча шароитларни яратганлар, бу ерда ҳамма коммуникациялар мавжуд. Расмийлар барча шароитлар мавжуд бўлган бу бозорни ёпиб, унинг ўрнига савдогарларга мутлақо вайрона бўлган бошқа жойни таклиф қилмоқдалар, деди Татяна Волтская.
Озодлик мухбирига кўра, Ҳасан бозоридаги савдогарлар бу жойни “Санкт- Петербург губернаторининг ўғли Сергей Матвиенко бизнеси учун бўшатишяпти”, деган фикрдалар. Бироқ Сергей Матвиенконинг ўзи бу иддаоларни рад этган.
Савдогарлар бозорни ёпишга келганларни “Йўқолсин Сергей Матвиенко!” деган хитоблар билан кутиб олганлар.
Савдогарларга кўра, улар бозорни Санкт-Петербург губернаторининг ўғли Сергей Матвиенкого сотишга розилик беришмагач, уларни бу ердан қувиб чиқариш тўғрисида қарор қабул қилинган.
Москвадаги бозорлардан бирида ишлаган ўзбекистонлик меҳнат муҳожири Одилжон ака бундан аввал Москвадаги йирик Черкизов бозорининг ёпилганини эслар экан, буни ноҳалол рақобат меваси деб билишини айтди.
- Катта бозорларнинг ëпилиб кетиши катталар ўртасидаги қандайдир ўйинлар. Мода тилида бири-бирига рақобат деб қўяди. Эскичасига бир бирини синдириш. Мен шундай деб тушунаман¸ дейди Одилжон ака.
Суҳбатдошимизга кўра, Россияда бозорларнинг ёпилиши россияликлардан кўра кўпроқ МДҲдан бу мамлакатга келган меҳнат муҳожирлари, жумладан, ўзбекистонлик мардикорлар учун катта зарбадир. “Чунки бозорлар Россияга иш излаб келган юзлаб ўзбекистонликлар учун асосий иш ўрнидир. Бу ерда ўзбеклар аравакашлик, ҳаммоллик, фаррошлик қилишар ва майда савдо билан шуғулланишар эди”, дейди Одилжон ака.
- Нафақат Ўзбекистон¸ бутун МДҲ давлатларидан келаëтганларга таъсири бўлади. Чунки бозорда ишлайдиганлар ҳам кўп. Бозор ëпилаяптими¸ унинг таъсири бор. Битта универсал магазин ëпилаяптими¸ унинг таъсири бор. Чунки ўша ердаги кўпчиликнинг ишдан бўшашига тўғри келади. Кейин бу ерда пул топиш осон бўлаëтгани йўқ. Келганингиздан кейин кимдир кутиб олиши керак¸ регистрация қилиб бериши керак¸ ишга жойлаши керак. Ана энди ëпилган бозорнинг устига келиб қолсангиз¸ аҳволни кўраверинг¸ дейди Одилжон ака.
Санкт- Петербургда ишлаётган хоразмлик Қодиржон ҳам Ҳасан бозорининг ёпилиши оқибатида юзлаб ўзбекистонликлар ишсиз қолганини айтади:
Қодиржон: Петербургга келган тожик ва ўзбеклардан ким "разрешение на работу" ола олмаса¸ ишлаш учун бозорга кетарди. 100 нафардан ортиқ арава ҳайдаб юрган ўзбекларни билардим. У ерда яна аëллар сотувчилик қиларди. Ҳозир шулар ишсиз қолган. Пишириқ билан савдо қиладиган аëллар бу бозор ëпилиши билан наригисига бориб савдосини қилаяпти. Йигитларга бу зарар қилди.
Озодлик: Улар тахминан қанча пул ишлашарди?
- Битта хоразмлик йигитман дегани билан гаплашиб кўрган эдим. “Ака¸ кунимизга 700-800 рубл тўғри келса ишлаймиз. Уйга беришимиз¸ квартплаталар билан 400 рубл ишлаб турибмиз. Шунинг учун яхшироқ иш бўлса топиб беринг” деган эди биттаси¸ дейди Қодиржон.
Ўтган йилнинг июл ойи сўнггида Москвадаги Черкизов бозори ёпилиши оқибатида, расмий маълумотларга кўра, 45 минг одам ишсиз қолган эди. Санкт-Петербургдаги Ҳасан бозорининг ёпили оқибатида эса 10 минг одам ишсиз қолади. Бу икки бозорининг ёпилиши оқибатида ўзбекистонлик минглаб мардикорлар ҳам даромад манбаларидан ажраб қолганлар.
Мавзу доирасида биз билан суҳбатлашган респондентларимиз фикрича, агар Россияда катта бозорларни ноҳалол рақобат туфайли ёпиш анъанага айланса, бу бозорларда ишлаётган минглаб ўзбекистонликлар кўчада қолиши мумкин.
- Уч кундан бери Ҳасан бозорини ëпишнинг устига тушиб қолишган. Ëптилар десак ҳам бўлади. ОМОНчилар босган. Ҳозир ҳеч кимни киргизмайди у ерга¸ дейди Қодиржон.
Озодликнинг Санкт –Петербургдаги мухбири Татяна Волтскаянинг айтишича, Ҳасан бозори атрофидаги можоро анчадан бери давом этиб келаётган эди.
- Бу бозор учун кураш бир ярим йилдан бери давом этмоқда. Ҳасан бозори жуда обод жой. У ерда савдогарлар давлатдан бир тийин ҳам олмай, ўзлари ва харидорлар учун барча шароитларни яратганлар, бу ерда ҳамма коммуникациялар мавжуд. Расмийлар барча шароитлар мавжуд бўлган бу бозорни ёпиб, унинг ўрнига савдогарларга мутлақо вайрона бўлган бошқа жойни таклиф қилмоқдалар, деди Татяна Волтская.
Озодлик мухбирига кўра, Ҳасан бозоридаги савдогарлар бу жойни “Санкт- Петербург губернаторининг ўғли Сергей Матвиенко бизнеси учун бўшатишяпти”, деган фикрдалар. Бироқ Сергей Матвиенконинг ўзи бу иддаоларни рад этган.
Савдогарлар бозорни ёпишга келганларни “Йўқолсин Сергей Матвиенко!” деган хитоблар билан кутиб олганлар.
Савдогарларга кўра, улар бозорни Санкт-Петербург губернаторининг ўғли Сергей Матвиенкого сотишга розилик беришмагач, уларни бу ердан қувиб чиқариш тўғрисида қарор қабул қилинган.
Москвадаги бозорлардан бирида ишлаган ўзбекистонлик меҳнат муҳожири Одилжон ака бундан аввал Москвадаги йирик Черкизов бозорининг ёпилганини эслар экан, буни ноҳалол рақобат меваси деб билишини айтди.
- Катта бозорларнинг ëпилиб кетиши катталар ўртасидаги қандайдир ўйинлар. Мода тилида бири-бирига рақобат деб қўяди. Эскичасига бир бирини синдириш. Мен шундай деб тушунаман¸ дейди Одилжон ака.
Суҳбатдошимизга кўра, Россияда бозорларнинг ёпилиши россияликлардан кўра кўпроқ МДҲдан бу мамлакатга келган меҳнат муҳожирлари, жумладан, ўзбекистонлик мардикорлар учун катта зарбадир. “Чунки бозорлар Россияга иш излаб келган юзлаб ўзбекистонликлар учун асосий иш ўрнидир. Бу ерда ўзбеклар аравакашлик, ҳаммоллик, фаррошлик қилишар ва майда савдо билан шуғулланишар эди”, дейди Одилжон ака.
- Нафақат Ўзбекистон¸ бутун МДҲ давлатларидан келаëтганларга таъсири бўлади. Чунки бозорда ишлайдиганлар ҳам кўп. Бозор ëпилаяптими¸ унинг таъсири бор. Битта универсал магазин ëпилаяптими¸ унинг таъсири бор. Чунки ўша ердаги кўпчиликнинг ишдан бўшашига тўғри келади. Кейин бу ерда пул топиш осон бўлаëтгани йўқ. Келганингиздан кейин кимдир кутиб олиши керак¸ регистрация қилиб бериши керак¸ ишга жойлаши керак. Ана энди ëпилган бозорнинг устига келиб қолсангиз¸ аҳволни кўраверинг¸ дейди Одилжон ака.
Санкт- Петербургда ишлаётган хоразмлик Қодиржон ҳам Ҳасан бозорининг ёпилиши оқибатида юзлаб ўзбекистонликлар ишсиз қолганини айтади:
Қодиржон: Петербургга келган тожик ва ўзбеклардан ким "разрешение на работу" ола олмаса¸ ишлаш учун бозорга кетарди. 100 нафардан ортиқ арава ҳайдаб юрган ўзбекларни билардим. У ерда яна аëллар сотувчилик қиларди. Ҳозир шулар ишсиз қолган. Пишириқ билан савдо қиладиган аëллар бу бозор ëпилиши билан наригисига бориб савдосини қилаяпти. Йигитларга бу зарар қилди.
Озодлик: Улар тахминан қанча пул ишлашарди?
- Битта хоразмлик йигитман дегани билан гаплашиб кўрган эдим. “Ака¸ кунимизга 700-800 рубл тўғри келса ишлаймиз. Уйга беришимиз¸ квартплаталар билан 400 рубл ишлаб турибмиз. Шунинг учун яхшироқ иш бўлса топиб беринг” деган эди биттаси¸ дейди Қодиржон.
Ўтган йилнинг июл ойи сўнггида Москвадаги Черкизов бозори ёпилиши оқибатида, расмий маълумотларга кўра, 45 минг одам ишсиз қолган эди. Санкт-Петербургдаги Ҳасан бозорининг ёпили оқибатида эса 10 минг одам ишсиз қолади. Бу икки бозорининг ёпилиши оқибатида ўзбекистонлик минглаб мардикорлар ҳам даромад манбаларидан ажраб қолганлар.
Мавзу доирасида биз билан суҳбатлашган респондентларимиз фикрича, агар Россияда катта бозорларни ноҳалол рақобат туфайли ёпиш анъанага айланса, бу бозорларда ишлаётган минглаб ўзбекистонликлар кўчада қолиши мумкин.
