Совет қўшинлари катта тезлик билан бостириб келгани боис Нацистлар концлагер биноси, газ камераларини бузиш ишларини ташлаб қочган. Шу туфайли Освенцим лагери бугун ҳам асл қиёфасини деярли сақлаб қолган – бу миллионлаб одамлар ўлдирилган жиноятдан гувоҳлик берувчи саҳнадир.
Концлагернинг асосий дарвозаси. Ўнгдаги расм 1945 йилнинг январида, лагерь озод қилинганидан кейин туширилган. Бугун манзара деярли ўзгармаган. Орқа пландаги кран лагерь озод қилинганининг 70 йиллигини нишонлаш маросимларига тайёргарлик ишларига жалб қилинган.
Ўнгдаги расмда яҳудий аёллар болалари билан газ камераларига кетишаётгани тасвирланган, 1944 йилнинг май ойи. Орқа планда Освенцим лагерига қўшимча тарзда қурилган Биркенау лагеридаги ёғоч бараклар кўринади. Бу бинолар урушдан кейин бузиб ташланган, лекин ғиштдан ясалган мўрилар бугун ҳам бор.
Асосий лагерь ҳисобланган Освенцимга киравериш дарвозаси устида темирдан ясалган “Arbeit macht frei” (“меҳнат озод қилади”) ёзуви бугун ҳам сақланиб қолган. Бу манзара урушдан кейин олинган расмдагидан деярли фарқ қилмайди.
2015 йилнинг январида сайёҳлар лагернинг 15-блоки олдидан ўтиб кетмоқда. Бир пайтлар Нацистлар бу бино олдида янги йил арчасини ясатган.
Освенцимда жасадларни ёқиш учун ишлатилган тўртта крематорийдан бири. 2- ва 3- сонли крематорийлар Совет қўшинлари етиб келишидан аввал СС қўшинлари томонидан бузиб ташланган. 4-сонли крематорий 1944 йилдаги маҳбуслар қўзғолони пайтида вайрон қилинган.
11-блок олдидаги майдончада “Ўлим девори”ни кўриш мумкин. Бу девор олдида маҳбуслар махсус гуруҳ томонидан отиб ўлдирилган. Девор урушдан кейин қайта тикланган. Ўнгдаги расмда деворнинг таъмирдан аввалги кўриниши тасвирланган. 11-блок Нацистлар тарафидан маҳбусларни қийноққа солиш учун ишлатган.