АҚШ президенти Дональд Трамп БМТ Хавфсизлик кенгашининг 26 сентябрда ўтган йиғилишида сўзлаган нутқида «Эрон режими зўравонлик, террор ва тартибсизликларни экспорт қилмоқда», деб айтди.
Бошидан охиригача Эронга қарши қаратилган нутқи давомида Трамп Хавфсизлик кенгаши аъзоларини Теҳронни яккалатиб қўйишга чақирди:
-Мен БМТ Хавфсизлик кенгашининг барча аъзоларини Эрон режими ўз аҳлоқини ўнглаб олиши ва ҳеч қачон ядровий қуролга эга бўлмаслиги учун Қўшма Штатлар билан ҳамкорлик қилишга чақираман,-деди Трамп.
АҚШ президентига кўра, 2015 йилда Эрон халқаро ҳамжамият билан ядровий дастурдан воз кечиш шартномасини имзолагани ортидан Вашингтон бу мамлакатга нисбатан санкцияларни бекор қилди ва бунинг натижасида Теҳрон катта миқдорда фойда кўрди.
«Бироқ Эрон бу маблағларни террорчиликни қўллаб-қувватлаш, ядровий каллакли ракетларни ишлаб чиқариш каби ишларга сарфлади», деди Трамп.
Президентнинг билдиришича, Эрон шартнома талабларини бузганидан келиб чиққан ҳолда Оқ Уй Эронга санкцияларни қайта жорий этиш тўғрисида қарорга келган. Трамп Эронга нисбатан АҚШ санкциялари тўлақонли равишда ноябрь ойидан бошлаб кучга киришини айтди.
-Бу санкциялар кучга киргач, АҚШ ҳар қачонгидан ҳам қатъийроқ бўлган қўшимча санкцияларни қўллай бошлайди. Бу санкцияларга амал қилмаган ҳар қандай жисмоний ёки юридик шахс жиддий муаммоларга дучор бўлади,-деди Трамп.
Бироқ АҚШ президентининг бу баёноти Британия, Франция, Россия, Хитой ва Германия томонидан рад этилди.
Мазкур давлатлар Эрон билан 2015 йилги шартноманинг сақланиб қолиниши Теҳрон ядровий қурол ишлаб чиқармаслиги учун энг яхши кафолатдир, деб ҳисобламоқдалар.
Жумладан, Франция президенти Эммануэль Макрон “АҚШ бу шартномадан чиқиб, жиддий ишончсизлик кайфиятини пайдо қилди”, деб айтди.
Эрон президенти Ҳасан Руҳоний Хавфсизлик кенгаши йиғилишидан сўнг журналистларга берган интервьюсида:
-БМТ Хавфсизлик кенгашининг бугунги сессиясида Америка яккаланиб қолгани аниқ ошкор бўлди. Хавфсизлик кенгашида қатнашган барча давлатлар Эрон билан шартномани сақлаб қолиш тарафдори эканини билдирди. Улар бу билан АҚШнинг қарори нотўғри эканини таъкидладилар,-деб айтди.
2015 йилнинг ёзида АҚШ, Франция, Британия, Россия, Хитой ва Эрон ўртасида шартнома имзоланиб, Теҳрон ядровий дастурини тўхтатиш мажбуриятини олган. Бунинг эвазига халқаро ҳамжамият Эронга нисбатан жорий этилган санкцияларни бекор қилиши лозим эди.
Аммо президент Трамп 2018 йилнинг май ойида мазкур шартнома АҚШ манфаатларига зид келишини айтиб, шартномадан чиққанини билдирган эди.
Трампнинг бу қарори АҚШнинг Европа Иттифоқидаги иттифоқчилари томонидан ҳам танқид қилинган.
