Грузия парламенти “Хорижий таъсир шаффофлиги тўғрисида”ги қонун лойиҳасини учинчи - охирги ўқишда маъқуллади. Танқидчилар мазкур лойиҳани Россиядаги “хорижий агентлар тўғрисида”ги репрессив қонуннинг муқобили, деб аташмоқда.

Ҳужжат 150 депутатнинг 84 нафари томонидан ёқланган, улар қонун лойиҳасини киритган “Грузия орзуси” ҳукмрон партияси ва уларнинг иттифоқчилари бўлиб ҳисобланади. 30 нафар депутат қонун лойиҳасига қарши овоз берган. Қарор олдидан ўтказилган муҳокама чоғида депутатлар муштлашиб кетишган.

Грузия президенти Саломе Зурабишвили, қонун лойиҳаси парламентда қабул қилинган тақдирда, унга вето қўйишни ваъда қилган. Бироқ “Грузия орзуси” президент ветосидан устун келиш учун етарли овозга эга. Агар шундан кейин ҳам президент қонунни имзоламаса, уни парламент раиси имзолаб, эълон қилади.

Баҳсли қонун қабул қилинса, ўз молиясининг 20 фоиздан кўпроғини хориждан оладиган барча ташкилотлар ва гуруҳлар хорижий агент ўлароқ рўйхатдан ўтишлари лозим бўлади. Қонун лойиҳаси ташаббускорлари қонун Грузияни чет элдан молиялаштириладиган норозилик акциялари, радикал партиялар ва пропагандачи медиадан ҳимоя қилиш учун зарурлигини айтишмоқда. Мазкур қонунни бузганлар йирик миқдорда жарима тўлашлари керак бўлади. Ҳужжат муаллифлари ундаги моддалар Россия қонунчилигидан эмас, АҚШ қонунчилигидан олинганини урғуламоқдалар.

Мухолифатчилар, хусусан, Михаил Саакашвилининг “Ягона миллий ҳаракат” партияси тарафдорлари қонун лойиҳаси фуқаролик жамиятига қарши қатағонларни машруълаштириб, Грузияни Ғарбдан юз буришига ва “Россия томонидан ютиб юборилиши”га олиб келишини иддао қилишмоқда.

Ўтган йил декабрида Грузияга Европа Иттифоқига аъзоликка номзод мақомини берган ЕИ қонун қабул қилиниши Европа Иттифоқи қадриятлари билан мувофиқ эмаслиги ҳамда Грузиянинг бу бирлашмага аъзолигини хавф остига қўйишини билдирган.

Қонун лойиҳасига ўн минглаб грузиялик қарши чиқмоқда. Улар бир ойдан буён мамлакатнинг турли шаҳарларида Грузия ва Европа Иттифоқи байроқларини кўтарган ва “Россия қонуни”ни қабул қилмасликни талаб қилган ҳолда норозилик намойишларига чиқишмоқда. Бу каби акцияларда ҳуқуқ-тартиботчилар билан тўқнашувлар кузатилган – полиция норозиларга қарши куч ишлатиб, улар фикрича, жамоат тартибини бузган намойишчиларни қўлга олган. “Хорижий агентлар”га оид қонун лойиҳасига қарши талабалар ҳам забастовкалар уюштиришмоқда.

Ўтган йили оммавий норозилик чиқишларидан кейин Грузия парламенти “Грузия орзуси” партияси томонидан таклиф этилган “хорижий агентлар тўғрисида”ги қонун лойиҳасини қайтарган эди. Бу йил эса “Грузия орзуси”нинг парламентдаги фракцияси лидери Мамука Мдинарадзе қонун лойиҳаси “ҳеч қандай шароитда” қайтариб олинмаслигини билдириб, лойиҳа баҳорги сессия охиригача қабул қилинишига амин эканини айтганди. Тбилисида қонун лойиҳасини дастаклаб ҳам кўп минг кишилик митинг бўлиб ўтган, мазкур тадбир “Грузия орзуси” томонидан ташкил этилган эди.

АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен 14 май тонгида эълон қилинмаган ташриф билан Киевга учиб келган. АҚШ Давлат департаменти қайдича, Киев сафари чоғида Блинкен Қўшма Штатлар томонидан Украинага ҳарбий ёрдам кўрсатиш масалаларини муҳокама қилиш ниятида.

Блинкеннинг ўзи Х ижтимоий тармоғида: “Бугун мен ўз озодлигини Россия тажовузидан ҳимоя қилаётган Украинага оғишмас дастагимизни намойиш қилиш учун Киевга қайтдим”, деб ёзган.

Блинкен Польша орқали тунги поезд билан келган ва яқин орада Украина президенти Владимир Зеленский билан учрашиши керак.

“Бу ташриф, биринчи навбатда, ҳам шарқий фронтдаги жанглар туфайли, ҳам Россия қўшинлари Харьков вилояти чегараларидаги ҳужумларни кенгайтираётгани сабабли жуда оғир вазиятда бўлган украиналикларга аниқ сигнал йўллашга қаратилган”, деган журналистларга АҚШ делегацияси аъзоси.

Украиналик мулозимлар билан учрашувлар чоғида АҚШ Давлат котиби Америка томонидан Украинага дастак давом этаётганини тасдиқлашни режаламоқда, дея қайд этган Давлат департаменти вакили Мэтью Миллер.

Бундан ташқари, АҚШ ташқи сиёсат муассасаси раҳбари Украинадаги вазиятга бағишланган нутқ сўзлаш ниятида.

Бу Блинкеннинг Россия қўшинлари Украинага кенг кўламли босқинчилик урушини бошлаган 2022 йил февралидан буён Киевга амалга оширилган тўртинчи сафаридир. Айни пайтда бу унинг АҚШ Конгресси апрель ойи охирида Украинага 61 миллиард долларлик ҳарбий ёрдам пакетини тасдиқлаганидан кейинги илк ташрифи бўлиб ҳисобланади.

Эронлик кинорежиссёр Муҳаммад Расулоф 13 май куни ўз мамлакатидан яширинча чиқиб кетганини эълон қилди. Бу қарорга келишига, режиссёрнинг айтишича, ўзи ҳақида чиқарилган суд ҳукмига оид билдиришномани олгани сабаб бўлган.

Аввалроқ суд Эрон хавфсизлигига етказган зарари учун унга нисбатан саккиз йилга озодликдан маҳрум қилиш ва дарралаш жазосини тайинлаган эди.

“Миллий хавфсизликка қарши тил бириктирув”да айбланган Расулоф бир неча кун аввал Эрони тарк этиб, Европага йўл олганини билдирган.

Режиссёрнинг баёнотини у томонидан яқинда суратга олинган “Муборак анжир уруғи” (The Seed Of The Sacred Fig) кинодрамасини бозорда тарқатиш билан шуғулланаётган Films Boutique ва Parallel45 ширкатлари ёйинлади.

Режиссёр Эрон расмийлари босими остида бўлиб, улар Расулофдан ўз фильмини 14 май куни Францияда очиладиган Канн кинофестивали дастуридан олиб ташлашни талаб қилаётган эдилар.

Муҳаммад Расулоф Эронни тарк этиш ҳақида қарор қабул қилиш устида узоқ бош қотириб ўтирмаганини қайд этган.

“Менинг ё қамоқхонани, ёки ҳижратни танлашимга тўғри келди. Кўнглимга ҳар қанча оғир келса-да, ўзим учун ихтиёрий сургунни танладим”, деган эронлик режиссёр.

Остонадаги жиноят ишлари бўйича туманлараро суди ўз хотини Салтанат Нукеновани азоблаб, ўта шафқатсизлик билан ўлдирганликда айбланган собиқ иқтисодиёт вазири Қуандиқ Бишимбаевни 24 йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарди, дея хабар қилди Озодликнинг қозоқ хизмати.

Жиноятни яширганликда айбланган Бақитжан Байжанов (Бишимбаевнинг қариндоши) тўрт йилга қамалган.

Бишимбаев суддаги сўнгги сўзида айбдорлигини тан олган, бироқ хотинини қасддан ўлдиришни истамаганини айтган.

“Ўша оқшом хотинимга бир лаҳза ҳам ўлим тилаганим йўқ. Мен оқибати бундай бўлишини тахмин қилмагандим. Мен айбдорман, лекин қасддан одам ўлдиришда эмас”, деган судланувчи ўзининг жавобгарликдан қочишга уринмаганини, тергов эса ижтимоий тармоқлар ва ОАВ томонидан бўлган босим таъсирига тушиб қолганини қўшимча қилган.

Ўтган йилнинг 8 ноябрь оқшомида Бишимбаев оиласига тегишли Bau ресторанида хотини билан жанжаллашиб қолган. У Салтанат Нукеновани дастлаб ҳожатхонада, кейин эса лифтдан чиқишда калтаклаган.

Шундан кейин аёл, Бишимбаевга кўра, рестораннинг VIP-хонасида диванга ётиб, ухлаб қолган. У хотинининг устига костюмини ёпиб, ёнида ётган. Эртаси куни Бишимбаев аёлни ресторанда ётган жойида ташлаб, ишлари билан чиқиб кетган. У “тез ёрдам”ни фақат 9 ноябрь оқшомида - Нукенованинг юзи ва бадани муздай бўлиб қолганини ҳис этганидан кейингина чақирган.

Мақтуланинг баданида кўплаб яра-чақа ва қонталаш излар топилган. Суд экспертизаси

Салтанат Нукенова “ёпиқ бош-мия жароҳати”дан ўлганини кўрсатган. Аёлнинг бўйнида бўғилиш аломатлари топилган. Ўлимидан аввалги соатларда, медэкспертга кўра, Нукенова жон талвасаси чеккан. У Бишимбаев “тез ёрдам” чақиришга қарор қилганидан анча олдин, азобланиб-бўғилиб ўлган.

Қуандиқ Бишимбаев аёлнинг ўлимидан кейиноқ қўлга олинган. Иш бўйича суд жараёни 2024 йилнинг 11 мартида бошланган эди.

Собиқ иқтисодиёт вазири Қуандиқ Бишимбаев 2018 йилнинг март ойида коррупцияда айбланиб, 10 йилга қамалган эди. У Қизилўрда шаҳрида шиша заводини қуриш учун ажратилган миллиард тенгени ўзлаштиришда ҳамда қурувчилардан пора олишда айбланган. У 2019 йил октябрь ойида шартли равишда озодликка чиқарилган эди.

43 ёшли Қуандиқ Бишимбаев Назарбоев даврида юқори лавозимларда ишлаган. У ўз фаолиятини Нурсултон Назарбоевнинг ёрдамчиси сифатида бошлаган.

Литвада 12 май куни президент сайлови ва икки фуқароликни машруълаштиришга оид референдум ўтказилди. Сайловнинг дастлабки натижаларига кўра, президент сайлови ғолиби иккинчи босқичда аниқланади.

Овоз беришда давомат 59,37 фоизни ташкил қилган. Президент сайловининг биринчи босқичида 8 нафар номзод иштирок этган. Амалдаги президент Гитанас Науседа, сўнгги маълумотларга кўра, 44 фоиздан кўпроқ, бош вазир Ингрида Шимоните эса 20 фоизга яқин овоз олган. Бу икки номзод икки ҳафтадан кейин бўлиб ўтадиган иккинчи босқичда ўзаро беллашишади.

Науседа ва Шимоните 2019 йилдаги президент сайловида ҳам иккинчи босқичга чиқишган эди. Ўшанда Науседа биринчи босқичда 31 фоиз, Шимоните эса 31,15 фоиз овоз жамғарган. Иккинчи босқичда Науседа 66 фоиз овоз билан сайлов ғолибига айланган эди.

Бу галги овоз беришнинг дастлабки натижалари юзасидан изоҳ берган Науседа ҳозирда ўтган сафарги сайловдан кўра яхшироқ позицияда эканини билдирган.

“Ҳа, мен биринчи босқичдаёқ ғалаба қозонишни истардим. Бироқ, афтидан, иккинчи босқич бўладиганга ўхшайди. Мен иккинчи босқичда ғалаба учун астойдил курашаман ва ўйлайманки, буни уддалайман”, деган у.

Ўз навбатида, Шимоните: “Бу босқичда менинг асосий вазифам иккинчи босқичга чиқиш эди. Мен бу мақсадга эришдим, деб ҳисоблайман”, дея қайд этган.

Номзодларнинг иккаласи ҳам Россияга қарши урушда Украинанинг ҳар томонлама дастакланиши ва НАТОнинг мустаҳкамланиши тарафдори.

Президент сайлови билан бир вақтда Литвада икки фуқароликни машруълаштириш тўғрисидаги референдум ҳам бўлиб ўтган. Унда фуқаролар мамлакат Конституциясининг “ҳеч ким бир вақтнинг ўзида ҳам Литва Республикаси, ҳам бошқа давлат фуқароси бўлиши мумкин эмас”лиги кўзда тутилган 12-моддасини ўзгартириб-ўзгартирмаслик ҳақида ўз қарорларини билдиришлари лозим эди. Тузатиш бу қоидани бекор қилади. Бу бошқа мамлакат паспортини олган литваликларга ўз фуқаролигини сақлаб қолиш имконини беради.

Бу борада беш йил аввал ҳам референдум ўтказилган, бироқ ўшанда етарли овоз йиғилмагани учун тузатишлар қабул қилинган эмас.

Литва Марказий сайлов комиссияси маълумотига кўра, бу галги референдум натижалари ҳам 12-моддага ўзгартиш киритиш имконини бермайди. Гарчи овоз берганларнинг қарийб 74 фоизи (1 миллионн 11 минг 14 нафар сайловчи) ўзгартишни ёқлаб овоз берган бўлса-да, бу Конституцияга ўзгартиш киритиш учун етарли эмас. Асосий қонунга ўзгартиш киритиш учун сайлов рўйхатидаги умумий сайловчилардан камида ярми (1 миллион 192 минг 617 овоз) буни ёқлаши лозим эди.

Владимир Путин амалдаги мудофаа вазири Сергей Шойгу ўрнига бошқа номзодни таклиф қилди. Бу лавозимни бош вазирнинг собиқ биринчи ўринбосари Андрей Белоусов эгаллайди. Шойгу эса Николай Патрушев ўрнига Хавфсизлик кенгаши котиби лавозимига тайинланади. Бундан ташқари, Шойгу ҳарбий-саноат мажмуаси комиссиясида Путинга ўринбосар бўлади.

Россияда куч ишлатар тизимлар раҳбарлари ва ташқи ишлар вазири номзодларини бош вазир эмас, балки президент таклиф қилади, бу номзодларни тасдиқлаш ваколати ҳам Давлат думасида эмас, балки Федерация кенгашидадир.

Шойгу президент томонидан аввалги лавозимига қайта тайинлашга таклиф қилинмаган ягона вазир бўлиб, у 2012 йилдан буён бу вазифада ишлаб келаётган эди.

Шойгу замонавий Россия тарихида ҳукуматда иккинчи марта вазирлик лавозимини эгалламайди. У 1991 йилдан буён вазир бўлиб ишлаб келаётган, аммо 2012 йилда олти ойча Москва вилоятига губернаторлик қилган эди.

Шойгу Путиннинг яқини бўлиб ҳисобланади, улар бирга табиат қўйнида ҳордиқ чиқаришар ва ов қилишар эди. У “Единая Россия” партияси асосчиларидан бири бўлиб, бу партия Путиннинг илк икки муддат президентлик даврида парламентдаги асосий путинпараст куч бўлган. Бироқ Шойгу Россиянинг Украинага босқини чоғида мамлакатнинг ҳарбий муваффақиятсизликлари учун ҳукуматпараст фаоллар ва блогерларнинг кескин танқидига нишон бўлган.

65 ёшли Белоусов Россия бош вазирининг биринчи ўринбосари вазифасини бажарувчи лавозимида ишлаб келаётган эди. Бош вазир Михаил Мишустин унинг номзодини Давлат думасига янги лавозимга тайинлашга таклиф қилмаган.

Белоусов ҳукуматда иқтисодий блок куратори ўлароқ кўриларди. Бизнес ҳақида ёзадиган нашрлар унинг иқтисодий вазирликлар ва Марказий банк билан зиддиятлари ҳақида ёзишган: иддаоларга кўра, у давлатнинг иқтисодиётда кўпроқ иштирок этиши зарурлигини ҳимоя қилиб келган.

2021 йилга келиб Россия иқтисодиётида давлат иштироки, расмий маълумотларга кўра, 55 фоиздан кўпроқни ташкил қилган, бу кўрсаткич Украинадаги уруш манзарасида ошган. The Bell нашри уни Путин командасидаги “Россия атрофи душманлар билан ўраб олинганига ишонадиган” ягона иқтисодчи, деб атаган. 2014 йилда у Қрим аннексиясини қўллаб чиққан.

Белоусовнинг армияда хизмат қилмагани маълум. Путин матбуот котиби Дмитрий Песков иқтисодчининг мудофаа вазири лавозимига тайинланишига изоҳ бера туриб, “жанг майдонида инновациялар учун кўпроқ очиқ бўлган киши ғалаба қозонади”, (ТАСС иқтибоси) дея билдирган.

У вазирликда “масаланинг ҳарбий жиҳати” билан Бош штаб шуғулланиши, унинг бошлиғи Валерий Герасимов эса ўз лавозимида қолаётганини қайд этган. Патрушевнинг қайси лавозимга тайинланганини Песков кейинроқ эълон қилинишини маълум қилган.

Янги ҳукумат таркиби шакллантирилишидан аввалроқ Шойгунинг ўринбосари Тимур Иванов ҳибсга олинган, у миллиард рубль миқдорида пора олганликда айбланмоқда.

Путин Федерация кенгашига Сергей Лавровни ташқи ишлар вазири лавозимида қолдиришни таклиф қилган. ИИВ раҳбари Владимир Колокольцев, ФВВ раҳбари Александр Куренков, Адлия вазири Константин Чуйченко, Федерал хавфсизлик хизмати (ФСБ) раҳбари Александр Бортников, Федерал қўриқчилик хизмати (ФСО) раҳбари Дмитрий Кочнев, Ташқи разведка хизмати (СВР) раҳбари Сергей Наришкин ва Росгвардия раҳбари Виктор Золотовлар ҳам ўз мансабларида қолиши кутилмоқда. Президент маъмурияти назорат бошқармаси бошлиғининг ўринбосари Борис Ковальчук Ҳисоб палатасига раҳбар этиб тайинланади. У Путиннинг дўсти Юрий Ковальчукнинг ўғлидир.

Россия Давлат думаси депутатлари 10 май кунги ялпи мажлисда Михаил Мишустин номзодини ҳукумат раиси лавозимига тасдиқлашган. Унинг номзоди президент Владимир Путин томонидан киритилган эди.

Мишустинни парламентдаги бешта фракциядан тўрттаси дастаклаган, натижада у 375 та овоз олган. Россия Федерацияси Коммунистик партиясидан (КПРФ) бўлган 57 нафар депутат эса овоз беришдан тийилган.

Россияда ҳукумат Путин бешинчи марта президент ўлароқ лавозимга киришгани ортидан истеъфога кетган эди. Маҳаллий нашрларнинг Россиядаги ички сиёсатни яқиндан билган манбалари Мишустин бош вазирликка қайта тайинланишига шубҳа қилишмаётган эди.

Хабарларга кўра, янги ҳукумат таркибига эски вазирлардан айримлари кирмаслиги мумкин. Хусусан, РБК нашри манбалари иддаосича, энергетика вазири Николай Шульгинов лавозимини тарк этади. Нашр унинг ўрнига Кемерово вилояти губернатори Сергей Цивилёв келиши мумкинлиги ҳақида ёзмоқда. Цивилёв Путиннинг жиянларидан бири - Аннанинг эридир.

“Ведомости” нашри манбалари қишлоқ хўжалиги вазири Дмитрий Патрушев бош вазир ўринбосари лавозимига тайинланиши кутилаётганини билдиришган. У Россия Хавфсизлик кенгаши котиби Николай Патрушевнинг ўғлидир.

Куч ишлатар блок ва Ташқи ишлар вазирлигига президент томонидан кўрсатилган номзодлар тайинланади. Ҳукумат янги таркиби шакллантирилгунидан аввалроқ мудофаа вазири Сергей Шойгунинг ўринбосари Тимур Иванов ҳибсга олинган эди, у миллиард рубль миқдорида пора олганликда айбланмоқда.

Россиялик экспертлардан бир гуруҳи бу ҳодиса ва Россия армиясининг ҳарбий муваффақиятсизликлари 1991 йилдан буён турли вазирликларга раҳбарлик қилган Сергей Шойгунинг ҳам истеъфосига сабаб бўлиши мумкинлигини тахмин қилишмоқда.

Бош вазир номзоди бўйича овоз бериш жараёни якунлангач, Михаил Мишустин вазирлар ва бош вазир ўринбосарлари номзодларини кўриб чиқиш яқин кунларда бўлиб ўтишини билдирди, дея қайд этган “Коммерсантъ” нашри

Россиянинг Санкт-Петербург шаҳри марказида йўловчи ташийдиган автобус кўприкдан Мойка дарёсига қулаб тушган.

Россия Ички ишлар вазирлиги маълумотига кўра, автоҳалокат чоғида автобусда 20 киши бўлган. ТАСС агентлиги хабарига кўра, ҳодиса оқибатида уч йўловчи ҳалок бўлган, яна олти нафари касалхонага етказилган.

РИА "Новости" эса ФВВдан олинган маълумотга таянган ҳолда жабрланувчиларнинг тўрт нафари клиник ўлим ҳолатидалиги, яна икки кишининг аҳволи оғирлиги ҳақида хабар қилди.

Шаҳар видеокузатув камераларидан олингани айтилган ва тармоқда пайдо бўлган видеода автобусни дарёга қулаши олдидан бошқариб бўлмай қолганини кўриш мумкин. У енгил автомобиллар билан тўқнашиб кетган.

Жабрланганларга илк ёрдамни йўлдан ўтиб кетаётган одамлар ва автоҳалокат гувоҳлари кўрсатганлар, деб ёзган “Фонтанка” нашри. Улар йўловчиларни автобус томидаги люк орқали чиқаришган ва уларга қутқарув ҳалқаларини ташлашган.

Петербургдаги автоҳалокат юзасидан “эҳтиётсизлик оқибатида икки ёки ундан ортиқ одам ўлимига сабаб бўлган йўл ҳаракати қоидаларининг бузилиши” моддаси бўйича жиноят иши очилган.

Бразилия жанубида кузатилган кучли тошқин камида 107 кишининг умрига зомин бўлди, яна 136 нафар киши бедарак йўқолди.

Ҳудудда қутқарув ишлари давом этмоқда. 9 май куни қутқарувчилар сув босган уй томида икки суткага яқин қолиб кетган отнинг ёнига етиб боришган.

Тошқиндан жабр кўрган Риу-Гранди-ду-Сул штатида яшовчи 165 мингдан зиёд одам қайиқ ва вертолётлар ёрдамида сув босган уйларини тарк этишга мажбур бўлишган. Тошқин штат маъмурий маркази бўлмиш Порту-Алегри шаҳрига элтадиган йўлни тўсиб, инфратузилма объектлари ва кўприкларни ишдан чиқарган. Reuters агентлигининг хабар қилишича, Порту-Алегрида дўконларнинг пештахталари бўшаб қолган, тунлари эса ўғриликлар содир бўлмоқда.

Штат расмийлари фермер хўжаликларига ҳам зарар етказган тошқиндан кейинги тикланиш ишлари учун, дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, камида 3,7 миллиард доллар миқдорида маблағ лозимлигини билдиришган. Федерал ҳукумат табиий офат оқибатлари кўламини сув чекиниши билан баҳолаш ниятида эканини қайд этган.

Яқин кунлар ичида Риу-Гранди-ду-Сул штатида шиддатли ёғин-сочин кучайиши тахмин қилинмоқда, бу эса сув сатҳининг янада кўтарилишига олиб келиши мумкин.

Россия президенти Владимир Путин Давлат думасига Михаил Мишустинни қайтадан бош вазир этиб тайинлашни таклиф қилди, дея маълум қилди Россия Давлат думаси спикери Вячеслав Володин.

Володинга кўра, ҳукумат раҳбарини тайинлаш масаласи бўйича мажлис 10 май куни кечроқ ўтказилади – унда Мишустин маъруза қилади, кейин эса овоз бериш жараёни ўтказилади.

“Номзодни муҳокама қилиш чоғида президент Путин томонидан демографик сиёсат, одамлар фаровонлигини ошириш, болали оилаларни дастаклаш, ёшлар сиёсатини амалга ошириш, технологик суверенитетни мустаҳкамлаш, иқтисодиётни ва минтақаларни ривожлантириш, мамлакатимиз мудофаа салоҳиятини ошириш бўйича қўйилган вазифалар қандай ҳал қилинишига оид саволларга жавоб олиш муҳим”, дея билдирган Володин.

Михаил Мишустин 2020 йил январидан буён бош вазир лавозимида ишлаб келади.

Россия Федерация кенгаши Путинга Ҳисоб палатаси раҳбари лавозимига уч нафар номзоддан иборат рўйхатни ҳам йўллаган. Рўйхатга сенатор ва Калуга вилояти собиқ губернатори Анатолий Артамонов, Ҳисоб палатаси раҳбари вазифасини бажарувчи Галина Изотова ва Президент назорат бошқармаси раҳбарининг ўринбосари Борис Ковальчуклар киритилган.

Жорий йилнинг 7 май куни Владимир Путин бешинчи марта Россия президенти лавозимига киришган. Россия қонунчилигига мувофиқ, инаугурациядан кейиноқ ҳукумат истеъфога кетган. Мавжуд тартибга кўра, бош вазир лавозимга тайинланганидан кейин бир ҳафтадан кўп бўлмаган муддат ичида президентга ҳукумат таркибини таклиф қилиши лозим.

Шимолий Македониядаги президент сайловининг иккинчи босқичида Гордана Сильяновска-Давкова ғалаба қозонди. У мамлакат тарихида президентлик курсисини эгаллайдиган илк аёлга айланди.

Сайлов бюллетенларининг бари санаб чиқилгани ортидан Сильяновска-Давкова 65,1 фоиз овоз, унинг рақиби ва амалдаги президент Стево Пендаровски эса 29,3 фоиз овоз жамғаргани маълум бўлган.

“Аёл кишининг президент этиб сайланишидан ҳам кўра каттароқ ўзгариш борми? Мен аёллар билан биргаликда олға босилган бу катта қадамни – ислоҳот қадамини қўяман”, деган Сильяновска-Давкова ўз тарафдорлари олдида қилган чиқишида.

68 ёшли ҳуқуқ профессори Сильяновска-Давкованинг номзоди мухолифатдаги “Ички Македония инқилобий ташкилоти – Македония миллий бирлиги демократик партияси” томонидан илгари сурилган эди.

Йигирма икки партиядан иборат “Сенинг Македониянг” коалицияси ядросини ташкил қилган мазкур партия президент сайлови билан бир вақтда бўлиб ўтган парламент сайловида ҳам 43,2 фоиз овоз билан ғолиб келган. Етти йилдан буён ҳукмрон партия мақомида бўлган Македония Социал-демократик иттифоқи эса 15,4 фоиз овоз билан парламент сайловида иккинчи ўринни эгаллаган.

Сўнгги йилларда македонияликлар ўз мамлакатининг Европа Иттифоқига кириш учун имиллаб ҳаракатланаётгани, ланж иқтисодиёт ва коррупцияга қарши муваффақиятсиз курашдан шикоят қилиб келаётган эдилар.

АҚШ президенти Жо Байден CNN телеканалига берган интервьюсида, агар Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу Ғазо секторидаги Рафаҳ шаҳрига йирик ҳужумга буйруқ берса, Вашингтон Исроилга айрим қурол-аслаҳаларни йўллашни тўхтатишини билдирди.

Ғазо жанубида жойлашган Рафаҳ АҚШ ва ЕИ томонидан террор ташкилоти деб топилган ҲАМАС гуруҳининг сўнгги йирик таянч нуқтаси бўлиб қолмоқда.

CNN телеканалининг 8 май куни ёйинланган интервьюсида Байден Исроил йўлланган АҚШ бомбалари етти ойдан буён ЦАХАЛнинг Ғазо секторидаги ҳужуми чоғида фуқаровий шахслар ўлимига сабаб бўлганини тан олган. Мазкур ҳужум ҲАМАСнинг ўтган йил 7 октябрида Исроилга қарши уюштирилган қонли ҳужумига жавобан бошлатилган эди.

Жо Байденга кўра, Қўшма Штатлар аввалгидек Исроил мудофаасига содиқ ва унга “Темир гумбаз” тизими учун ракеталар ва бошқа мудофаа аслаҳалари етказиб беришни давом эттиради. Бироқ Рафаҳда амалиёт ўтказилган тақдирда, АҚШ Исроилни амалиётни ўтказиш учун қурол-аслаҳа ва артиллерия снарядлари билан таъминламайди, деган Байден.

Reuters агентлиги Оқ Уй раҳбарининг бу сўзларини шу пайтгача айтилган энг кескин мулоҳазалар, деб атаган. Байденнинг баёноти Исроил Ғазо сектори шимолидаги жанговар ҳаракатлардан қочиб борган юз минглаб фаластинлик жон сақлаётган Рафаҳдаги кенг кўламли амалиётдан тийилиши учун Исроилга босимни кучайтиради, дея қўшимча қилган агентлик.

Рафаҳдаги вазият ҳақида чоршанба куни сўзлар экан, Жо Байден Исроилнинг у ердаги ҳаракатлари ҳозирча “қизил чизиқ”дан ўтмаганини қайд этган. Айни пайтда АҚШ президенти Исроил Ғазо секторидаги тинч аҳоли ҳимояси учун бундан кўпроқ иш қилиши лозимлигини такрорлаган.

Москвадаги Қизил майдонда 9 май куни Иккинчи жаҳон урушида СССРнинг Германия устидан ғалабасининг 79 йиллиги муносабати билан ҳарбий парад бўлиб ўтмоқда.

Бу Россия қўшинлари 2022 йил февралида Украина ҳудудига кенг кўламда босқин бошлаганидан буён ўтказилаётган учинчи параддир.

Маълумотларга кўра, парадда минг нафар уруш қатнашчиси дохил 9 мингга яқин ҳарбий иштирок этяпти. Москвада йилнинг бу мавсуми учун одатий бўлмаган совуқ ҳарорат кузатилмоқда. Парад трансляцияси кадрларида қор ёғаётганини кўриш мумкин.

Парадни мудофаа вазири Сергей Шойгу қабул қиляпти. Ҳукумат истеъфога кетгани ва янги таркиб ҳали таклиф этилмагани учун у ҳам бошқа вазирлар каби айни пайтда вазир вазифасини бажарувчи мақомидадир. Икки ҳафта муқаддам Шойгунинг ўринбосари Тимур Иванов ҳибсга олинган.

Қизил майдондаги минбарда Россия президенти Владимир Путиндан ташқари Ўзбекистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Беларусь, Туркманистон президентлари ҳамда маросимга махсус таклиф этилган Лаос, Гвинея-Бисау ва Куба лидерлари турибди. 8 май куни Москвада бўлиб ўтган Евросиё иқтисодий ҳамжамияти саммитида иштирок этган Арманистон бош вазири Никол Пашинян бу сафар парадга қолган эмас.

Путин параддаги чиқишида Ғалаба кунини Россиянинг “асосий байрами” деб атади. У ўз нутқи аввалиданоқ Ғарб мамлакатларини танқид қилиб, уларни нацизмни реабилитация қилиш ва тарихни сохталаштиришга айблай бошлади.

“Россия глобал зиддиятга йўл қўймаслик учун қўлидан келган барча ишни қилади, бироқ бизнинг стратегик кучларимиз доим жанговар ҳозирлик ҳолатидадир”, деди Путин.

Иккинчи жаҳон уруши ҳақида гапирар экан, у бутун Европа Гитлер Германияси учун ишлаганини, Совет Иттифоқи эса унга узоқ вақт мобайнида қарийб бир қарши турганини иддао қилди. Айни пайтда у Хитой “милитаристик Япония”га қарши курашганини зикр этиб ўтди.

Ўз сўзида Путин “махсус ҳарбий амалиёт” мавзусига ҳам тўхталиб, Украинадаги уруш иштирокчиларини “қаҳрамонлар” деб атади. У ўз нутқида “Украина” сўзини тилга олмади. Путин ўз чиқишини “Россия учун, ғалаба учун, ура” деган жумла билан якунлади.

Нацизм устидан Ғалаба куни дунёдаги аксар мамлакатларда 8 май куни нишонланади, чунки 1945 йили айнан шу куни Германия капитуляцияси ҳақида эълон қилинган. СССРда ғалаба ҳақида 9 май куни эълон қилинган. 1965 йилдан эса 9 май Совет Иттифоқида дам олиш кунига айланган. Совет даврида 9 май куни парадлар кўп ўтказилган эмас, ҳарбий парадни ҳар йили ўтказиш Путиннинг салафи Борис Ельцин томонида жорий қилинган анъанадир.

Путин ҳукмронлиги даврида Ғалаба кунида давлат пропагандасининг мафкуравий мазмуни йилдан-йилга ўзгариб турган. Сўнгги йилларда Россия расмийлари бу байрамдан Ғарбга қарши туришни, кейин эса Украинадаги урушни оқлаш учун фойдалана бошлаганлар.

Арманистон расмийлари 8 май куни мамлакат Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотидаги молиявий иштирокини тўхтатганини эълон қилишди. Аввалроқ Арманистон Россия етовида бўлган бу ҳарбий ташкилотдаги аъзолигини феълан тўхтатган эди.

“Арманистон 2024 йил бюджети тўғрисида КҲШТ томонидан 2023 йил ноябрида қабул қилинган қарорни имзолашдан ва шу тариқа, Шартномага аъзо мамлакатларнинг қўшма тадбирларини молиялаштиришда иштирок этишдан тийилади”, дея билдирган Арманистон ТИВ вакили Ани Бадалян. Мулозиманинг бу баёноти Арманистон жамоатчилик телевидениеси дохил бир неча ОАВда ёйинланган.

Бадалян Ереван ташкилотга аъзо бошқа давлатларни шартномага оид ўз мажбуриятларини бажаришдан тўсиш нияти йўқлигини ҳам қайд этган. Бу ерда гап Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон ва Тожикистон ҳақида бормоқда.

Арманистон бир йилдан кўпроқ муддат ичида КҲШТнинг юқори лавозимли мулозимлари учрашувлари, ҳарбий машқлари ва бошқа жамоавий тадбирларини бойкот қилиб келмоқда. Арманистон бош вазири Никол Пашинян шу йил февралида ўз мамлакатининг КҲШТдаги иштироки феълан тўхтатилганини билдирган эди.

Бош вазир, агар ташкилотга аъзо бўлган олтита постсовет давлати Ереван полициясига эътибор қаратмайдиган бўлса, Арманистон КҲШТдан чиқиши эътимоли борлиги ҳақида аввал ҳам бир неча бор баёнот берган.

Ўтган ҳафтада Россия ТИВ Арманистон расман КҲШТнинг тўлақонли аъзоси бўлиб қолаётгани ва ўз мажбуриятларини бажариши лозимлигини урғулаган эди.

Ереван 2022 йил сентябрида Арманистон-Озарбайжон чегараси бўйлаб ҳарбий амалиёт чоғида Россия ва КҲШТдаги бошқа ҳамкор ташкилотлардан расмий равишда ёрдам сўраган. Арманистон КҲШТнинг бошқа аъзоларини ўз илтимосини эътиборсиз қолдирганликда бир неча бор айблаган. Бироқ Москва бу айбловлар ҳақида оғиз очмай келади.

Россия ТИВ раҳбари Сергей Лавров март ойида Пашинян маъмуриятини “Россия-Арманистон алоқаларини барбод қилишга олиб кетаётган”ликда айблаган, ўз навбатида, бунинг ғарб манфаатларига хизмат қилишини урғулаган эди.

Пашинян ва ереванлик бошқа лидерлар Россия хавфсизлик соҳасида Арманистон олдидаги ўз мажбуриятларини бажаришга қодир эмаслиги туфайли ўз ташқи сиёсатини “диверсификация” қилишини билдирмоқдалар.

Европа Иттифоқи Россияга Европадаги сиёсий партиялар, ноҳукумат ташкилотлари ва оммавий ахборот воситаларини молиялаштиришни тақиқлашни режаламоқда.

EUobserver нашри хабарига кўра, бу каби чекловлар санкцияларнинг 14-пакетида кўзда тутилган. Мазкур пакет 2024 йилнинг июль ойигача қабул қилиниши кутилмоқда.

Россия молиясига тақиқ қўйилиши Европа Иттифоқининг ички ишларини “бадният аралашувлар”дан ҳимоя қилиш имконини беради, дейилган нашр тасарруфидаги ҳужжатда. Айни пайтда мамлакатлар бу борада истисноларга йўл қўйишлари мумкин, бироқ бу ҳақда Еврокомиссияни огоҳлантиришлари лозим.

EUobserver томонидан келтирилган АҚШ разведкаси маълумотларига мувофиқ, 2014 йилдан 2022 йилгача 24 та мамлакатда сиёсий партияларни молиялаштириш учун 280 миллион еврога яқин маблағ сарфлаган.

ЕИнинг янги санкция пакети Европа Иттифоқи портларига Россия суюлтирилган гази юкланган ва учинчи мамлакатларга кетаётган кемаларни қабул қилишни тақиқлайди ҳамда Украинадан ўғирланган санъат асарлари савдосига ҳам тўсиқ қўяди. Бундан ташқари, пакет Россия авиацияси ҳамда фойдали қазилмалар импортига қарши мавжуд чекловларни кучайтириб, санкция остидаги товарлар савдоси билан гумонланган ширкатлар рўйхатини кенгайтиради.

Европа Иттифоқи Россия билан товар айирбошлаш ва Россия сиёсий элитаси фаолиятини чекловчи санкциялар пакетини Москва томонидан Украинага қарши 2022 йил февралида бошланган кенг кўламли босқинга жавобан қабул қилиб келмоқда.