Ҳолландияда 2014 йил 17 июль куни Донбасс устида уриб туширилган “Малайзия ҳаво йўллари” ширкатининг “Боинг-777” учоғига доир иш бўйича суд жараёнида 298 нафар йўловчи ва экипаж аъзоларининг ўлими билан боғлиқ материаллар намойиши бошланди. Қурбонларнинг аксарияти Ҳолландия фуқаролари эди.
8 июнь куни суд залидан жонли эфирда 140 дан ортиқ фотосурат ва “Бук” зенит-ракета комплексига оид эҳтимолий ракета парчалари тасвирлари кўрсатилди. Улар орасида ҳалокат жойида ва учоқ корпусида топилган парчалар ҳам бор.
Суд тақдим қилган материалларда ракета қўллангани ҳақида хулоса қилинган, унинг русуми ва жанговар каллак рақами кўрсатилган. Суд баёнотига кўра, ушбу материаллар асосида ракетанинг бир неча минг фрагменти ва шикаст етказиш элементлари таҳлили ҳамда уларнинг мазкур ракеталар серияли намуналари билан таққослашдан олинган маълумотлар ётади.
Суд юз берган ҳодисанинг ҳалокатдан сўнг тез орада Россия оммавий ахборот воситаларида ёйинланган муқобил талқинини ҳам қисқача намойиш этди. Хусусан, “Комсомольская правда” газетасида гўё Марказий разведка бошқармаси учоқ бортига бомба ўрнатгани ҳақида мақола чоп қилинган эди. Мудофаа вазирлиги эса учоқ ҳалокатга йўлиққан ҳудудда Су-25 қирувчиси бўлгани тўғрисида баёнот берган.
Шунингдек, ижтимоий тармоқлар воситасида “диспетчер Карлос” ҳақидаги тахмин ҳам ўртага ташланган эди, аммо бу шахс Испанияда қамоқ жазосини ўтаган фирибгар бўлиб чиқди.
Кечаги мажлисида суд эҳтимолий ракета Украинадан мустақиллигини эълон қилган “Донецк халқ республикаси” айирмачилари назоратидаги Первомайское ва Снежное қишлоқлари орасидаги ҳудуддан отилганини кўрган гувоҳларнинг айрим кўрсатмалари ҳам эълон қилинди.
Терговда чоғида камида саккиз киши “Бук” ракетаси парвозини кўргани ва эшитганини маълум қилган, жами йигирма нафар гувоҳ осмонда ракета изини кўрганини, айримлар самолёт парчаларининг ерга қулаганини кўрганини билдиришган. Яна уч киши ўша пайтда ракета учирилган ҳудудда бўлишганини маълум қилиб, Первомайское яқинидаги далани кўрсатишган.
Суд мажлисида, шунингдек, учоқ ҳалокатидан сўнг бир неча кун ўтгач, “Бук” ракетаотари бўлгани тахмин қилинган, теварагида ўт-ўланлар куйиб кетган жойни суратга олган Роланд Олифант ҳамда Кристофер Миллер исмли ғарблик журналистлар тақдим қилган видеотасвирлар ҳам намойиш этилган.
Бугун, 9 июнь куни суд ишни Россияга қарашли “Алмаз-Антей” мудофаа концерни хулосасига баҳо бериш билан давом эттиради. Унинг вакиллари ракета Украина назоратидаги Зарошенское қишлоғи яқинидан отилганини иддао қилишмоқда. Шунингдек, судда айбланувчиларнинг “Боинг” ҳалокатидаги ролини фош қилувчи материаллар ҳам тақдим қилинади.
Ишда тўрт нафар айбланувчи бўлиб, шундан уч нафари Россия фуқароларидир. Булар: “Донецк халқ республикаси”нинг собиқ “мудофаа вазири” Игорь Гиркин (Стрелков); генерал-майор Сергей Дубинский (лақаби Хмурий); полковник Олег Пулатов (Гюрза). Тўртинчи айбланувчи – Украина фуқароси Леонид Харченкодир (Крот).
Улардан фақат Пулатов суд билан ҳамкорлик қилмоқда, унинг манфаатларини бир гуруҳ адвокатлар ҳимоя қиляпти. Айбланувчилардан ҳеч бири Ҳолландиядаги суд жараёнига борган эмас.