Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 30 май куни “Жадидлар мероси давлат музейини ташкил этиш тўғрисида”ги қарорини имзолади. Қарор матни ЎзА сайтида ёйинланган.

Қарорда янги музей Бухоро шаҳридаги “Ҳовли Поён” мажмуасида ташкил этилиши айтилган.

Ҳужжат билан “Жадидлар мероси” музейи фаолиятининг асосий вазифалари қуйидагилар этиб белгиланган:

- жадидлик ҳаракатига оид мамлакатимиз ва хориждаги турли манбалар ва тарихий ҳужжатларни аниқлаш, тўплаш, сақлаш, ўрганиш, тиклаш, нусхалаш, эълон қилиш, улар асосида Музей фондини бойитиб бориш ва экспозицияларни яратиш, шунингдек, маданий-маърифий ва илмий-тадқиқот фаолиятини амалга ошириш;

- маърифатпарвар жадидларнинг Ватанимиз ва жаҳон тарихидаги муҳим ўрни ва аҳамиятини, миллий истиқлолимизнинг маънавий асосларини яратишдаги ҳиссаси ва фидойиликларини ҳаққоний ёритиш, аҳоли, айниқса, ёшлар ўртасида кенг тарғиб қилиш;

- музей экспозицияларини яратишда замонавий ахборот технологияларидан кенг фойдаланиш, халқаро ҳамкорликни йўлга қўйиш ва мустаҳкамлаш.

Қарорга мувофиқ, музей биносини мукаммал таъмирлаш, жиҳозлаш ва ҳудудини ободонлаштириш, Музей экспозициясини яратиш билан боғлиқ харажатлар қарор иловасига мувофиқ ажратиладиган манбалар ҳисобидан, музейни сақлаш харажатлари – Бухоро вилояти маҳаллий бюджети маблағлари, Музейнинг ўз даромадлари ва қонунчилик ҳужжатлари билан тақиқланмаган бошқа манбалар ҳисобидан қопланиши, музейга штат бирликларини ажратиш ҳамда ходимларга иш ҳақи тўлаш эса Маданий мерос агентлиги тизимидаги музейлар учун белгиланган тартибга мувофиқ амалга оширилиши кўзда тутилган.

Президент матбуот хизмати маълумотига кўра, 31 май куни Шавкат Мирзиёев Бухоро вилоятига сафар қилган. Бухорога ташрифини Баҳоуддин Нақшбанд мақбараси зиёратидан бошлаган президент вилоятда амалга оширилаётган лойиҳаларни кўздан кечирган, маҳаллий фаоллар билан учрашган ва янги халқаро аэропорт дохил йирик объектлар қурилишига старт берган.

Ўзбекистонда давлат қарзи қолдиғи 2024 йил 1 январь ҳолатига 34,9 миллиард АҚШ долларига етган ва бу ялпи ички маҳсулотнинг (ЯИМ) 38,4 фоизини ташкил этган. Бу ҳақда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ҳисоботида айтилган.

Вазирлик қайдича, қарийб 35 миллиард долларлик қарзнинг 29,6 миллиард долларини ташқи қарз, 5,3 миллиард долларини эса ички қарз ташкил этади.

Ҳисоботдан келиб чиқилса, 2023 йилда Ўзбекистонда давлат қарши 5,7 миллиард долларга ошган ва бу кутилмадан 2,8 миллиард долларга кўпроқдир.

Вазирлик ҳисоботида Ўзбекистоннинг қайси давлатдан қанча миқдорда қарз олганига аниқлик киритилган эмас. Бироқ халқаро молиявий ташкилотлар ичида мамлакат энг кўп қарзни Жаҳон банки (6,6 миллиард доллар), Осиё тараққиёт банки (6,4 миллиард доллар), Япония халқаро ҳамкорлик агентлиги (2 миллиард доллар), Хитой эксимбанки (1,9 миллиард доллар) ва Хитой давлат тараққиёт банкидан (1,4 миллиард доллар) олгани маълум.

Куни кеча Озодлик Ўзбекистон “Аҳолининг ҳимояга муҳтож гуруҳлари интеграцияси учун ижтимоий ҳимоянинг инновацион тизими” лойиҳасини амалга ошириш учун Жаҳон банкидан 100 миллион АҚШ доллари миқдорида имтиёзли кредит олгани ҳақида хабар қилган эди.

Ўзбекистон президенти томонидан тасдиқланган 2024 йил бюджети қонунида жорий йилда мамлакатнинг қарз олиш лимити 5 миллиард доллар даражасида белгиланган эди. Бундан 2,5 миллиард доллар бюджет камомадини ёпишга, 2,5 миллиард доллари эса инвестициявий лойиҳаларни амалга оширишга сарфланиши айтилган.

Қароргоҳи Британияда бўлган Article 19 ҳуқуқбонлик ташкилоти рейтингида Ўзбекистон жаҳондаги 161 та давлат ичида 132-ўринни эгаллади.

Бу мавқе ташкилотнинг 2022 йил якунларига кўра тузилган рейтингига нисбатан бир поғонага юқори бўлишига қарамай, Ўзбекистон 10 балл билан (ўтган йили 11 балл эди) ҳали-ҳамон “сўз эркинлиги инқирозга юз тутган” мамлакатлар қаторида турибди.

Рейтингга мувофиқ, Ўзбекистон сўз эркинлиги даражаси Қирғизистон (113-ўрин) билан Қозоғистондагидан (120-ўрин) кўра ёмонроқ, Тожикистон (151-ўрин) ва Туркманистондагидан (157-ўрин) кўра эса яхшироқдир.

Рейтингда сўз эркинлиги билан боғлиқ вазият энг яхши бўлган мамлакатлар ўлароқ Дания, Швейцария, Швеция, Бельгия ва Эстония кабилар санаб ўтилган, сўз эркинлиги энг бўғилган мамлакат сифатида эса Шимолий Корея кўрсатилган.

Рейтингни шакллантиришда Интернет ва ОАВдаги цензура, диний эркинлик, академик ва маданий муҳитдаги эркинлик ва бошқалар дохил 25 та индикатордан истифода этилган.

“Чегара билмас мухбирлар” (RSF) халқаро ташкилотининг Жаҳон матбуот эркинлиги куни муносабати билан шу йил май ойида эълон қилинган ҳисоботида Ўзбекистонда матбуот эркинлиги ўтган бир йил ичида 11 та позицияга ёмонлашиб, 137-ўриндан 148-ўринга тушиб қолгани қайд этилганди.

RSF ҳисоботида мамлакатда давлат радиоси расмий пропаганда билан шуғулланаётгани, хусусий радиостанциялар ёпилиб кетишдан чўчигани учун ҳар қандай танқиддан тийилиб келаётгани, босма нашрлар давлат манфаатларига хизмат қилаётганига эътибор қаратилган.

“Айримларининг таҳририяти хорижда жойлашган 15 чоғли интернет нашргина сифатли контент чоп қилиб келмоқда. Улар сирасига мамлакатда блокировка қилинган Озод Европа/Озодлик радиосининг ўзбек хизмати — “Озодлик” радиоси ҳам киради”, дейилган ҳисоботда нашрларнинг қарийб учдан бир қисми ўз ёйинини рус тилида амалга ошириши қўшимча қилинган.

Наманган вилоятидаги қамоқхонада маҳкум вафоти билан боғлиқ ҳолат юзасидан Поп тумани прокуратураси терговга қадар текшириш ҳаракатларини ўтказмоқда. Бу ҳақда Ўзбекистон Бош прокуратураси матбуот котиби Ҳаёт Шамсутдинов маълум қилди.

БП хабарномасида наркотик савдоси учун судланиб, Попдаги қамоқхонада жазо ўтаётган маҳкум 23 май куни ишлаб чиқариш цехи худудида ўзини осиши натижасида вафот этгани айтилган. Шамсутдиновга кўра, “мурдани кўздан кечириш давомида бўйин соҳасида странгуляцион эгатдан ташқари бошқа тан жароҳатлари аниқланмаган”. Айни пайтда БП вакили ҳолат юзасидан текшириш ҳаракатлари ҳар томонлама, тўлиқ ва холисона ўтказилиши ва натижаси бўйича қонуний қарор қабул қилиниши таъминланишини урғулаган.

Попда 24 ёшли маҳкум Шаҳзод Субҳанов ўз жонига қасд қилгани ҳақида аввалроқ Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари “Эзгулик” жамияти раҳбари Абдураҳмон Ташанов Фейсбук тармоғидаги ўз саҳифаси орқали маълум қилган эди.

Ҳуқуқ фаолига кўра, Шаҳзоднинг онаси Юлдуз Болтаева ўғлининг танасида қийноқ излари борлиги, у 11 май куни уйига қўнғироқ қилиб, қамоқхонада ўзига азоб беришаётгани ҳақида айтганини таъкидлаган.

Шаҳзоднинг яқинлари маҳкумнинг ўз жонига қасд қилганига ишонмаётганини қайд этган Ташанов Бош прокуратура, ИИВ ва омбудсмандан “жамоатчилик иштирокида тезкор текширув ўтказиб, ҳолатга қонуний баҳо бериш”ни сўраган.

“Эзгулик” раисининг чақириғига жавобан Бош прокуратурадан ташқари Олий Мажлис Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман) ҳам Поп қамоқхонасида содир бўлган ўлим ҳодисаси ўз назоратига олинганини маълум қилган. Бунга оид хабарномада ҳолат Омбудсманнинг Наманган вилоятидаги минтақавий вакили томонидан жойига бориб ўрганилаётгани, ўрганиш якунлари бўйича жамоатчиликка қўшимча маълумот берилиши қайд этилган.

Сирдарёда Captiva автомобили билан одамларни қасддан уриб юбориш мақсадида қувиб юрган ҳайдовчи ҳибсга олинган. Бу ҳақда Сирдарё вилояти Ички ишлар бошқармаси матбуот хизмати маълум қилди.

Аввалроқ ижтимоий тармоқларда Captiva русумли автомашина ҳайдовчиси футбол майдонида одамларни босиб кетиш мақсадида уларнинг орқасидан қувиб юргани акс этган видео тарқалган эди.

Қайд этилишича, мазкур ҳолат Сирдарё вилояти ИИБ масъул ходимлари томонидан ўрганилган ҳамда видеодаги “автомашина ҳайдовчисига нисбатан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 277-моддаси билан жиноят иши қўзғатилиб, тегишли тартибда қамоққа олинган”.

Сирдарё ИИБ хабарномасида автомашина жарима майдончасига жойлаштирилгани, видеодаги ҳолат юзасидан суриштирув ҳаракатлари олиб борилаётгани қўшимча қилинган.

Тошкентнинг Шайхонтоҳур туман судида 29 май куни жиноят оламида “Бахти Ташкентский” лақаби билан танилган Бахтиёр Қудратуллаев ҳамда унинг икки ўғли дохил яна 36 кишига оид маҳкама жараёни бошланди.

Суд маълумотларидан келиб чиқилса, Бахтиёр Қудратуллаев Ўзбекистон Жиноят кодексининг 104-моддаси 3-қисми “г” банди (Қасддан баданга оғир шикаст етказиш), 109-моддаси 2-қисми (Қасддан баданга енгил шикаст етказиш), 138-модда 1-қисми (Зўрлик ишлатиб ғайриқонуний равишда озодликдан маҳрум қилиш), 165-моддаси 3-қисми “а” ва “в” бандлари (Товламачилик), 168-моддаси 4-қисми “а” ва “в” бандлари (Фирибгарлик), 228-моддаси 2-қисми “а” ва “б” бандлари ҳамда шу модданинг 3-қисми (Ҳужжатлар, штамплар, муҳрлар, бланкалар тайёрлаш, уларни қалбакилаштириш, сотиш ёки улардан фойдаланиш), 242-моддаси 1-қисми (Жиноий уюшма ташкил этиш), 243-моддаси (Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш), 276-модда 2-қисми “а” ва “б” бандлари (Гиёвандлик воситалари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзламай қонунга хилоф равишда тайёрлаш, эгаллаш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар), 277-моддаси 2-қисми “б” ва “в” бандлари (Безорилик) бўйича айбланмоқда.

53 ёшни қоралаган Бахтиёр Қудратуллаев ўтган йилнинг ноябрь ойи охирида Тошкент шаҳар ИИББ томонидан ўтказилган “Долзарб 40 кунлик” тадбирлари доирасида қўлга олинган эди. У Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 183-моддаси (майда безорилик) ва 194-моддаси (ИИО ходимини қонуний талабини бажармаслик) 1-қисмида назарда тутилган маъмурий ҳуқуқбузарликларни содир этганликда айбли деб топилган ва 15 суткага қамалган.

Декабрь ойи бошида Тошкент шаҳар ИИББ Бахтиёр Қудратуллаев 165-модда 3-қисми (жуда кўп миқдорда товламачилик), 276-модда 2-қисмида (кўп миқдорда гиёҳвандлик воситаларини сақлаш) ҳам гумонланаётганини билдирганди.

Ўзбекистонда “Долзарб қирқ кунлик” тадбирлари давомида “Бахти Ташкентский” ва яқинларидан ташқари Салимбой” номи билан танилган Салим Абдувалиев, Саидазиз медгородок” лақабли Саидазиз Саидазимов, “Зики эски шаҳар” лақабли Лутфулла Умаров, “Бохо завхоз” лақабли Баҳодир Султонов ҳамда жиноят оламининг бошқа вакиллари қўлга олинган эди.

Маълумотларга кўра, аввалроқ суд ҳукми билан Салим Абдувалиев 6 йилга, Лутфулла Умаров 6 йилу 2 ойга, Баҳодир Султонов 10 йилга қамалган, Саидазиз Саидазимовнинг суди ҳақида эса ҳозирча бирор расмий маълумот йўқ.

Ўтган йилнинг 1 октябридан шу кунга қадар АҚШнинг жанубий чегарасидан 57 минг 200 нафар ноқонуний мигрант ўтиб, Калифорния штатигача етиб олишга уринган. Уларнинг 2900 нафарини Ўзбекистон фуқаролари ташкил этади. Бу ҳақда Fox News телеканали АҚШ Чегара-божхона хизматидан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилди.

Хизмат қайдича, ҳибсга олинганларнинг 27,5 минг нафари хитойлик, 8,9 минг нафари ҳиндистонлик, 7,8 минг нафари туркиялик, 4,4 минг нафари мавританиялик, 3 мингга яқини вьетнамлик, 5,6 минг нафари эса гвинеяликдир.

Мигрантларнинг айримлари Fox News’га АҚШга яхши ҳаёт истагида келганини айтишган.

“Инглизчам унча яхши эмас, Қўшма Штатларда ҳам ҳеч кимни танимайман. АҚШга келгандан кейин ҳаммасини бошидан бошлашимга тўғри келишини биламан. Бироқ мен келажакда турмушим яхши бўлишини ва фарзандларим яхши таълим олишини хоҳлайман. Мен имкон қадар тезроқ АҚШда ўрнашиб олишни истайман”, деган ноқонуний мигрантлардан бири.

2023 йилда АҚШнинг жанубий-ғарбий чегарасига 2,5 миллиондан зиёд мигрант келган. Уларнинг кўпчилиги мамлакатга кириб олишга муваффақ бўлган.

Аввалроқ ўтган йили Марказий Осиё мамлакатларидан келаётган мигрантлар сони сезиларли даражада ошгани – бу минтақадан бўлган 50 мингдан зиёд одам ноқонуний йўллар билан АҚШга йўл олгани хабар қилинган. Улардан 17 мингга яқини Ўзбекистондан, 7 минги Қирғизистондан, 3 минги Тожикистондан, 2700 нафари Қозоғистондан, 2 минги эса Туркманистондандир.

АҚШ статистик маълумотларига кўра, марказий осиёликлар дохил ноқонуний мигрантлар оқими бу йил ҳам камаймаяпти.

2021 йил октябридан 2023 йил октябригача АҚШ чегарасидан ноқонуний ўтган 13 мингдан зиёд қўлга олинган.

Ўтган йил декабрида АҚШга ноқонуний йўл олган 119 нафар ўзбекистонлик ватанига экстрадиция қилинган эди.

Озодлик радиоси ўтган йил август ойининг охирларида “Ўзбекларнинг Америкага хатарли йўли” деб номланган суриштирувни эълон қилган эди. Унда ўзбекистонликларнинг АҚШга Лотин Америкаси давлатлари ва Мексика орқали ноқонуний ўтишга уриниши хусусида сўз борган.

Туркияда тўрт йилдан буён ишлаш рухсатномаси билан яшаб ва ишлаб келаётган ўзбекистонлик тадбиркор ва блогер Бекназар Раҳматов 28 май куни Туркияга киритилмади. Бу ҳақда блогернинг ўзи Озодликка маълум қилди.

Сешанба кунги рейс билан Тошкентдан учиб келган Раҳматов, ўзининг айтишича, Истанбул аэропортида тўрт нафар маҳаллий хавфсизлик ходими томонидан чақириб олинган.

Тадбиркор 200 нафар одам ичидан бир ўзи чақириб олинганидан унинг Туркия ҳудудига қўймаслик учун алоҳида тараддуд кўрилган, дея тахмин қилмоқда.

“Ҳужжатларим ҳаммаси жойида бўлишига қарамай, ҳеч қандай сабабсиз ортга қайтариб юборишмоқда”, деган 34 ёшли блогер турк расмийлари Ўзбекистонга депортация учун унга бирор асос кўрсатишмаганини қўшимча қилди.

“Туркиядаги ўзбеклар” телеграм-канали асосчиси Бекназар Раҳматов шу кунгача Туркия қонунларини бузмай яшаб ва ишлаб келганини урғулайди.

“Мен бир қонунбузар бўлмасам, экстремист бўлмасам… Хуллас, нима учун ортга қайтариб юбораётганларини тушунолмаяпман”, деди у.

Бекназар Раҳматов 2021 йилда ҳам Истанбулда яшаётган уйидан бир гуруҳ полиция ходими томонидан ушлаб кетилиб, 35 кун давомида депортация марказида тутиб турилган эди. Ўша пайтда судда айбсиз экани исботланган блогерни маҳаллий расмийлар узр сўраб, қўйиб юборишга мажбур бўлишганди.

Аввалроқ миграция масалаларини ёритиб келган қатор нашрларда Истанбулга учиб келган 20-35 ёшлардаги ўзбекистонлик йигитларнинг бир қанчаси турк расмийлари томонидан Тошкентга қайтариб юборилаётгани, бу ҳолат март ойи бошидан буён давом этаётгани ҳақида хабарлар тарқаган. Бу каби хабарларни блогер Бекназар Раҳматов ҳам ўз телеграм-канали орқали ёйинлаган.

Мазкур хабарлар ортидан Туркияга келаётган ўзбекистонликларда мамлакатга киритилиш-киритилмаслик юзасидан хавотир уйғонган, ўзбек журналистлари эса хавотир акс этган бу саволларни май ойи бошида Тошкентга ташриф буюрган Туркия вице-президенти Жевдет Йилмазга йўналтирган эдилар.

Жаноб Йилмаз бу саволга жавоб бераркан, ўзбекистонликларнинг Туркиядан изоҳсиз депортация қилинаётгани масаласи Тошкентдаги масъуллар билан ҳам муҳокама қилинганини, бу муаммо яқинда икки давлат мутасаддилари томонидан биргаликда кўриб чиқилишини билдирган эди. Аммо ўша ташрифдан буён қарийб тўрт ҳафта ўтган бўлганига қарамай, ўзбекистонликларни Туркиядан изоҳсиз депортация қилиш давом этмоқда ва блогер Бекназар Раҳматов билан бугун кузатилаётган ҳолат ҳам бунинг яққол мисолидир.

Россия Ўзбекистонда кам қувватли атом электр станцияларини қуришни режалаяпти. Бунга оид келишув Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев ва Россия президенти Владимир Путин ўртасида 27 май куни Тошкентда имзоланган қатор шартномаларнинг бири бўлган.

Мирзиёев кичик АЭСлар қурилишини “муҳим келишув” деб атаб, Ўзбекистон “ўзининг йирик уран захираларига эга” эканини таъкидлаган.

Айни пайтда Путин Ўзбекистон атом энергетикаси бозорида “самарали ишлаш учун” қўлидан келган барча ишни қилишга ваъда берган.

Лойиҳа амалга ошса, бу атом электр станцияси Марказий Осиёдаги илк АЭС бўлади, бу эса Россиянинг минтақага таъсирини янада мустаҳкамлайди.

Аввалроқ Россия Ўзбекистонда нафақат 2,4 ГВт қувватга эга юқори қувватли атом электр станциясини қуришда, балки “ҳар бири 55 МВтгача бўлган, Россия дизайни бўйича босимли сув реакторига асосланган ва ҳар бири 6 тагача энергия блокидан иборат атом электр станциялари” қурилишида ҳам ҳамкорлик қилишига оид хабарлар чиққан эди.

Тошкентда бўлиб ўтган матбуот анжуманида Путин Ўзбекистондаги лойиҳаларни молиялаштириш учун 500 миллион долларлик қўшма инвестиция фондига Россия 400 миллион доллар ётқизишини билдирган.

Мирзиёев Тошкент Россиядан катта миқдорда нефть ва газ сотиб олишдан манфаатдор эканини айтган. Бу Москва Марказий Осиёдан нефть ва газ импорт қилган кўп йиллик тажрибага зиддир.

Россия президенти Ўзбекистонга етказиб берилажак газ ҳажмини оширишга ваъда берган.

Тошкентдаги саммитда Путин ва Мирзиёев миграция масалаларини ҳам муҳокама қилишган. Россия президенти мезбон президентга ўз ҳукумати ўзбекистонлик меҳнат муҳожирларига яхши меҳнат шароити яратиб бериш ва ижтимоий ҳимоя билан таъминлашни ваъда қилган.

Владимир Путин икки кунлик давлат ташрифи билан 26 май оқшомида Ўзбекистонга келгани ҳақида Озодлик аввалроқ хабар қилган.

Халқаро тадқиқотларда урғуланишича, Ўзбекистон Россияга кетаётган санкция остидаги товарларнинг асосий йўлланиш нуқталаридан биридир. Россия шу кунда ташқи савдо айланмасида Ўзбекистоннинг Хитойдан кейинги иккинчи йирик савдо ҳамкори бўлиб қолмоқда.

Путин Россия қўшинлари Украинага кенг кўламли босқин бошлаган 2022 йил февралидан буён хорижий ўлкаларга кам чиқадиган бўлган.

Май ойининг илк ҳафтасида бешинчи марта президент ўлароқ қасамёдга келтирилган Путин Ўзбекистонга Хитой ва Беларусга сафари ортидан келган.

Жаҳон банки “Аҳолининг ҳимояга муҳтож гуруҳлари интеграцияси учун ижтимоий ҳимоянинг инновацион тизими” лойиҳасини амалга ошириш учун 100 миллион АҚШ доллари миқдорида имтиёзли кредит ажратади.

Жаҳон банки матбуот хизмати қайдича, лойиҳа аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламидан бўлган одамлар учун ижтимоий хизмат сифатини яхшилашга қаратилган.

Лойиҳа қўшимча 2 миллион долларлик грант билан ҳам молиялаштирилиши айтилган.

Ўзбекистон Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги турли давлат идоралари, ноҳукумат ташкилотлари ва ижтимоий-иқтисодий ривожланиш масалалари бўйича халқаро ҳамкорлар билан биргаликда лойиҳани амалга ошириш билан шуғулланади.

Лойиҳани амалга ошириш орқали бутун мамлакат бўйлаб маҳаллалар даражасида фаолият юритувчи 50 дан зиёд ижтимоий хизмат кўрсатиш марказларини (уларнинг хизматлари аҳолининг энг ночор қатламига йўналтири) барпо қилиш; қариялар, ногиронлар ва ижтимоий ҳимояга муҳтож болалар дохил аҳолининг ночор қатламидан бўлган 50 мингдан зиёд фуқаронинг ижтимоий хизмат кўрсатиш бўйича юқорида зикр этилган марказлар базасида сифатли ижтимоий ва реабилитацион хизматларга эришишини яхшилаш ҳамда бошқалар кўрсаткичларга эришиш кўзланган.

Мазкур дастур иқлим ўзгариши билан боғлиқ хатарлардан хабардорликни ошириш учун қишлоқ жойлардаги 100 минг нафар муҳтож фуқарони қамраб олиши айтилган.

Жорий йилнинг 1 апрель ҳолатига кўра, Жаҳон банки Ўзбекистонда 27 та лойиҳани амалга оширмоқда. Бу лойиҳаларнинг умумий қиймати 6,07 миллиард долларга тенг бўлиб, ундан 2,4 миллиарди ҳали ўзлаштирилган эмас.

Ўзбекистон президенти томонидан тасдиқланган 2024 йил бюджети қонунида жорий йилда мамлакатнинг қарз олиш лимити 5 миллиард доллар даражасида белгиланган эди. Бундан 2,5 миллиард доллар бюджет камомадини ёпишга, 2,5 миллиард доллари эса инвестициявий лойиҳаларни амалга оширишга сарфланиши айтилган.

Фирибгарлик ва одам савдосида гумонланиб, халқаро қидирувга берилган 45 ёшли Озод Раҳимов 23 май куни Туркиядан Ўзбекистонга депортация қилинган. Бу ҳақда Ўзбекистоннинг Истанбулдаги бош консулхонаси маълумот тарқатди.

Самарқанд вилоятида туғилган О. Раҳимов жорий йилнинг 6 май куни Туркия ва Ўзбекистон ИИВ вакиллари ҳамкорлигида Истанбул шаҳрида ўтказилган тезкор тадбир чоғида қўлга олинган эди.

Ўша пайтда унинг Самарқанд вилоятида фуқароларнинг кўп миқдордаги пул маблағларини фирибгарлик йўли билан ўзлаштиришда, шунингдек 2022-2023 йиллар мобайнида Истанбулда бир қанча ўзбекистонлик ва тожикистонликни Туркия-Испания-Никарагуа-Мексика йўналиши бўйлаб АҚШга юборишни ваъда қилиб, фирибгарлик йўли билан уларнинг ҳар биридан 10-15 минг АҚШ доллари олиб, ваъдасини бажармасдан, ўзининг шахсий манфаатлари учун сарфлаб юборганликда айбланаётгани маълум қилинган.

Бу шахснинг жиноий хатти-ҳаракатларидан жабр кўрган ўзбекистонликлардан Истанбулдаги бош консулхонага ёки Ўзбекистон Ички ишлар вазирлигига хабар бериш сўралган.

Озодлик радиоси ўтган йил август ойининг охирларида “Ўзбекларнинг Америкага хатарли йўли” деб номланган суриштирувни эълон қилган эди. Унда ўзбекистонликларнинг АҚШга Лотин Америкаси давлатлари ва Мексика орқали ноқонуний ўтишга уриниши хусусида сўз борган.

Суриштирув қаҳрамонларининг катта қисми Қўшма Штатларга О. Раҳимов сингари воситачиларга минглаб доллар маблағ тутқазган ҳолда Туркия орқали Мексика-АҚШ чегарасигача етиб боргани маълум.

Кейинги пайтларда АҚШга ноқонуний мигрантлар оқимини тўхтатиш бўйича халқаро саъй-ҳаракатлар доирасида Туркияда ҳам айрим чеклов чоралари кўрила бошлаган, хусусан Мексика ва Лотин Америкасининг бошқа мамлакатларига учаётган марказий осиёлик, кавказлик ва россиялик ўнлаб йўловчи “Турк ҳаво йўллари” авиаширкати учоқларидан тушириб қолинган.

Россия президенти Владимир Путин 26-27 май кунлари давлат ташрифи билан Ўзбекистонга келади. Бу ҳақда ТАСС агентлиги Путиннинг ёрдамчиси Юрий Ушаковдан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилди.

“Ҳозирча бугун-эрта Беларусга, якшанба-душанба кунлари эса Ўзбекистонга сафар қилинишини айтишим мумкин”, дея иқтибос келтирган агентлик Ушаков сўзларидан.

Владимир Путин яқин кунларда Ўзбекистонга келиши кутилаётгани ҳақида Озодлик икки кун муқаддам хабар қилган эди. Ўшанда Кремль матбуот хизмати Россия ва Ўзбекистон президентлари ўртасида 21 май куни бўлиб ўтган телефон мулоқоти чоғида Путиннинг Тошкентга ташрифига ҳозирлик масаласи муҳокама қилинганини қайд этган, бироқ сафар кунига аниқлик киритган эмасди.

Ташриф мавзусига тўхталмаган Ўзбекистон президенти матбуот хизмати эса Путин билан Мирзиёев ўртасидаги телефон мулоқотида икки давлат ўртасидаги кўп қиррали ҳамкорликни янада кенгайтириш, кенг қамровли стратегик шериклик ва иттифоқчилик муносабатларини мустаҳкамлаш масалаларини кўриб чиқилгани, олий даражадаги учрашувлар натижасида эришилган келишувлар ижросининг бориши ҳамда бўлажак икки томонлама тадбирлар режасини муҳокама қилинганига урғу берган.

Ҳаагадаги Халқаро жиноят суди 2023 йил март ойида Украина ҳудудида болаларнинг ноқонуний депортациясида айбдор кўрилган Владимир Путинни ҳибсга олиш учун ордер бергани ортидан Россиянинг амалдаги президенти Рим статутини ратификация қилган мамлакатларга сафар қилмаётган эди.

Ўзбекистон Рим статутини ратификация қилган эмас. Бу Ҳаага суди ордер чиқарганидан буён Путиннинг Ўзбекистонга илк сафари бўлади. У Ўзбекистонга сўнгги ор 2022 йил сентябрида — ШҲТ Давлат раҳбарлари кенгаши мажлисида иштирок этиш учун келганди.

АҚШ давлат котибининг фуқаролар хавфсизлиги, демократия ва инсон ҳуқуқлари бўйича ўринбосари Узра Зея хоним Тошкент сафари доирасида 22 май куни Ўзбекистон ички ишлар вазири Пўлат Бобожонов билан учрашган. Бу ҳақда Ички ишлар вазирлиги Халқаро ҳамкорлик бошқармаси маълумот тарқатди.

“Тадбир жараёнида иштирокчилар икки томонлама амалий ҳамкорликнинг долзарб йўналишлари, хусусан, Ўзбекистон ва АҚШ ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ўртасидаги ҳамкорлик алоқаларини кенгайтириш, инсон ҳуқуқлари, жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлаш, шу жумладан кибержиноятлар, гиёҳвандлик воситаларининг ноқонуний айланмаси ва одам савдосига қарши курашиш йўналишларида ижобий тажриба алмашиш каби икки томонлама ҳамкорликни ривожлантириш истиқболларига оид масалаларни муҳокама қилдилар”, дейилган ИИВ хабарномасида.

АҚШ Давлат департаменти мулозимаси Узра Зея хонимнинг вазир Бобожонов билан учрашуви давомида Ўзбекистонда ички ишлар органлари ходимлари томонидан фуқаролар ҳуқуқлари бузилаётганига оид айрим ҳолатлар, хусусан ИИОга тегишли бино ва ҳибсхоналардан ҳануз ўликлар чиқаётгани ҳамда тизимда инсонларга нисбатан қийноқ ва ғайриинсоний муносабатлар давом этаётгани каби масалалар ҳам муҳокама этиб-этилмагани ҳақида маълумот йўқ.

ИИВ раҳбари Бобожоновдан ташқари америкалик мулозима Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов, бош прокурор Ниғматилла Йўлдошев, президент Мирзиёевнинг тўнғич қизи ва бош ёрдамчиси Саида Мирзиёева билан ҳам учрашган.

“Америка томони хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, ОАВ ва сўз эркинлигини таъминлаш, шунингдек, фуқаролик жамияти ҳамда ННТ фаолияти самарадорлигини ошириш борасида мамлакатимизда олиб борилаётган саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлашга тайёрлигини билдирди”, деб ёзган Саида Мирзиёева 22 май куни ўз Телеграм-каналида.

Эроннинг Шарқий Озарбайжон вилояти ҳудудидаги авиаҳалокатда вафот этган президент Иброҳим Раисий билан 22 май куни Теҳронда ўтказилажак видолашув маросимида Ўзбекистон делегацияси ҳам иштирок этади.

Президент матбуот котиби Шерзод Асадов маълумотига кўра, маросимда иштирок этадиган делегацияга Ўзбекистон Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси спикери Нурдинжон Исмоилов бошчилик қилади.

Эронда жорий йилнинг 19 май куни вертолёт қулаши чоғида президент Раисий ва унинг саккиз нафар ҳамроҳининг нобуд бўлиши ортидан эълон қилинган беш кунлик мотам тадбирлари давом этмоқда.

Авиаҳалокат қурбонлари жасадлари солинган тобутлар 21 май куни Табриздан пойтахт Теҳронга олиб келинган. Чоршанба куни бу ерда марҳум Раисий ва ҳамроҳлари билан видолашув маросими ўтказилиши кўзда тутилган. Теҳрондан сўнг жасадлар шиа мазҳабидаги мусулмонлар учун муқаддас ҳисобланган Қум шаҳрига, кейин эса Раисийнинг туғилган шаҳри бўлмиш Машҳадга олиб кетилиши айтилган.

Аввалроқ Эрон вице-президенти Муҳсин Мансурий марҳум президент Иброҳим Раисий 23 май куни Машҳад шаҳрида дафн этилишини маълум қилган эди.

Жорий мавсумда ҳам 15 минг нафар ўзбекистонлик Ҳаж сафарига бориши мумкин. Бу ҳақда Дин ишлари бўйича қўмита ахборот хизмати раҳбари Илҳом Маърупов 21 май куни Тошкентда бўлиб ўтган брифингда маълум қилган.

Ислом Каримов ҳукмронлиги даврида ҳамда Шавкат Мирзиёев президентлигининг илк йилларида ўзбекистонликлар учун Ҳаж квотаси ўртача 5 минг 200 нафардан оширилган эмас. Мамлакатда яшовчи мусулмонлар учун Ҳаж квотасининг оширилиши бундан беш йил муқаддам бошланган.

Маърупов қайдича, ўзбекистонлик зиёратчилар учун квота 2019 йилда 7200 нафарни, 2022 йилда 12 минг нафарни, 2023 йилда эса 15 минг нафарни ташкил этган.

Аввалроқ Ўзбекистон мусулмонлари учун йиллик Ҳаж квотаси 24 мингтагача ошириш кўзда тутилгани хабар қилинган. Бунга оид келишувга Саудия Арабистони подшоҳлиги ҳаж ва умра ишлари вазири Тавфиқ бин Фавзон ар-Рабиа бошчилигидаги делегациянинг 2022 йил сентябрида президент Шавкат Мирзиёев қабулида бўлган пайтда эришилган эди.

Одатда Саудия Арабистони Ҳаж ва Умра ишлари вазирлиги бирор мамлакат учун Ҳаж квотасини “ҳар минг мусулмонга бир зиёратчи” формуласидан келиб чиққан ҳолда белгилаб келади. Ўзбекистонда, ўртача ҳисоб-китобларга кўра, 34 миллиондан зиёд мусулмон яшаши эътиборга олинса, Ислом олами учун ўтмишда кўплаб машҳур дин олимларини етиштириб берган бу мамлакатга шу кунда лозим бўлганининг ярмича ҳам квота ажратилмаётганини қайд этиш мумкин.

Маълумотларга кўра, жорий йилдаги Ҳаж мавсумида ўзбекистонлик зиёратчилар 23 майдан 7 июнгача мамлакатнинг ўнта халқаро аэропортидан Мадинаи Мунаввара шаҳрига учади. Ҳаж ибодатини адо этажак зиёратчиларни 22 июндан 12 июлга қадар ватанига қайтариш режаланган.