Энди Ўзбекистонда 50 ёшдан сўнг расмий никоҳдан ўтадиган шахсларнинг тиббий кўрикдан ўтиши шарт эмас. Самарқанд шаҳар никоҳни қайд қилиш 1- идораси бошлиғи Шоира Зоҳидованинг айтишича, тиббий кўрик энди уларнинг ўз ихтиёри билан ўтказилади.
- 50 ëшдан юқори бўлганлар тиббий кўрикдан хоҳишига асосан ўтказилади. Агар улар ўтамиз дейишса¸ ўтади. Агар розилик билдирмаса¸ 50 ëшдан юқорилар тиббий кўрикдан ўтказилмайди¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Бу билан 50 ёшдан ўтганлар учун никоҳ муаммоси ўз ечимини топди¸ деса бўлади. Гап бу ёғи энди кўнгилда. Бироқ 50 ёшгача бўлган шахслар учун тиббий кўрикдан ўтиш мажбурияти сақланиб қолмоқда.
Суҳбатлашганимиз айрим ўзбекистонликлар бўлажак эру-хотинлар ўз умр йўлдоши соғлиғи тўғрисида тўйгача маълумотга эга бўлса мақсадга мувофиқ бўларди¸ дейди. Қўқонлик Мурод ака шундайлардан бири.
- Бу тўғрида. Нимага деганда кўпчилик ташқарида юрибди¸ бошқа бўлаяпти. Ҳозир уйланмаган болалар ниҳоятда кўп. Ҳалигидай йўлларга юриб қолиши мумкин. Шу сабабдан тўғри қарор чиқаришган¸ дейди Мурод ака.
Самарқанд шаҳар никоҳни қайд қилиш биринчи идорасининг бошлиғи Шоира Зоҳидованинг айтишича¸ ҳозир никоҳдан ўтмоқчи бўлган ёшлар тиббий кўрикнинг асосий беш йўналиши бўйича текширилади.
- Бизларда улар бешта пункт бўйича ўтади. Биринчиси ОИТС касаллиги¸ иккинчиси захм касаллиги¸ учинчиси наркологик касаллик¸ тўртинчиси сил касаллиги ва бешинчиси руҳий касалликлар¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Унга кўра, ана шу касалликлар бўйича текширувдан ўтаётган пайтда ёшлар ўзларининг соғлиғи ҳақида тўлиқ маълумот олишлари мумкин.
- Булар бешта пункт бўйича текширувдан ўтиб¸ анализлар топширгандан кейин анализларда қанақа касалликлар чиққанлиги билинади. Масалан¸ ҳозирги ëшларда кўпинча камқонлик касаллиги бор. Олдинги пайтда тиббий кўрикдан ўтганда¸ ана шуни ëзарди. Ҳозирги пайтда ëзмайди¸ аммо уларнинг ўзига айтиб ўтади. Ëшларнинг бешта пункт бўйича тиббий кўрикдан ўтишлари шарт. Бу келажакда уларнинг ўзларига ҳам яхши. Қандай касаллиги бор эканлигини билиб олади¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Тошкентлик Роҳила фикрича, никоҳ олдидан тиббий кўрикдан ўтиш оиланинг келажакда мустаҳкам бўлишини таъминлайди.
- Тиббий кўрикдан ўтиш керак бўлса¸ ўтган ҳам маъқул. Бу нарса баъзи бир хавф-хатарларнинг¸ келажакда оиланинг бузилишига сабаб бўлиши мумкин бўлган баъзи бир ҳолатларнинг олдини олиш ниятида буюрилган¸ дейди Роҳила.
Бироқ¸ дейди Роҳила, ҳозир тиббий кўрик маълумотномасини олишдан осон нарса йўқ. Ҳаммаси пулга боғлиқ бўлиб қолди.
- Агар ҳақиқатан ҳам касали бўлса ëки ўз вақтида жиддий қаралмаса¸ пул билан ҳам тўғрилаб олишади. Келин-куëв бир бирига қариндош томондан бўлса¸ тиббий кўрикка умуман эътибор ҳам қаратишмайди. Ҳозир бирор ишингиз битмаса ҳам¸ Ўзбекистон шароитида айтаяпман¸ жазаваси пул экан¸ дейишади. Ҳамма нарса деярли пулга боғлиқ бўлиб қолаяпти. Ишимиз битмаса ëки бирор жойда ишимиз битмаса¸ “ҳа¸ қўлингга қарашаяптида” дейишади¸ дейди Роҳила.
Андижонлик Рустам ҳам Роҳиланинг фикрларини қўллаб- қувватлаб¸ бу ҳақда эшитганларини айтади.
- Қизиқ жойда энди. Энди таниш-билиш¸ синфдошлардан эшитаман. Келин ëки куëвни тиббий кўрикдан ўтказиш керак бўлса¸ докторга пул олиб бориб беришар экан. Доктор текшириб ҳам ўтирмас экан. “Озгина пул бериб қўйсанг¸ соғлигинг яхши деб ëзиб беришаверади” дейишаяпти. Соғлиқни текширадиган одамларнинг устидан назорат йўқ эканми¸ шунақа экан¸ дейди андижонлик Рустам.
Яна бир андижонлик суҳбатдошимиз Муҳаммаджоннинг фикрича¸ баъзи эрлар хотинларининг соғлиғини аввалдан билмасдан уйланишади. Кейин хотини касал бўлиб қолгач, уни ташлаб бошқага уйланади. Ана шу нохуш ҳолатларнинг олдини олиш учун ҳам¸ дейди Муҳаммаджон, эру-хотин тўйдан олддин бир бирларини жуда яхши билишлари керак.
- Менинг ўйлашимча¸ яхши бу. Мисол учун мен уйланадиган бўлсам¸ мен оладиган қизнинг балки касали бордир. Уйлангандан кейин ҳар доим касал бўлаверса¸ ҳаëт ҳам татимайдида. Оиланинг бузилишига тўғри келади. Эркак кишига қонун-қоидаси¸ нормаси билан жинсий алоқа бўлиб туриши керак. Жинсий алоқа бўлмагандан кейин эркак киши бошқага кўз олайтириб¸ оила бузилиши бошланади. Бунақа бўлмаслиги учун олдиндан қандай касаллиги¸ нима касаллииг борлигини билиб қўйган яхши¸ дейди андижонлик Муҳаммаджон.
- 50 ëшдан юқори бўлганлар тиббий кўрикдан хоҳишига асосан ўтказилади. Агар улар ўтамиз дейишса¸ ўтади. Агар розилик билдирмаса¸ 50 ëшдан юқорилар тиббий кўрикдан ўтказилмайди¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Бу билан 50 ёшдан ўтганлар учун никоҳ муаммоси ўз ечимини топди¸ деса бўлади. Гап бу ёғи энди кўнгилда. Бироқ 50 ёшгача бўлган шахслар учун тиббий кўрикдан ўтиш мажбурияти сақланиб қолмоқда.
Суҳбатлашганимиз айрим ўзбекистонликлар бўлажак эру-хотинлар ўз умр йўлдоши соғлиғи тўғрисида тўйгача маълумотга эга бўлса мақсадга мувофиқ бўларди¸ дейди. Қўқонлик Мурод ака шундайлардан бири.
- Бу тўғрида. Нимага деганда кўпчилик ташқарида юрибди¸ бошқа бўлаяпти. Ҳозир уйланмаган болалар ниҳоятда кўп. Ҳалигидай йўлларга юриб қолиши мумкин. Шу сабабдан тўғри қарор чиқаришган¸ дейди Мурод ака.
Самарқанд шаҳар никоҳни қайд қилиш биринчи идорасининг бошлиғи Шоира Зоҳидованинг айтишича¸ ҳозир никоҳдан ўтмоқчи бўлган ёшлар тиббий кўрикнинг асосий беш йўналиши бўйича текширилади.
- Бизларда улар бешта пункт бўйича ўтади. Биринчиси ОИТС касаллиги¸ иккинчиси захм касаллиги¸ учинчиси наркологик касаллик¸ тўртинчиси сил касаллиги ва бешинчиси руҳий касалликлар¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Унга кўра, ана шу касалликлар бўйича текширувдан ўтаётган пайтда ёшлар ўзларининг соғлиғи ҳақида тўлиқ маълумот олишлари мумкин.
- Булар бешта пункт бўйича текширувдан ўтиб¸ анализлар топширгандан кейин анализларда қанақа касалликлар чиққанлиги билинади. Масалан¸ ҳозирги ëшларда кўпинча камқонлик касаллиги бор. Олдинги пайтда тиббий кўрикдан ўтганда¸ ана шуни ëзарди. Ҳозирги пайтда ëзмайди¸ аммо уларнинг ўзига айтиб ўтади. Ëшларнинг бешта пункт бўйича тиббий кўрикдан ўтишлари шарт. Бу келажакда уларнинг ўзларига ҳам яхши. Қандай касаллиги бор эканлигини билиб олади¸ дейди Шоира Зоҳидова.
Тошкентлик Роҳила фикрича, никоҳ олдидан тиббий кўрикдан ўтиш оиланинг келажакда мустаҳкам бўлишини таъминлайди.
- Тиббий кўрикдан ўтиш керак бўлса¸ ўтган ҳам маъқул. Бу нарса баъзи бир хавф-хатарларнинг¸ келажакда оиланинг бузилишига сабаб бўлиши мумкин бўлган баъзи бир ҳолатларнинг олдини олиш ниятида буюрилган¸ дейди Роҳила.
Бироқ¸ дейди Роҳила, ҳозир тиббий кўрик маълумотномасини олишдан осон нарса йўқ. Ҳаммаси пулга боғлиқ бўлиб қолди.
- Агар ҳақиқатан ҳам касали бўлса ëки ўз вақтида жиддий қаралмаса¸ пул билан ҳам тўғрилаб олишади. Келин-куëв бир бирига қариндош томондан бўлса¸ тиббий кўрикка умуман эътибор ҳам қаратишмайди. Ҳозир бирор ишингиз битмаса ҳам¸ Ўзбекистон шароитида айтаяпман¸ жазаваси пул экан¸ дейишади. Ҳамма нарса деярли пулга боғлиқ бўлиб қолаяпти. Ишимиз битмаса ëки бирор жойда ишимиз битмаса¸ “ҳа¸ қўлингга қарашаяптида” дейишади¸ дейди Роҳила.
Андижонлик Рустам ҳам Роҳиланинг фикрларини қўллаб- қувватлаб¸ бу ҳақда эшитганларини айтади.
- Қизиқ жойда энди. Энди таниш-билиш¸ синфдошлардан эшитаман. Келин ëки куëвни тиббий кўрикдан ўтказиш керак бўлса¸ докторга пул олиб бориб беришар экан. Доктор текшириб ҳам ўтирмас экан. “Озгина пул бериб қўйсанг¸ соғлигинг яхши деб ëзиб беришаверади” дейишаяпти. Соғлиқни текширадиган одамларнинг устидан назорат йўқ эканми¸ шунақа экан¸ дейди андижонлик Рустам.
Яна бир андижонлик суҳбатдошимиз Муҳаммаджоннинг фикрича¸ баъзи эрлар хотинларининг соғлиғини аввалдан билмасдан уйланишади. Кейин хотини касал бўлиб қолгач, уни ташлаб бошқага уйланади. Ана шу нохуш ҳолатларнинг олдини олиш учун ҳам¸ дейди Муҳаммаджон, эру-хотин тўйдан олддин бир бирларини жуда яхши билишлари керак.
- Менинг ўйлашимча¸ яхши бу. Мисол учун мен уйланадиган бўлсам¸ мен оладиган қизнинг балки касали бордир. Уйлангандан кейин ҳар доим касал бўлаверса¸ ҳаëт ҳам татимайдида. Оиланинг бузилишига тўғри келади. Эркак кишига қонун-қоидаси¸ нормаси билан жинсий алоқа бўлиб туриши керак. Жинсий алоқа бўлмагандан кейин эркак киши бошқага кўз олайтириб¸ оила бузилиши бошланади. Бунақа бўлмаслиги учун олдиндан қандай касаллиги¸ нима касаллииг борлигини билиб қўйган яхши¸ дейди андижонлик Муҳаммаджон.
