Гапни, томдан тараша тушгандек ошиқлардан бошлаганимизга чандон ҳайрон бўлгандирсиз. Аслида, “ошиқлар учун хилват маскан” деб атаганимизнинг лайли-мажнунларга кўп-да дахли йўқ. Ҳикоямиз инсонни эмас, китобни маъшуқ тутганлар ҳақида!
Ўтган йилнинг адоғида Тошкентда “Book cafe” ишга тушди. “Очилган бўлса, очилгандир, мегаполисда худонинг берган куни кафе-ресторанлардан неча ўнтаси очилиб, яна аллақанчаси касодга учрайди!” дейишга ошиқманг.
“Book cafe”нинг аввалгиларга ўхшамас жиҳати бор: бу ерда ҳам қорин тўйғизасиз, ҳам мазахўрак бўлиб... китоб ўқийсиз. Иккисида бирда!
Кеча денг, кўзим билан кўриш учун бордим ўша кафега. “Баҳор” ресторанининг шундоқ биқинидаги қўғирчоқдек иморат. Остона ҳатлашингиз билан китобнинг кўнгилни қитиқловчи тотли исини туясиз. Унга басма-бас хушхўр таомнинг иштаҳани қўзғовчи бўйи гуп этиб димоғингизга урилади…
Ҳартугул, “Фалон минг сўмлик ейсиз, кейин китоб ўқийсиз” деган қоида йўқ экан. Ҳамёндан елвизак ўтиб турган бўлса, бир пиёла чой ё бир финжон қаҳвага олиб, китобхўрликка қаноат қилиш мумкин.
Барака топишсин, ҳар хил таъбдаги одамларга мос китобларни жамлашибди ўзиям! Рабле, Шекспир, Достоевский, Тургенев, Толстой сингари классиклар асарларидан – қўлингизга “қайнар хумча”ни шартта тутқазиш шаҳдидаги Наполеон Ҳилл, Дейл Карнеги каби валломатларнинг теп-текин маслаҳатларигача!
iPad, Kindle каби янги замон яратиқлари босма китобни тарих мулкига айлантириш учун зўр бериб чираняпти. Мантиқан олганда, бугуннинг ноширлари ихтирочиларни маҳкамага бериши керак, нонини яримта қилгани учун-да.
Парадоксни қарангки, қўлма-қўл ўқилаётган китобларнинг аксари босма китобларга “гўр қазиган” ўша ихтирочилар ҳақида. Отангни ўлдирганга онангни бер! Кутубхона-қаҳвахонада биргина Стив Жобс ҳақида талай номли китоблар қалаштириб ташланган.
Камтаргина бўлса-да, ўзбекча китоблар жавони ҳам бор экан. Одил Ёқубов, Ўткир Ҳошимов, Тоҳир Малик, Хуршид Дўстмуҳаммад, Муҳаммад Юсуф асарларига, шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф рисолаларига кўзим тушди. Лекин русча адабиётларга солиштирганда, ўзбекча китоблар чўғи кам. Ўзбекча адабиётларни ҳам кўпайтириш керакми, дейман.
Танбур овозини карнай шовқини босади
Қаҳвахонада қаердалигини паққос унутиб, мук тушиб китоб ўқиётган библиофил ҳам бор, жавондаги жавоҳирларга қиё боқишга хуши йўқ хўранда ҳам! Нафас ростлашга бош суққан тасодифий ўткинчи ҳам бор, бизнес режасини муҳокама қилишга кирган хийла оврўпалашган ишбилармон ҳам! Кафе ўз номи билан кафе-да.
...Кафе эгаси ким бўлса ҳам, бизнес ва маърифатни омухта қилганига офарин.
“Анойи бўлманг, пулдор ҳар доим, аввало, фойдани кўзлайди!” дейсизми? Тўғри, тўғри айтасиз.
Лекин... ҳатто битта китобни тугатмаганлар маркабу мансабдан танглик сезмаётган бир замонда ҳам зиё тарқатаман, ҳам ақча ишламайман деган экан, қандини урсин! Киройи ишбилгилик мана бундай бўпти!
