Бишкек милицияси 13 май куни Огонбаев кўчасидаги хорижликлар яшаган ҳостелга ҳужумда гумонланган уч киши қўлга олинганини маълум қилди.

Қирғизистон Ички ишлар вазирлиги маълумотига кўра, 2005 ва 2006 йилда туғилган гумонланувчилар вақтинча сақлаш ҳибсхонасига жойлаштирилган, улар “босқинчилик”да гумонланмоқда.

Милиция баёнига кўра, 2024 йилнинг 13 майга ўтар кечаси соат 02:00 да бир гуруҳ йигитлар Бишкекнинг “Восток-5” мавзеида хорижлик талабаларни учратиб, улардан сигарет сўрашган. Ур-калтак бошланганидан кейин чет эллик талабалар воқеа жойида қочиб, ўзлари яшайдиган Огонбаева кўчасидаги ётоқхона ичига кириб олишга муваффақ бўлишган.

“Хорижлик талабаларнинг орқасида қувиб келган йигитлар гуруҳи Огонбаева кўчасидаги ётоқхонага бостириб кириб, у ерда яшайдиган хорижликларга нисбатан куч қўллаб, уларнинг пуллари ва ашёларини тортиб олган. Ётоқхонада яшаган хорижлик фуқаролар йиғилишиб, ҳужумчиларни ҳайдаб чиқаришга уринишган, улар ўзаро муштлашиб кетишган. Муштлашув ётоқхона ҳовлисида содир бўлган, ҳужумчилар ўзларининг бир шеригини ташлаб, қочиб кетишган”, дейилган ҳуқуқ-тартиботчилар хабарномасида.

Аввалроқ 13 майдаги муштлашувда иштирок этган тўрт нафар мисрлик ушланган эди. Уларга “безорилик” моддаси бўйича айблов эълон қилинган, суд уларни уй қамоғига чиқарган.

Бир ҳафта муқаддам ҳостелда содир бўлган муштлашув видеоси ижтимоий тармоқларда 17 май куни тарқалган, ўша туннинг ўзида Қирғизистонда тартибсизликлар содир бўлган. Бишкекдаги тартибсизлик иштирокчилари хорижлик талабалар яшаган ётоқхоналардан бирига ҳужум қилишган.

Қирғизистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги 18 майга ўтар кечаси содир бўлган ҳодиса ортидан 41 нафар жабрланувчи тиббий ёрдам сўраб мурожаат қилганини маълум қилган.

Вазирлик маълумотига кўра, 20 майга келиб улардан 11 нафари касалхонада муолажа олмоқда.

АҚШ ва Саудия Арабистони Яқин Шарқ бўйича икки томонлама шартнома тузишга яқин. Бунга оид хабарлар Оқ уйнинг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Жейк Салливан ўтган ҳафта якунида Саудия раҳбарияти билан музокараларда “сезиларли олға силжиш”га муваффақ бўлгани ортидан пайдо бўлди, дея хабар қилди “Америка овози”нинг рус хизмати.

Саудия Арабистони билан музокараларда эришилган илгарилаш ҳақида 20 май куни Оқ уйнинг миллий хавфсизлик соҳасидаги алоқалар бўйича мувофиқлаштирувчиси Жон Кирби маълум қилган. Мулозимга кўра, томонлар келишувга “ҳар қачонгидан ҳам яқинроқ” ва бу “қарийб якуний” келишув бўлиб ҳисобланади.

Вашингтон ва Ар-Риёд АҚШ томонидан хавфсизлик кафолатлари ва фуқаровий ядровий соҳадаги ёрдамга оид келишувга яқинлар, бироқ Исроил билан Саудия Арабистони ўртасидаги алоқалар нормаллашуви тўғрисидаги келишувга ҳозирча эришилган эмас.

Салливан Ғазодаги вазиятни изга солиш бўйича Саудия Арабистонининг валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмон билан “конструктив” учрашув ўтказган. Кейин эса америкалик мулозим Исроил раҳбарияти билан минтақада тарангликни сусайтириш механизмини яратиш масаласини муҳокама қилган. Мазкур учрашувда “гуманитар ташкилотлар ходимлари муҳтожларга ёрдамни хавф-хатарсиз етказиш имкониятига эга бўлишлари лозим”лиги урғуланган.

Шарқий Озарбайжон вилоятида 19 май куни вертолёт қулаши оқибатида нобуд бўлган Эрон президенти Иброҳим Раисий 23 май куни Машҳад шаҳрида дафн этилади. Бу ҳақда авиаҳалокатда ўлганлар дафнини ташкил қилиш бўйича қўмита раҳбари этиб тайинлаган вице-президент Муҳсин Мансурий маълум қилди.

“Оятуллоҳ Раисийнинг дафн маросими пайшанба оқшомида имом Ризо мақбарасида бўлиб ўтади”, дея билдирган Мансурий IRIB телеканали ёйинида.

Аввалроқ Эрон ОАВ мамлакатлар расмийларидан олинган маълумотга таянган ҳолда президент Раисий 22 май куни Теҳронда дафн этилажаги ҳақида хабар қилишган. Ундан ҳам аввал Раисийнинг дафн маросими 21 май куни Табризда бўлиб ўтиши ҳақида хабарлар тарқалган эди.

Имом Ризо масжид-мақбараси Эрон шимолий-шарқидаги Машҳад шаҳрида (Туркманистон чегарасига яқин жойда) жойлашган бўлиб, шиа мазҳабига мансуб кишилар учун энг мўътабар қадамжоларидан бири бўлиб ҳисобланади. XV асрда буюк ўзбек шоири ва мутафаккири Алишер Навоий ҳам таҳсил олган Машҳад шаҳри Иброҳим Раисийнинг туғилган шаҳридир.

Эрон олий руҳонийси Али Хоманаий президент Раисий ва бошқа мулозимлар ўлими муносабати билан 20 май куни мамлакатда беш кунлик мотам эълон қилган. Шу куннинг ўзида Эронда президент сайловини жорий йилнинг 28 июнига белгилаш ҳақида қарор қабул қилинган.

Новосибирскдаги ҳарбий суд ҳарбий комиссариатни ёқиб юбориш режасига оид иш бўйича 24 ёшли маҳаллий турғун Илья Бабуринни 25 йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарди. Бу ҳақда “Зона солидарности” лойиҳаси маълумот тарқатди.

Суд Бабуринни РФ Жиноят кодексининг бир неча моддаси, жумладан террорчилик, давлатга хиёнат, ноқонуний қуролли тузилма фаолиятида иштирок этиш каби моддалар бўйича айбдор деб топган. Айбловларнинг катта қисмини новосибирлик йигит рад этган.

Бабурин 2022 йил сентябрида ҳарбий комиссариатга ўт қўйиш режасига оид иш бўйича қўлга олинган (у мазкур иш бўйича айрим айбловларни тан олган, унинг адвокати эса ФСБ томонидан провокация бўлганини билдирган эди).

Кейинроқ унга давлатга хиёнат айблови, бир йил ўтгач эса унга Украинанинг “Азов” батальони фаолиятида иштирок, мусиқа мактабига ўт қўйиш ва бошқа айбловлар қўйилган. Бу айбловларнинг ҳаммасини рад этган Бабурин тергов билан ҳамкорликдан бош тортган, бунинг ортидан тергов ҳибсхонасида унга босим ўтказиш бошланган.

Суд қарорига кўра, илк беш йилни қамоқда, қолган йигирма йилни эса қаттиқ тартибли колонияда ўтказиши лозим.

Украинага кенг кўламли босқин бошланган 2022 йил февралидан буён бутун Россия бўйлаб ҳарбий комиссариатларга ўт қўя бошлаганлар. Путин ҳарбий сафарбарлик эълон қилганидан кейин (2022 йил сентябри) бундай ҳужумлар сони ортган. Военкоматларга ўт қўйиш чоғида ҳеч ким ўлмаган ва жабрланмаган. Биноларга ўт қўйишга уринганлик гумони билан қўлга олинганларга кўпинча террорчиликка оид модда бўйича айблов қўйилади. Бабуринга нисбатан чиқарилган суд ҳукми бу каби ишлар бўйича чиқарилган энг оғир жазо чорасидир.

Ҳаагадаги Халқаро жиноят суди прокурори Карим Хон Исроил бош вазири ва мудофаа вазири, шунингдек, АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган ҲАМАС гуруҳининг уч нафар лидерини ҳибсга олиш учун ордер талаб қилди. Бу ҳақда Халқаро жиноят суди (ХЖС) сайтида маълум қилинган. Прокурор бу ҳақда CNN телеканалига берган интервьюсида ҳам айтиб ўтган.

ХЖС сайтидаги баёнотда қайд этилишича, Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу, Исроил мудофаа вазири Йоав Галант, ҲАМАС лидери Яҳё Синвар, ҲАМАС сиёсий бюроси раҳбари Исмоил Ҳания ва ташкилот ҳарбий қаноти қўмондони Муҳаммад Дейф ҳарбий жиноятлар ва инсонийликка қарши жиноятларда гумонланмоқда.

Халқаро жиноят суди дунёнинг аксар мамлакатлари томонидан ратификация қилинган Рим статути асосида иш кўради. Қатлиом, ҳарбий жиноятлар ва инсонийликка қарши жиноятларда айбланаётган шахсларни таъқиб қилиш ҳам мазкур суд ваколатига киради.

Рим статутини АҚШ ва Россия каби Исроил ҳам ратификация қилган эмас ва бу давлатлар суд юрисдикциясига тобе эмаслигини айтиб келишади.

Бироқ Рим статутини ратификация қилган мамлакатлар Халқаро жиноят суди билан ҳамкорлик қилишга мажбур, хусусан, қидирилаётган шахс бўйича ХЖС томонидан ҳибсга олишга оид ордер берилган тақдирда, улар бу ишни амалга оширишлари шарт бўлади.

2022 йили ХЖС Украина ҳудудида болаларнинг ноқонуний депортациясида айбдор кўрилган Россия президенти Владимир Путинни ҳибсга олиш учун ордер берган. Ўшандан бери Путин Рим статутини ратификация қилган мамлакатларга сафар қилган эмас ва бундай мамлакатлар орасида Россия учун “дўст” ўлкалар ҳам бор.

Афғонистоннинг Бомиён вилоятидаги хорижлик сайёҳларга ҳужум учун масъулиятни 19 май куни “Ислом давлати” гуруҳи ўз зиммасига олган.

Испания Ташқи ишлар вазирлиги маълумоти кўра, 17 май куни содир этилган ҳужумда испаниялик уч сайёҳ ҳалок бўлган ва камида яна бир киши тан жароҳати олган.

Толибон шакллантирган ҳукумат Ташқи ишлар вазирлиги вакили Абдул Матин Қоний ҳужум ортидан тўрт киши ҳибсга олингани ҳақида маълум қилган. Мулозимга кўра, ҳодиса чоғида уч нафар хорижлик сайёҳдан ташқари афғонистонлик бир фуқаро ҳам ҳалок бўлган, шунингдек, тўрт нафар чет эллик ва уч нафар афғонистонлик жароҳат олган.

Ҳужум содир этилган вилоят маркази бўлмиш Бомиён шаҳри ЮНЕСКО жаҳон мероси объекти бўлиб ҳисобланади. У Бомиён қалъаси ва Будда ҳайкаллари сингари тарихий ва маданий обидалари билан хорижлик сайёҳларни ўзига жалб этади. Бомиён табиат шайдолари орасида ҳам жозиб жойлардан бири бўлиб ҳисобланади.

Покистон Қирғизистонда ўқиётган яна 540 нафар талабани ватанига олиб чиқиб кетади. Бу ҳақда Покистон ташқи ишлар вазири Муҳаммад Исҳоқ Дар 19 май куни Лоҳурда бўлиб ўтган матбуот анжуманида маълум қилди.

Dawn нашри хабарига кўра, вазир учта махсус тижорат рейси ташкил этилганини қайд этган.

“Кеча 130 га яқин талаба тижорат рейси билан Покистонга қайтди. Бугун эса яна учта махсус рейс ташкил этилди. Натижада 540 талаба қайтишга муваффақ бўлади, қайтганларнинг умумий сони эса 670 кишини ташкил этади”, деган Покистон ТИВ раҳбари.

Қирғизистон ТИВнинг 19 майдаги маълумотига кўра, ташқи ишлар вазири Жээнбек Кулубаев покистонлик ҳамкасби Муҳаммад Исҳоқ Дар билан телефон мулоқоти ўтказиб, Бишкекдаги покистонликлар билан боғлиқ нохуш ҳодисани муҳокама қилган.

Жорий йилнинг 17 май куни ижтимоий тармоқларда бир неча киши ўзаро муштлашгани акс этган видео тарқалган. Муаллифлар унда чет элликлар иштирок этганини иддао қилишган, айрим фойдаланувчилар эса калтакланганлар Қирғизистон фуқаролари бўлгани ҳақида ёзишган. Бу видео ортидан 18 майга ўтар кечаси Бишкекнинг шарқий қисмида одамлар йиғилган. Қирғизистон ИИВ тунда йиғилган одамлар сони 700 га етганини, эрталабга бориб улар тарқаб кетганини маълум қилган.

Бишкек милицияси ҳолат юзасидан мамлакат Жиноят кодексининг 278-моддаси (Оммавий тартибсизликлар) ва 330-моддаси (Ирқий, миллий, диний ёки ҳудудлараро низо қўзғатиш) бўйича жиноят иши очилгани, хорижликлар яшаб турган ётоқхонага бостириб кириб, зўравонлик қилган тўрт нафар маҳаллий турғун шахси аниқланганини билдирган. Улардан икки нафари, шунингдек, тўрт нафар хорижлик қўлга олинган.

Қирғизистон ҳукумати матбуот хизмати 18 майга ўтар кечаси Бишкекда содир бўлган тартибсизликлар чоғида 29 киши жабрлангани, улардан 15 нафари касалхонага етказилганини маълум қилган.

Қайд этилишича, тан жароҳати олган уч нафар чет эллик касалхонада бўлиб, уларнинг аҳволи барқарор.

2023 йил охирига оид расмий маълумотларга кўра, Қирғизистонда 80 мингдан зиёд хорижлик талаба ўқийди, бу мамлакатдаги барча талабаларнинг 35 фоизини ташкил этади. Хорижлик талабаларнинг 61 фоизи ҳиндистонликлар, 32 фоизи эса покистонликлардир.

Украина урушида ҳалок бўлган россиялик ҳарбийлар сони 53 минг 586 нафарга етган. Бу ҳақда Би-би-си рус хизмати ва “Медиазона” нашрининг янги ҳисоботида айтилган.

Журналистлар урушда кўрилган талафотларни очиқ манбалар - ОАВдаги хабарлар, маҳаллий расмийлар ва қариндошлар таъзияномалари асосида кузатиб боришади. Ўлимларнинг ҳақиқий сони бундан анча кўп бўлиши мумкин.

Россия армияси талафотлари 2024 йилнинг май ойида яна орта бошлаган, бу эса Харьков вилоятига ҳужумлар бошлангани билан боғлиқ бўлиши мумкин. Ўтган икки ҳафта ичида 1 минг 431 киши ҳалок бўлган, бу 2022 ва 2023 йилнинг шу давридаги кўрсаткичдан кўпдир.

Урушда ўлганларнинг 20 фоизга яқинини маҳкумлар, 14 фоизини кўнгиллилар, 12 фоизини ҳарбий сафарбарликка жалб қилинганлар ташкил этади. Россия Мудофаа вазирлиги томонидан шахсий таркибни тўлдириш учун жалб қилинаётган кўнгиллилар ўртасида ҳам ўлим ҳолатлари ошгани қайд этилган: октябрь ойидан буён кўнгиллилар орасида ўлганлар сони ҳафтасига 75 нафардан пастга тушмаяпти, баъзан эса улар сони 100 нафардан ошиб кетяпти.

Энг кўп талафот берган минтақалар ўлароқ Краснодар ўлкаси (2022 киши), Бошқирдистон (1953 киши) ва Свердловск вилояти (1802 киши) кўрсатилган.

Россия Ташқи ишлар вазирлиги Британиянинг Москвадаги элчихонаси ҳарбий атташеси Адриан Когхиллни мамлакатдан чиқариб юборишга қарор қилинганини очиқлади.

Когхилл Россияни бир ҳафта ичида тарк этиши лозим. Россия ТИВ бу британиялик расмийларнинг муқобил қарорига жавоб эканини билдирган.

Буюк Британия Ташқи ишлар вазирлиги 8 май куни Россия ҳарбий атташеси мамлакатдан чиқариб юборилишини эълон қилган эди. ТИВ маълумотларига кўра, у ҳарбий разведка офицери бўлиб ҳисобланади. Британия ички ишлар вазири Жеймс Клеверли бу чорани Россиянинг Украинага босқини ҳамда Россиянинг Британия ва Европадаги бадниятли ҳаракатларига жавоб, деб атаган.

Россиянинг Лондондаги элчихонаси ўшанда қабул қилинган қарор дипломатик миссия ишини қийинлаштиришини билдирган. Россия ТИВ эса британиялик расмийлар қарорини “русофоблик характерига эга сиёсий сабабли хатти-ҳаракат” деб атаб, жавоб чораларини кўрилишини ваъда қилган.

Москванинг Басманний туман суди 16 май куни тергов илтимосномасига кўра “Крокус Сити Холл” концерт залидаги террор хуружига оид жиноят иши бўйича тўрт айбланувчининг ҳибс муддатини узайтирди, дея хабар қилди Озодликнинг рус хизмати. Бу тўртовлонни тергов жиноят ижрочиси, деб ҳисоблайди.

Судья қарорига мувофиқ, Муҳаммадсобир Файзов, Далержон Мирзоева, Муродали Ражабализода ва Шамсидин Фаридунийнинг ҳибс муддати 22 августгача узайтирилган. Тожикистон фуқаролари бўлган бу кишилар судга маҳкум кийимида ва қўл-оёқларига кишан урилган ҳолда олиб келинган.

“Интерфакс” қайдича, суд мажлисларининг тўртови ҳам тергов илтимосномасига кўра ёпиқ эшиклар ортидан ўтказилган, бу эса тергов сирини сақлаш ва жараён иштирокчилари хавфсизлигини таъминлаш зарурати билан боғланган.

Шу куннинг ўзида суд яна тўрт айбланувчи — Назримад Лутфуллои, Жумахон Қурбонов, Ёқубжон Юсуфзода ва Муҳаммад Шарипзоданинг ҳам ҳибс муддатини узайтириш ҳақида қарор чиқарган.

“Крокус”даги террор хуружи 2024 йилнинг 22 март куни содир бўлган. Россия Тергов қўмитаси маълумотига кўра, ҳодиса чоғида камида 144 киши қурбон бўлган. Одамларнинг бир қисмини ҳужумчилар отиб ташлаган, кўпчилик эса ёнғин чоғида ҳалок бўлган.

Ҳужум учун масъулиятни террор гуруҳи ўлароқ тан олинган “Ислом давлати” ўз зиммасига олган. Теракт айнан шу гуруҳ вакиллари томонидан ташкил этилганига АҚШ ва Ғарбдаги бошқа мамлакатлар ҳам амин. Россия томони теракт ижрочилари ортидан Украина турган бўлиши мумкинлигини иддао қилмоқда. Киев барча айбловларни қатъиян рад этиб келади.

Терактнинг муҳтамал ижрочилари қўлга олиш ва сўроқ пайтида катта эҳтимол билан қийноққа дучор этилгани айтилмоқда.

Россия президенти Владимир Путин ва ХХР раиси Си Цзиньпин 16 май куни Пекинда музокаралар ўтказишди.

Музокаралар якунига кўра улар Ҳар томонлама ҳамкорлик ва стратегик ҳамжиҳатлик алоқаларини теранлаштириш тўғрисидаги қўшма баёнотни имзолашган.

Музокаралар олдидан ўз чиқишларида Путин ҳам, Си ҳам икки мамлакат ўртасидаги алоқаларни юқори баҳолашган. Улар Украинадаги урушни ёдга олишмаган, Ғарб ҳам улар томонидан тўғридан-тўғри танқид қилинган эмас.

Путин Москва билан Пекин муносабатлари бирор-бир мамлакатга қарши қаратилмаганини билдириб, Хитойни Россиянинг асосий иқтисодий ҳамкори деб атаган.

Имзоланган баёнотда Хитой ва Россия Украинадаги “жанговар ҳаракатларнинг чўзилиши ва зиддият эскалациясига сабаб бўладиган ҳар қандай қадамни тўхтатиш зарур”лиги қайд этишган ҳамда “унинг назорат қилиб бўлмас босқичга ўтишининг олдини олиш”га чақиришган. Бунинг нимани англатишини баёнот матнидан тушуниб бўлмайди. Унда мулоқот “Украина кризисини ҳал қилишнинг оптимал шакли ўлароқ муҳим” экани ҳам айтилган.

Россия президенти Пекинга 16 май тонгида етиб борган. Бу Путиннинг бешинчи президентлик муддати бошланганидан кейинги илк хорижий сафаридир. Си Цзиньпин Москвага ўтган йили борган эди.

Пекиндаги музокаралар “тор доирада” ўтказилган. Унинг россиялик иштирокчилари орасида собиқ мудофаа вазири, ҳозирда Хавфсизлик кенгаши раҳбари бўлган Сергей Шойгу ва амалдаги мудофаа вазири Андрей Белоусов бўлган. Аввалроқ Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков учрашувда Украинадаги уруш ва уни тинчлик йўли билан ҳал қилиш имкониятлари муҳокама қилинмаслиги аниқлигини билдирган эди. Россиялик вакиллар Хитойнинг феълан Россия қўшинларининг Украина ҳудудидан олиб чиқиш шартисиз музокара бошлашда ўз аксини топган тинчлик ташаббусларини юқори баҳолашларини бир неча бор таъкидлашган.

Путин ва Россия делегацияси Хитойга икки кунлик сафар чоғида Пекин ва Харбинга бориши режаланган. Сафар кун тартибидан ХХР раиси Си Цзиньпин ва Хитой ҳукумати раҳбари Ли Цян музокаралар ўтказиш ҳамда Россия-Хитой алоқаларига бағишланган бир неча тадбирда иштирок этиш кўзда тутилган.

Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаковга кўра кўра, Путин ва Си 16 май куни ўта муҳим бўлган “яккама-якка” суҳбат ўтказишади.

“Ахир Хитойда энг муҳим нарса яккама-якка ўтириб, чой ичиш-ку”, дея урғулаган Ушаков.

ХХР раисининг Москвага сафари чоғида Путин ва Сининг “яккама-якка” музокаралари, хабарларга кўра, бир неча соат давом этган.

ХХР 2022 йил 24 февралидан бери Украинага кенг кўламли босқинчилик уруши бошлаган Россия хатти-ҳаракатларини бирор марта ҳам қораламаган ва БМТ Бош ассамблеясининг бунга оид резолюцияларини ёқлаб овоз бермаган. Бироқ Хитой АҚШ ва Ғарбни “провокация”да айблаган. Айни пайтда Хитой ҳеч қачон Қрим аннексиясини, кейин эса Донецк, Луганск, Запорожье ва Херсон вилоятлари аннексиясини тан олган эмас. Шунингдек, Хитой Кремлга урушда ядровий қурол қўлланилишини Пекин “мутлақо номақбул” деб билишини англатган.

Еврокомиссия ва ЕИнинг ташқи ишлар мутасаддиси Жозеп Боррель 15 май куни расман Грузия расмийларини “Ташқи таъсир шаффофлиги тўғрисида”ги қонунни тасдиқлашдан воз кечишга чақирди. Танқидчилар бу қонунни Россиядаги “хорижий агентлар тўғрисида”ги репрессив қонуннинг муқобили, деб аташмоқда.

ЕИ раҳбарияти баёнотида қонуннинг бутунлай қабул қилиниши Грузиянинг европача истиқболига салбий таъсир кўрсатиши айтилган. Еврокомиссия мулозимлари фикрича, қонун лойиҳаси фуқаролик жамиятига путур етказиб, ОАВ эркинлиги учун хавф туғдиради.

“Қайси йўлни танлаш Грузия қўлида. Биз Грузия расмийларини қонун лойиҳасини қайтариб олишга чақирамиз”, дейилган баёнотда.

Унда, қонун кучга кирган тақдирда, конкрет оқибатлари қандай бўлиши мумкинлиги ҳақида айтилган эмас. Бироқ Financial Times нашрининг ЕИдаги уч мулозим сўзларига таянган ҳолда қайд этишича, бу тақдирда Грузиянинг ЕИга кириш аризаси музлатилади. Ўтган йили Грузия расман Европа Иттифоқига киришга аъзо мамлакат мақомини олган эди, ваҳоланки бу ҳақдаги музокаралар ҳали бошланган ҳам эмас.

Грузияда баҳсли қонун қабул қилиниши юзасидан Қўшма Штатлар ҳам ташвиш билдириб, Тбилиси расмийларини ундан воз кечишга чақирган. АҚШ Давлат котиби ўринбосари Жеймс О’Брайен 14 май куни Тбилисидаги матбуот анжуманида, агар сешанба куни қабул қилинган қонун лойиҳаси ҳозиргидек ЕИ ва НАТО меъёрларига зид шаклда қоладиган бўлса, АҚШ Грузияга кўп миллион долларли ёрдам дастурини қайта кўриб чиқиб, норозиларга қарши репрессияларга алоқадор бўлганларга қарши санкциялар жорий этиши мумкинлигини билдирган.

Қонун лойиҳаси 14 май куни Грузия парламенти томонидан учинчи - якуний ўқишда маъқулланган. Унинг муҳокамаси ва қабул қилиниши Тбилисидаги кўп минг кишилик кўча намойишлари манзарасида амалга ошган. Полиция парламент биноси олдида йиғилаётган намойишчиларга қарши тез-тез куч қўллаяпти, икки ўртада тўқнашувлар содир бўлмоқда. Ҳужжат ҳали кучга кирган эмас, Грузия президенти Саломе Зурабишвили унга вето қўйишни ваъда қилган. Бироқ парламент президент ветосидан устун келиш учун етарли овозга эга.

15 май куни Тбилисида қонун лойиҳасига қарши галдаги акция бўлиб ўтди. Норозилик юришида Грузияга ташриф буюрган Эстония, Литва ва Исландия ташқи ишлар вазирлари иштирок этишди. Улар парламент олдидаги минбардан туриб митинг қатнашчиларига мурожаат қилишди. Литва ТИВ раҳбари Габриэлюс Ландсбергис Грузия халқи учун европача истиқбол истаётганини билдирди. Аввалроқ вазирлар мамлакат президенти Саломе Зурабишвили ва парламент раиси Шалва Папуашвили билан учрашишган.

Баҳсли қонун қабул қилинса, ўз молиясининг 20 фоиздан кўпроғини хориждан оладиган барча ташкилотлар ва гуруҳлар хорижий агент ўлароқ рўйхатдан ўтишлари лозим бўлади. Қонун лойиҳаси ташаббускорлари қонун Грузияни чет элдан молиялаштириладиган норозилик акциялари, радикал партиялар ва пропагандачи медиадан ҳимоя қилиш учун зарурлигини айтишмоқда. Мазкур қонунни бузганлар йирик миқдорда жарима тўлашлари керак бўлади. Ҳужжат муаллифлари ундаги моддалар Россия қонунчилигидан эмас, АҚШ қонунчилигидан олинганини урғуламоқдалар.

Мухолифатчилар, хусусан, Михаил Саакашвилининг “Ягона миллий ҳаракат” партияси тарафдорлари қонун лойиҳаси фуқаролик жамиятига қарши қатағонларни машруълаштириб, Грузияни Ғарбдан юз буришига ва “Россия томонидан ютиб юборилиши”га олиб келишини иддао қилишмоқда.

Грузиядаги баҳсли қонун лойиҳасига қарши норозилик акциялари хусусида Озодлик аввал ҳам бир неча мақола ва видеолавҳалар тайёрлаган:

Словакия бош вазири Роберт Фицо ўзига қарши уюштирилган суиқасд чоғида яраланди. У Гандлова шаҳрида ўтказилган ҳукуматнинг кўчма мажлисидан кейин ўққа тутилган, дея хабар қилди Denník N газетаси. Pravda газетасининг ёзишича, у Братиславадаги касалхонага олиб кетилган, икки шаҳар орасидаги масофа тақрибан 170 километрча келади.

Denník N мухбири воқеа жойига яқин ерда бўлган. У суиқасд онини кўрган эмас, бироқ ўқ овозларини эшитган. Кейин у қўриқчилар бош вазирни кўтариб, машинага солиб, олиб кетишганини кўрган.

59 ёшли бош вазир ўққа нишон бўлишдан аввал уни олқишлаш учун чиққан одамларнинг ёнига борган эди, дейишган воқеа гувоҳлари. Pravda нашри гумонланувчи ўқ отилишидан аввал: “Робо, бу ёққа кел!” деб қичқиргани ҳақида ёзган. Маълумотларга кўра, бош вазирнинг аҳволи оғир, у икки-учта ўқ еган бўлиши мумкин.

Суиқасддан сўнг Словакия парламентининг ялпи мажлиси тўхтатилган. Мухолифатчилар дохил сиёсий партиялар вакиллари ОАВда ярадор бош вазирга қўллов билдиришмоқда.

Фицо ўз партияси парламент сайловида ғолиб чиққани ортидан ўтган йил октябрида бош вазирликка тайинланган эди. Мазкур партия евроскептикча ва миллатчилик позициясига эга бўлиб, сайлов олдидан Украинага ҳарбий ёрдам чекланиши ва миграцион назорат кескин кучайтирилишини ёқлаб чиққан.

АҚШ Украина билан хавфсизлик соҳасида 10 йилга мўлжалланган шартнома тузади. Бу ҳақда АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Киев политехника институтида 14 май куни қилган чиқишида билдирди.

АҚШ Давлат департаменти раҳбарига кўра, шартномада АҚШ томонидан мудофаа ва хавфсизлик бўйича “авиациядан ҳаво мудофаасигача, дронлардан тортиб минадан тозалаш ишларигача” бўлган соҳаларда Украинанинг дастакланиши кўзда тутилади.

Мазкур шартнома Киев бошқа дўст мамлакатлар билан тузиб бўлган ёки тузмоқчи бўлаётган келишувларга ўхшайди, бироқ унда америкалик ҳарбийларнинг Украинага йўлланиши назарда тутилган эмас. Украинага ҳужум қилинган тақдирда Вашингтон муҳтамал таҳдидни қайтариш масаласини мувофиқлаштириш учун Киев билан энг юқори даражада ҳамкорлик қилади.

Бундан ташқари, Блинкен икки мамлакат ўртасида тузилажак шартнома Украина ҳарбий-саноат мажмуасининг ривожланишини тезлаштиришда кўмаклашиши ҳамда келажакда Украинанинг ўзи ўқ-дори ва артиллерия аслаҳалари ишлаб чиқаришига имкон беришини билдирган.

Аввалроқ Озодлик АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен 14 май куни эълон қилинмаган ташриф билан Киевга келгани ҳақида хабар қилган эди. Сафар доирасида Блинкен сешанба куни Украина президенти Владимир Зеленский билан учрашиб, Киевга ҳарбий ёрдам масаласини муҳокама қилган.

Арманистон пойтахтида 13 май куни шаҳар марказида бўлиб ўтган норозилик акцияларида полиция 151 кишини қўлга олган. Улар ҳуқуқ-тартибот органлари ходимининг қонуний талабларини бажармаганликка оид маъмурий моддани бузганликда айбланишмоқда. Бу ҳақда “Арманистон янгиликлари” агентлиги маҳаллий ИИБдан олинган маълумотларга таянган ҳолда хабар қилди.

Норозилик акциялари иштирокчилари Ереван кўчаларини тўсиб қўйишга уринишган. Улар Арманистон бош вазири Никол Пашинянга қарши шиорларни ҳайқиришган. Қайд этилишича, полициячилар норозиларни қўлга олиш чоғида куч ишлатган. “Арманистон янгиликлари” агентлиги хабарига кўра, полиция ходимлари хатти-ҳаракатлари туфайли 24 News ва ABC Media журналистлари жабр кўрган.

Еревандаги норозилик чиқишлари 9 май куни ўн минглаб одам Пашинян истеъфосини талаб қилиб шаҳар марказидаги митингга йиғилган пайтда бошланган. Булар асосан Арманистон ҳаворийлик черкови Тавуш епархияси раҳбари, архиепископ Баграт Галстанян бошчилигидаги “Тавуш ватан учун” ҳаракати тарафдорлари бўлган. Митингга Озарбайжон билан чегара делимитацияси сабаб бўлган.

Аввалроқ Арманистон Ташқи ишлар вазирлиги Ереван ва Боку чегаранинг алоҳида олинган участкасидаги делимитация ҳақида, жумладан Тавуш вилояти билан Озарбайжоннинг Газах тумани ўртасидаги тўрт қишлоқнинг ҳудудий мансубияти тўғрисида дастлабки келишувга эришганини билдирган эди. Бу қишлоқлар ўтган асрнинг 90-йиллари бошларидан бери Арманистон томонидан назорат қилиб келинган бўлиб, эндиликда Озарбайжонга ўтиши кутилмоқда.