Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати 30 сентябрь куни бўлиб ўтган йиғилишда бир қатор ҳужжатлар билан бирга Хитой билан махфий маълумотларни ўзаро ҳимоя қилиш тўғрисидаги ҳукуматлараро битим ратификациясига доир қонунни ҳам маъқуллади.

Ушбу битим 2023 йил 18 май куни президент Шавкат Мирзиёевнинг Хитойга ташрифи доирасида Сиань шаҳрида имзоланган.

Парламент юқори палатасидаги муҳокамада қайд этилишича, минтақада кузатилаётган кескин ўзгарувчан ҳарбий-сиёсий вазият ўзаро махфий ахборот хавфсизлигини таъминлаш учун қонуний асосларни кучайтиришни талаб қилади.

Ўн тўққизта моддадан иборат битимда узатилаётган ва қабул қилинаётган ҳар қандай шаклдаги махфий ахборотни ўзаро ҳимоя қилиш, шунингдек, миллий қонунчилик бўйича махфийлик даражаси ва белгиларини таққослаш назарда тутилган.

Бу борада Давлат хавфсизлик хизмати ваколатли орган этиб белгиланган.

“Gazeta.uz” нашрининг эслатишича, Ўзбекистон Қозоғистон, Украина, Германия, Беларусь, Озарбайжон, Россия, Қирғизистон АҚШ каби давлатлар билан махфий маълумотларни ўзаро ҳимоя қилишга доир келишувга эга.

Тошкент вилояти ИИББ Янгийўл туманида 30 дан ортиқ кобра илон очиқликка қўйиб юборилгани ҳақидаги хабарни рад этди.

2 октябрь куни ижтимоий тармоқларда Янгийўл тумани Туябўғиз қишлоғида фуқаро хонадонида сақланган бир қанча кобра илонлар қўйиб юборилгани ҳақида хабар тарқалганди.

Маҳаллий нашрлар ёзишича, илонларнинг ҳудуд бўйлаб тарқалиши оқибатида аҳоли орасида ваҳима ёйилган.

Тошкент вилояти экология бошқармаси маълумотига кўра, Туябўғиз МФЙда яшовчи фуқаро Н.Ю. хонадонида 30 дан ортиқ “Осиё кобра” илонларини тегишли рухсатномасиз сақлаб келган. Номаълум сабабларга кўра жониворлар очиққа қўйиб юборилган. Маҳаллий аҳоли уларнинг иккитасини тутиб ўлдирган.

Вилоят ИИББ матбуот хизмати раҳбари Бобур Тўлаганов бу борада фарқли баёнот берган. Унга кўра, 30 дан зиёд эмас, балки 4 та илон боқилаётган жойидан қочиб кетган ва қисқа вақт ичида уларнинг ҳаммаси тутилган. Хабарномада ҳолат юзасидан ИИББ томонидан терговга қадар текширув олиб борилаётгани айтилган.

Тошкент шаҳрида жорий йилнинг 1 октябридан Америка технологиялар университети фаолият бошлади.

Ўзбекистон олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги матбуот хизмати маълумотига кўра, янги олий таълим муассасаси АҚШнинг “Cintana Education” компанияси ва “Times Higher Education” рейтингида 182-ўринни эгаллаб келаётган Аризона давлат университети билан ҳамкорликда очилган.

Қайд этилишича, мазкур олий таълим даргоҳида муҳандислик, соғлиқни сақлаш, ахборот технологиялари, архитектура ва дизайн, иқтисодиёт ва молия, халқаро муносабатлар соҳалари бўйича кадрлар тайёрланади.

2024/2025 ўқув йилида университетда халқаро савдо ва дастурий муҳандислик йўналишида бакалавр босқичида ўқиш ташкил этилади.

Вазирлик маълумотига қараганда, битирувчиларга Aризона давлат университети ёки АҚШда тан олинадиган ҳамкор хорижий олий таълим ташкилотининг дипломи берилади.

Маълумот ўрнида, Ўзбекистон президенти жорий йил июль ойида мазкур университетни ташкил этишга доир қарор имзолаганди.

ОТМ Тошкент шаҳри Бешёғоч кўчасидаги бинога ижара асосида жойлаштирилади. Қарорга кўра, 2025 йил 1 сентябрига қадар университет кампусини қуриш учун пойтахт ҳудудидан ер майдони ажратилиши лозим.

Ўзбекистонда 30 га яқин хориж университети ва филиали мавжуд. Хусусан, Тошкентда 2019 йилдан бери АҚШнинг Вебстер университети фаолият юритиб келади.

Ўзбекистон Яқин Шарқдаги вазият шиддат билан кескинлашаётганидан чуқур хавотирда. Бу ҳақда Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги томонидан 3 октябрь куни тарқатилган баёнотда айтилган.

“Танглик даражасининг янада ортиши кенг минтақада хавфсизликка нисбатан бўлган хатар ва таҳдидларнинг мисли кўрилмаган даражада кучайишига ва бутун халқаро ҳамжамият учун олдиндан айтиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин, деб ҳисоблаймиз”, дейилган ТИВ баёнотида Ўзбекистон қарама-қарши томонларни вазминликка ва кескинликнинг янада кучайишига олиб келиши мумкин бўлган ҳаракатлардан тийилишга чақириши қайд этилган.

Баёнотга мувофиқ, Ўзбекистон томони можарони халқаро нормалар ва БМТ Хавфсизлик Кенгашининг қарорларига мувофиқ тинч йўл билан ҳал этиш учун шошилинч чоралар кўриш зарурлигини таъкидлаган.

Яқин Шарқ минтақасидаги вазият куни кеча Эрон томонидан Исроилга қарши уюштирилган ракета ҳужуми ҳамда Исроилнинг Ливан жанубида ҳарбий амалиёт бошлаши ортидан янада таранглашиб кетган. Ундан аввал Исроил авиацияси томонидан берилган ҳаво зарбалари оқибатида Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” гуруҳи лидери Ҳасан Насруллоҳ ўлдирилган эди.

Мазкур радикал гуруҳ АҚШда террор ташкилоти деб тан олинган. Европа Иттифоқи эса “Ҳизбуллоҳ”нинг фақат қуролли қанотини террор ташкилоти деб билади, депутатлари Ливан парламентида ўтирган “Ҳизбуллоҳ” партияси эса, ЕИ фикрича, террор ташкилоти эмас.

Тошкент вилоятининг Янгийўл туманида 41 ёшли эркак 4 яшар қизга жинсий тажовуз қилган. Бу ҳолат ҳақиқатан ҳам содир бўлганини Qalampir.uz нашрига Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсутдинов тасдиқлаган.

Хабарда қайд этилишича, айни пайтда жабрланувчи қизча касалхонада, жинсий тажовузда гумонланган шахс эса қўлга олинган.

Ҳолат юзасидан Янгийўл шаҳар ИИБ ҳузуридаги Тергов бўлими томонидан мамлакат Жиноят кодексининг 119-моддаси (Жинсий эҳтиёжни зўрлик ишлатиб ғайритабиий усулда қондириш) ҳамда 273-моддаси (Гиёвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш ва бошқа ҳаракатлар қилиш, шунингдек уларни қонунга хилоф равишда ўтказиш) билан жиноят иши қўзғатилган.

Олий Мажлис Сенатининг 30 сентябрь кунги ялпи мажлисида темир йўл чипталари қимматлаб кетгани ҳолда хизмат сифати яхшиланмагани танқид қилинди.

“Темирйўл транспорти тўғрисида”ги қонун муҳокамасида сўз олган сенатор ва олим Абдураҳим Эркаев чипта нархи холислик, ҳалоллик мезонлари асосида белгиланганини савол остига олган.

“Аҳоли ижтимоий тармоқларда чипта нархлари хизмат кўрсатиш сифатига мос келмайди деган фикрларни билдирмоқда. Демак, аҳоли кўрсатилаётган хизматдан норози. Иккинчидан, савол туғилади, чипта нархларини белгилашда хизматлар нархи ошкора шаффоф калькуляция қилинганми, аҳоли бундан хабардорми?” дея транспорт мулозимларини саволга тутган Эркаев.

Сенат аъзоси шу пайтгача поезд чиптаси баҳоси самолётникидан қиммат бўлмаганини урғулаб, монопол мавқедаги “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ асосланмаган нархлар белгилаётганидан баҳс этган.

“Ўзбекистон темир йўллари” жорий йил 20 январдан ички қатновдаги “Афросиёб”, “Шарқ”, “Насаф” ва “Ўзбекистон” поездларининг чипта нархини 20 фоизга оширди.

Аввалроқ “Ўзбекистон темир йўллари”да ишловчи манба Озодликка “бурнигача қарзга ботган” компаниядаги муаммоларнинг асосий сабаби тизимда авж олган коррупция эканини айтганди.

Мамлакат темир йўлларида хизмат сифати пастлиги ва нарх қимматлигини ҳам маҳаллий блогерлар, ҳам хорижлик инфлюэнсерлар танқид қилиб келади.

Тошкент шаҳри ва Самарқанд вилоятида фуқароларни хорижий давлатларга ишга юборишни ваъда қилган шахслар ушланди, деб маълум қилди Бош прокуратура ҳузуридаги Иқтисодий жиноятларга қарши курашиш департаменти.

Чилонзор туманида ДХХ ва ИИББ ходимлари ҳамкорлигида ўтказилган тезкор тадбирда фуқаролар А.Н. ва Д.И. қўлга олинган. Улар танишлари ёрдамида айланма йўллар орқали АҚШга ишга юбориш учун фуқаро А.Ж.дан 14 минг доллар олган вақтда ашёвий далиллар билан ушланган.

Самарқанд вилояти Қўшработ туманида яшовчи фуқаро эса икки ватандошдан гўёки юқори лавозимда ишловчи танишлари ёрдамида Англияга ишга юбориш эвазига 2500 доллар ва 2,5 миллион сўм олгани аниқланган.

Ҳар икки ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 168-моддаси (фирибгарлик) ва 28, 211-моддаси (пора бериш) билан жиноят ишлари қўзғатилган.

Кейинги йилларда ўзбекистонликларнинг ноқонуний йўл билан АҚШга боришга уриниши ҳолатлари кўпайган.

2023 йил октябрь ойида Fox News сўнгги икки йил ичида Ўзбекистон фуқаролари АҚШ чегарасини ноқонуний кесиб ўтганлар орасида учинчи ўринни эгаллагани ҳақида хабар тарқатган. Маълум бўлишича, ушбу муддат ичида 13624 нафар ўзбекистонлик АҚШга ноқонуний ўтишга ҳаракат қилган.

Озодлик радиоси ўтган йил август ойида “Ўзбекларнинг Америкага хатарли йўли” деб номланган суриштирувни эълон қилган эди. Унда ўзбекистонликларнинг Қўшма Штатларга Лотин Америкаси давлатлари, жумладан, Мексика орқали ноқонуний ўтишга уриниши ҳикоя қилинган:

Тошкент вилояти Нурафшон–Пискент автомобиль йўлининг 12-километрида кўприк қулаб тушди.

Вилоят ИИБ ЙҲХБ матбуот хизмати маълумотига кўра, ҳодиса 2 октябрь куни соат 20:00 ларда, 37 ёшли ҳайдовчи “Hovo” русумли юк машинасида кўприкни кесиб ўтаётганда рўй берган.

Кўприк қулаши оқибатида юк машинаси тиркамаси Полвонов номли каналга тушиб кетган.

Ҳодиса содир бўлганда кўприк тепасида одамлар бўлмагани, ҳайдовчи ҳам жароҳатланмагани айтилган.

Қайд этилишича, ҳолат юзасидан тегишли органлар томонидан суриштирув олиб борилмоқда.

Маҳаллий фаоллар мамлакатдаги носоз кўприкларни таъмирлаш учун кўпроқ маблағ ажратишга ундаб келади.

2023 йил ноябрь ойида Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги йиғилишда Ўзбекистондаги 14863 та кўприкдан 32 фоизи, яъни 4834 таси қониқарсиз, 5-6 фоизи эса яроқсиз ҳолатда экани айтилганди.

Саудия Арабистонининг Flynas ва Эроннинг Qeshm Air авиакомпаниялари Ўзбекистонга парвозларни вақтинча тўхтатди.

Uzbekistan Airports матбуот хизмати маълумотига кўра, бунга Яқин Шарқдаги вазиятнинг кескинлашуви ва Эрон ҳаво ҳудуди ёпилиши сабаб бўлган.

2 октябрь куни Flynas’нинг Жидда – Тошкент – Жидда (KNE633/634) ва Жидда – Наманган – Жидда (KNE651/652) йўналишидаги, Qeshm Air авиаширкатининг эса Теҳрон – Тошкент – Теҳрон (QSM2143/2142) йўналишидаги рейслари бекор қилинган.

Ушбу рейслар ҳақида батафсил маълумот олиш учун авиакомпания вакилларига мурожаат қилиш тавсия этилган.

Аввалроқ Озодлик 1 октябрь оқшомида Эрон Исроил ҳудудига баллистик ракеталар билан зарба бергани ҳақида хабар қилганди. Мазкур ҳужум туфайли Тель-Авивдаги Бен Гурион аэропорти бир муддатга ёпилганди.

Эрон расмийлари ҳам “минтақада парвозлар хавфсизлигини таъминлаш” важидан пайшанба тонгигача барча авиарейсларни бекор қилишга қарор қилди. Парвозлар бекор қилинганига оид қарор Эрон–Исроил можароси кескин кучайиб кетгани манзарасида эълон қилинди.

Яқин Шарқдаги таранглик Uzbekistan Airways парвозларига ҳам ўз таъсирини ўтказмоқда. Авиаширкатнинг Тель-Авив – Самарқанд – Тошкент йўналиши (HY304 рейси) бўйлаб парвоз қиладиган учоғи 1 октябрь куни белгиланган вақтдан икки соат кечикиб учган.

Тошкент шаҳри Олмазор туманидаги 133-мактабнинг 11-синф ўқувчиси М.А. футбол дарвозаси тўсини қулаши оқибатида вафот этди.

“Kun.uz” нашрининг Бош прокуратура матбуот котиби Ҳаёт Шамсутдиновга таяниб хабар қилишича, ҳодиса 2024 йил 27 сентябр куни соат 21:00-22:00 ларда рўй берган.

17 ёшли ўсмир синфдошлари билан футбол ўйнагани борган. Ўйин тугагандан сўнг стадион дарвозаси тўсинига осилган М.А. мувозанатини йўқотиб йиқилиб тушган. Шу пайтда дарвоза қулаб уни босиб қолган.

Синфдошлар дарҳол "тез ёрдам"га қўнғироқ қилишган. "Тез ёрдам" машинаси 40 дақиқада етиб келгани, оғир жароҳатланган ўсмирнинг жони йўлда узилгани айтилмоқда.

Олмазор тумани прокуратураси ҳолат юзасидан терговга қадар текширув бошлаган.

Бу Тошкентда ўқувчиларнинг спорт майдонида бахтсиз ҳодиса туфайли вафот этиши билан боғлиқ илк ҳодиса эмас. 2023 йилнинг 27 ноябрь куни Мирзо Улуғбек туманидаги 99-сонли умумтаълим мактаби 8-синф ўқувчиси А.А. мактаб спорт майдонида ток уриши оқибатида ҳаётдан бевақт кўз юмганди.

Ўтган йилнинг 6 октябрида эса Юнусобод туманидаги 259-сонли умумтаълим мактабнинг 6-синф ўқувчиси М.С. жисмоний тарбия дарсида кўкрак қафасига копток тегиши натижасида вафот этганди.

Uzbekistan Airways авиаширкатининг Тель-Авив - Самарқанд - Тошкент йўналиши (HY304 рейси) бўйлаб парвоз қиладиган учоғи 1 октябрь куни белгиланган вақтдан икки соат кечикиб учган. Авиаширкат матбуот хизмати бу мажбурий кечикишни “Яқин Шарқ ҳудудида вазиятнинг кескинлашуви ва Яқин Шарқ ҳаво ҳудудининг бир қисмининг ёпилиши, шунингдек, парвозлар хавфсизлигини таъминлаш зарурати” билан изоҳлаган.

Маълумотларга кўра, сешанба куни соат 20:15 да Тель-Авивдан Самарқандга йўл олиши керак бўлган Boeing 767 учоғи соат 22:14 га келибгина ҳавога кўтарилган.

Учоқ Самарқандга 2 октябрь соат 04:40 да, Тошкентга эса соат 06:16 да етиб борган. Парвозда кечикиш бўлмаган тақдирда учоқ Самарқандга соат 02:45 да, Тошкентга эса соат 04:50 да етиб келиши керак эди.

Аввалроқ Озодлик 1 октябрь оқшомида Эрон Исроил ҳудудига баллистик ракеталар билан зарба бергани ҳақида хабар қилган. Мазкур ҳужум туфайли Тель-Авивдаги Бен Гурион аэропорти бир муддатга ёпилган эди.

Самарқанд шаҳрида 2 октябрга ўтар кечаси Архитектура-қурилиш институти ҳудудида чиққан ёнғин ўчирилган. Бу ҳақда Самарқанд вилояти Фавқулодда вазиятлар бошқармаси маълумот тарқатди.

Хабарномага мувофиқ, Самарқанд шаҳар Лолазор кўчасида жойлашган Самарқанд Давлат Архитектура-қурилиш институти ҳудудида қурилиши тугалланмаган фаоллар залида ёнғин содир бўлганлиги тўғрисидаги маълумот вилоят ФВБга 1 октябрь куни соат 23:45 да келиб тушган.

Бунинг ортидан жалб қилинган олтита ёнғин қутқарув экипажи воқеа жойига соат 23:54 да етиб борган, соат 00:30 да эса ўт ўчирувчилар ёнғинни тўлиқ бартараф этишга муваффақ бўлишган.

“Ёнғин натижасида эски қурилиш махсулотлари ёниб зарарланган. Ҳодиса оқибатида жабрланган ва ҳалок бўлганлар йўқ”, дейилган ФВБ хабарномасида айни пайтда ҳодиса юзасидан терговга қадар текшириш ишлари олиб борилиб, ёнғиннинг келиб чиқиш сабаби аниқланаётгани қўшимча қилинган.

Самарқанддаги Архитектура-қурилиш институти ҳудудида чиққан ёнғин акс этган видеолар ижтимоий тармоқларда ҳам тарқалган эди.

Аввалроқ Озодлик 30 сентябрь оқшомида Тошкент Давлат аграр университети ҳудудида йирик ёнғин содир бўлгани, ўт ўчирувчилар мазкур ёнғинни ўчириш учун 2 соат вақт сарфлашгани ҳақида хабар қилганди.

Ўзбекистонлик ўт ўчирувчилар Тошкент вилоятининг Қибрай туманида жойлашган Тошкент Давлат аграр университети ҳудудида 30 сентябрь оқшомида содир бўлган йирик ёнғинни ўчириш учун тақрибан икки соат вақт сарфлашган.

Фавқулодда вазиятлар вазирлиги матбуот хизмати маълумотига кўра, университет ҳудудида ёнғин чиққанига оид маълумот ФВБга душанба куни Тошкент вақти билан соат 20:10 да келиб тушган.

Бунинг ортидан ёнғин-қутқарув экипажлари соат 20:17да ҳодиса жойига етиб боришган. Ўт ўчирувчилар ёнғинни соат 21:36 да қуршаб олишга, соат 22:10 да эса батамом ўчиришга муваффақ бўлишган.

“Ҳодиса оқибатида тан жароҳати олган ва ҳалок бўлганлар тўғрисида маълумот келиб тушмади”, дейилган ФВВ хабарномасида ёнғинни бартараф этиш жараёнини фавқулодда вазиятлар вазири Абдулла Қўлдошев бевосита жойидан бошқариб боргани қўшимча қилинган.

Аввалроқ ижтимоий тармоқларда Аграр университетда чиққан ёнғинда ОТМга қарашли камида тўртта бино аланга ичида қолганига оид маълумотлар ва видеолар тарқалган эди.

Ёнғин чиқишига нима сабаб бўлганига расмийлар томонидан аниқлик киритилган эмас.

Тошкент вилояти ИИББ матбуот хизмати маълумотига кўра, университет ҳудудида содир бўлган ёнғин ҳолати юзасидан мамлакат Жиноят кодексининг 259-моддаси 2-қисми (Ёнғин хавфсизлиги қоидаларини бузиш) билан жиноят иши қўзғатилган, тергов ишлари олиб борилмоқда.

“Газпром нефть” Ўзбекистонда ўз бренди остида автоёнилғи қуйиш шохобчалари тармоғи қуриш дохил қатор янги лойиҳаларни амалга ошириш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда ТАСС агентлиги ширкат раҳбари Александр Дюков сўзларига таянган ҳолда хабар қилди.

“Биз аллақачондан буён Ўзбекистонда ишлаяпмиз, у ёққа нефть ва нефть маҳсулотлари – бензин, дизель ёнилғиси, мойлаш ва битум материлларини етказиб бермоқдамиз. Ҳозир ўз брендимиз остида автоёнилғи қуйиш шохобчалари тармоғини қуриш дохил Ўзбекистонда яна айрим лойиҳаларни амалга ошириш имкониятини муҳокама қиляпмиз”, деган Дюков Россия энергетика ҳафталигида.

“Газпром нефть” раҳбари Ўзбекистон шиддатли иқтисодий ўсиш кўрсатаётгани ва нефть маҳсулотлари истеъмолини кўпайтираётганини қайд этган. Дюковнинг қўшимча қилишича, Ўзбекистон истиқболли бозор бўлиб, бу бозор ичида бўлиш тўғри бўлади.

У ўзи раҳбарлик қилаётган ширкат Ўзбекистон билан углеводородлар разведкаси ва уларни қазиб олиш соҳасида ҳамкорликни давом эттириш ниятида эканини ҳам билдирган.

Иқтисодий таҳлилчи Отабек Бакиров фикрича, “Газпром нефть”нинг Ўзбекистонда АЁҚШ тармоғини очмоқчи бўлгани “жуда ёмон хабар”дир. Бакировга кўра, бу ерда “гап фақат санкциялар ва иккиламчи санкциялар рискида эмас, гап фақат буларнинг бензинини сотиб олиш орқали истеъмолчилар қонхўрлик ва зўравонликка шерик бўлишида ҳам эмас”.

“Гарчи буларнинг барчаси миллий ва шахсий гигиенада жуда катта аҳамиятга эга. Бир кун келиб уруш барибир тугайди, босқинчилар мағлуб бўлади ва жазосини олади, босқинчилар қўлтиғига сув пуркаган елпатаклар шарманда бўлади. Лекин бозоримизни потенциал агрессорга қўш-қўллаб топшириб қўйганимиз ва рақобат муҳитини ўз қўлимиз билан ўлдирганимиз қолади”, деб ёзган Отабек Бакиров.

Тошкентдаги суд вояга етмаган қизга шилқимлик қилган қилган 45 ёшли эркакка нисбатан ҳукм чиқарган. Бу ҳақда Nemolchi.uz лойиҳаси маълумот тарқатди.

Қайд этилишича, 26 сентябрь куни тошкентлик аёл ҳуқуқ-тартибот идораларига мурожаат қилиб, маст эркак қизига тегажоғлиқ қилганидан шикоят қилган.

Аёлга кўра, эркак қизчанинг юзлари ва лабларидан ўпиб, уни кўтариб, кўп қаватли уй йўлагига олиб кетган. Мўъжиза туфайли эркакнинг қўлидан қутулган қизча содир бўлган воқеа ҳақида онасига айтиб берган, она эса бу ҳақда зудлик билан ҳуқуқ-тартиботчиларга хабар берган.

Орадан кўп ўтмай ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари гумонланувчини қидириб топган, у Жиззах вилояти Зомин тумани Даштобод шаҳрида туғилган 45 яшар Ғ. А. бўлиб чиққан.

Хабарномада келтирилишича, даштободлик эркак судда ўз айбига тўлиқ иқрор бўлган.

Жиноят ишлари бўйича Чилонзор туман суди уни Ўзбекистон Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 41-1-моддаси (Шаҳвоний шилқимлик қилиш) бўйича айбдор деб топиб, унга нисбатан 5 суткалик қамоқ жазоси тайинлаган.