Замона зайли дейсизми, давр талабими, Ўзбекистондаги давлат идоралари ҳам ихтиёрий-мажбурий равишда Интернетда ўз саҳифаларини очиб, сайт юритяпти. Аммо кузатувлар сайт юритишда баъзида ихтиёрийликдан кўра мажбурийлик улуши кўпроқ эканини кўрсатяпти.
21 октябр – ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган кун. Шу сана баҳона бўлиб, мамлакатдаги айрим давлат идораларининг веб сайтларини бирров кўздан кечирдик. Сайтларни таҳлил-тафтиш этаман десангиз, талабу мезонлар кўп. Мухбирингиз доирани андак торроқ олиб, давлат идоралари сайтларининг давлат тилидаги бўлими қай даражада ишлаётганигагина диққат қилдик.
Ички ишлар вазирлиги расмий Интернет сайти (http://www.mvd.uz) фақат рус тилида ишлаяпти. Ўзбекчасига кирсангиз, саҳифа “Вақтинча иш фаолиятида эмас” деган шапалоқдек эълонни ўқийсиз.
Монополиядан чиқариш давлат қўмитасининг сайти (http://gki.uz) ўзбекча бўлими пала-партиш, сутга сув қўшгандек ўзбекчаю русча матн аралаш-қуралаш қилиб юборилган.
Архитектура ва қурилиш давлат қўмитаси сайти (http://www.davarh.uz) ўзбекча бўлимида 28 августдан бери “техник ишлар” олиб бориляпти. Тушуниш мумкин: қурилиш билан банд бўлиб, меъморларнинг сайтга қўли тегмаяпти чоғи.
Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри қўмитаси (http://ygk.uz) ҳам номигагина ўзбекча бўлим очиб қўйган. Аммо барча муҳим ҳужжатлар – қонун, фармон, қарор, низомлар рус тилида. Дарвоқе, фуқароларга коммунал соҳадаги кенг маълумотларни таклиф қилаётган http://e-kommunal.uz порталида ҳам шу аҳвол. Ўзбекзабон фуқароларда коммунал соҳа бўйича ҳеч савол туғилмайди шекилли.
Намуна бўлиши керак бўлган Интеллектуал мулк агентлиги сайтида ҳам (http://www.ima.uz) ўзбекчаю русча материаллар қориштириб ташланган. Хатоларни санаб тугатолмайсиз, администраторнинг бошқа жиддий ишлари борга ўхшайди: мақолаларнинг сарлавҳаси қўйилган, аммо арзанда мақоланинг ўзини чироқ ёқиб тополмайсиз.
Геология ва минерал рерурслар давлат қўмитаси (http://www.uzgeolcom.uz), “Саноатгеоконтехназорат” давлат инспекцияси (http://www.sgktn.gov.uz) сайтлари ўзбекча бўлими ҳам маъдани қазиб олинган кондек ҳувиллаб ётибди.
“Ўздавтемирйўлназорат” давлат инспекцияси сайти (http://www.rwnadzor.uz)дан ўзбекча материал қидирсангиз, “Ushbu ma'lumot saytining rus tilidagi qismida mavjud” деган “лутф” билан сийланасиз.
Ўзбекистон республика товар хомашё биржаси (http://www.uzex.uz), “Ўзбекнефтегаз” концерни (http://www.ung.uz), “Ўзавтосаноат” (http://www.uzavtosanoat.uz), “Ўзбекенгилсаноат” (http://www.legprom.uz), “Тошшаҳартрансхизмат” (http://www.tshtx.uz) уюшмалари ҳам фуқароларга давлат тилида маълумот беришни лозим топмаган.
“Ўзфармсаноат” давлат концерни (http://uzpharmsanoat.uz), “Ўзагромаш” уюшмаси (http://www.uzagromash.uz) cайтлари ўзбекча бўлими “Борми – бор!” қабилида – мардумкўрсинга иш юритади.
“Кафолат” давлат суғурта ширкати сайти (http://www.kafolat.uz)дан ҳам “уруғликка” бирорта ўзбекча жумла тополмайсиз. Ўзбекзабон аҳолига суғурта керак эмасмикин?!
Навоий вилояти ҳокимияти cайти (http://www.navoi.uz) ўзбекча бўлими ҳувиллаб ётибди – ярим йилдан бери ўзбекча бўлимга бош суқилмаган.
Ўзбекистон тикланиш ва тараққиёт жамғармаси cайти (http://ufrd.uz) ўзбекча бўлими “қайта ишланмоқда”.
Чкалов номидаги авиация заводи сайти (http://www.tapc.uz) ўзбекча бўлими эса “в стадии наполнения”.
Ўзбекистондаги энг йирик металл комбинати сайти (http://uzktjm.uz) ўзбекча бўлимига кириб, “Сахифа устида хали иш олиб борилмокда” (хабар имлоси сақланди) деган билдиргига ошно бўласиз.
Ўзбекча бўлимлардаги имловий-услубий хатолар, дизайндаги камчиликларга тўхталмадик. Тил билгич зиёлилар ва веб-дизайнерлар сайтларни бу жиҳатдан ҳам заррабинга солиб кўрар.
Ҳаваскор таҳлилчи