Владимир Путин Ҳаагадаги Халқаро жиноят суди уни ҳибсга олиш тўғрисида ордер берганидан сўнг илк маротаба Россия билан чегарадош бўлмаган узоқ хориж давлатига сафар қилди. Россия президенти самолёти Бирлашган Араб Амирликлари пойтахти Абу Дабига келиб қўнди.

Путин бу ерда мамлакат президенти Муҳаммад бин Зайд ал Нахаён билан музокара ўтказади. Шундан сўнг Путин Саудия Арабистонига боради ва валиаҳд шаҳзода Муҳаммад билан учрашади.

БАА ва Саудия Халқаро жиноят суди фаолиятида иштирок этмайди. Ҳаага Халқаро суди 2023 йилда Путинни ҳибсга олиш тўғрисида ордер берганди. Суд ордер берганидан кейин Путин МДҲга аъзо уч давлат, Хитой ва Украинанинг босиб олинган ҳудудларига борган.

Россия президенти Жанубий Африкадаги БРИКС ва Ҳиндистонда ўтган G20 саммитига бора олмаган. Жанубий Африка Республикаси Халқаро суд юрисдикциясини тан олгани ортидан Путиндан саммитга келмасликни илтимос қилган. Чунки Путин саммитга келган тақдирда ЖАР халқаро мажбуриятларига амал қилган ҳолда Россия президентини ҳибсга олишга мажбур бўлар эди.

Халқаро суд Путинни Украинанинг босиб олинган ҳудудларидан украин болаларини ўз ватанидан ноқонуний депортация қилганликда гумонлаб, 2023 йил мартида ҳибсга олиш тўғрисида ордер берганди.

Кремль бунга жавобан Халқаро суднинг бир қатор судялари ва прокурорларини айбсизлигини била туриб гуноҳсиз шахсни жиноий жавобгарликка тортиш айблов асосида қидирувга берган.

Россия Халқаро жиноят суди юрисдикциясини тан олмайди ва унинг фаолиятида иштирок этмайди.

Айни пайтда суд томонидан берилган ордер ортидан Путин Рим статутини ратификация қилган ҳамда Ҳаагадаги халқаро суд юрисдикциясини тан оладиган 123 та давлат ҳудудига кира олмайди. Россия президенти бу давлатлардан бирига борган тақдирда, маҳаллий расмийлар ўз зиммаларига олган халқаро мажбуриятлардан келиб чиққан ҳолда уни ҳибсга олишлари шарт бўлади.

Исроил БМТнинг Фаластин ҳудудларидаги гуманитар масалалар бўйича мувофиқлаштирувчиси Линн Хейстингсга берилган вақтинча яшаш визасини бекор қилди. Бу ҳақда Исроил ташқи ишлар вазири Эли Коэн билдирди.

Унга кўра, Хейстингс АҚШ ва ЕИ томонидан террорчи ташкилот сифатида тан олинган ҲАМАС томонидан исроилликларни ўлдирганини қоралашдан бош тортгани ва Ғазодаги вазиятни “нотўғри” ёритгани ортидан мана шундай қарор қабул қилинган. Исроил Ташқи ишлар вазирлигининг билдиришича, БМТ вакили ҳалок бўлган фаластинликларнинг барчасини тинч аҳоли деб ҳисоблайди.

“Биз БМТнинг бундай нохолислигига энди жим қараб турмаймиз! <...> ҲАМАСни 1200 исроилликни аёвсиз ўлдиргани, болалар ва қарияларни гаровга олгани, аёвсиз таҳқирлагани ва зўрлагани, Ғазо аҳолисидан тирик қалқон сифатида фойдалангани учун танқид қилмаган, бунинг ўрнига ўз фуқароларини ҳимоя қилаётган Исроилни, демократик давлатни айблаётган шахс БМТда хизмат қила олмайди ва Исроилга кириш ҳуқуқидан маҳрум этилади”, деб ёзди вазир.

Аввалроқ БМТ бош котиби вакили Стефан Дюжаррик Исроил 1 декабрда Хастингсга берилган визани бекор қилгани ҳақида билдирган эди. Унинг ўрнига бошқа вакил тайинланиши ёки тайинланмаслиги тўғрисида маълумот йўқ.

Атирау вилоят ихтисослашган туманлараро иқтисодий суди "Слава Україні" фондини ёпиш тўғрисида қарор чиқарди. Мазкур фонд Украинадаги Россия агрессияси жабрдийдаларига кўмак кўрсатар эди. Бу ҳақда Қозоғистон инсон ҳуқуқлари халқаро бюроси маълум қилди.

Фонд фаолиятини тўхтатиш тўғрисидаги қарор ноябрда чиқарилган, лекин бу ҳақда бугунга келиб маълум бўлган.

Атирау вилоят адлия департаменти "Слава Україні" фондини давлат рўйхатидан ўтказганидан сўнг 15 кун ўтиб, фондни ноқонуний деб топиш ва унинг фаолиятини тақиқлаш тўғрисида судга мурожаат қилган.

Адлия департаменти бунга фонд устави «Қозоғистон қонунчилиги меъёрларига зид келиши»ни сабаб қилиб кўрсатган.

Фонд раиси Турарбек Кусаиновнинг айтишича, "Слава Україні" қисқа вақт ичида Украинага 5 миллион тенге ($10 800) миқдорида гуманитар ёрдам жўнатишга муваффақ бўлган. Кусаиновнинг айтишича, фонд Россия талаби билан ёпилган.

Қозоғистонда Украинага гуманитар ёрдам кўрсатиш билан шуғулланувчи бир қатор фондлар ва волонтёрлик ташкилотлари фаолият олиб бормоқда.

Украина президенти Владимир Зеленский сўнгги дақиқада АҚШ сенаторлари билан ўтказиладиган онлайн-брифингни бекор қилди, деб хабар берди CNN.

Сенатдаги кўпчилик лидери Чак Шумер Зеленский махфий брифингда иштирок этишдан “сўнгги дақиқада юзага келган муаммо туфайли” бош тортганини билдирди.

Зеленскийнинг сенаторлар билан мулоқот қилишдан бош тортгани сабаблари айтилмади. Украина президенти бу мулоқотда урушнинг бориши тўғрисида ахборот бериши ва АҚШ яна бир ҳарбий ёрдам ажратиши зарурлиги ҳақида гапириши кутилаётганди.

АҚШ сенаторлари бир ойдан бери Украинага қўшимча ҳарбий ёрдам кўрсатиш масаласида муросага эриши олмаяпти.

Октябрда АҚШ президенти Жо Байден Конгрессга Украина ва Исроилга умумий қиймати 106 миллиард долларлик ёрдам кўрсатиш бўйича таклифни киритган эди. Бу ёрдамнинг 60 миллиарди Украинага берилиши режалаштирилган. Бу таклиф Конгрессда ҳалигача кўриб чиқилмади.

Исроилнинг Ғазодаги ҳарбий амалиётида тинч аҳоли ҳалок бўлишда давом этмоқда. АҚШ президенти Жо Байден маъмурияти Ғазода тинч аҳоли хавфсизлигини таъминлаш талаби билан Исроилга босим кўрсатмоқда, деб хабар берди Reuters.

Хабарда айтилишича, Вашингтон босим кўрсатиш воситаси сифатида Исроилга ҳарбий ёрдам камайтирилиши мумкинлигини айтмоқда.

Вице-президент Камала Харрис ва давлат котиби Энтони Блинкен ўз чиқишларида Исроил тинч аҳоли ўртасида қурбонлар бўлишининг олдини олиш учун “жарроҳ каби аниқ амалиёт ўтказиши” шартлигини таъкидлади.

Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу 5 декабрда ўтган матбуот анжуманида АҚШ ва ЕИ томонидан террорчи ташкилот сифатида тан олинган ҲАМАСга қарши уруш якунланганидан сўнг Ғазо ЦАХАЛ назорати остида қолиши лозимлигини таъкидлади.

“Бу урушни якунлашнинг ва тез якунлашнинг ягона йўли ҲАМАСга нисбатан қақшатқич куч ишлатишдир. Қақшатқич куч билан уни йўқ қилишдир”, — деди Исроил бош вазири.

Исроил армияси вакили Ғазо шимолидаги Жабалия шаҳрида ҲАМАС қўмондонлик пункти йўқ қилинганини билдирди. Шунингдек, Ғазода ҲАМАСнинг 500 та ер ости йўли ҳам вайрон қилинган.

Ғазо бўлгасидаги асосий телекоммуникация ширкати бўлган PalTel мобил алоқа ва интернет ўчиб қолгани тўғрисида маълум қилди.

"Ғазо бўлгасидаги барча телекоммуникация хизматлари Исроил томонидан асосий тизимлар узиб қўйилгани оқибатида ўчиб қолганини авфсус билан билдирамиз", - дейилади ширкат билдирувида.

Шу билан бир қаторда, АҚШ оташкесим якунланганидан сўнг Исроилдан ёқилғи ташувчи автомашиналарни Ғазога кўпроқ ўтказишни талаб қилмоқда.

“Биз ёқилғи етказиб бериш жараёни қайта тикланиши шартлиги тўғрисида аниқ мужда бердик. Ёқилғи оташкесим пайтида етказиб берилган ҳажмлардан кўпроқ бўлиши лозим”,- деб баёнот берди АҚШ давлат департаменти матбуот котиби Мэтью Миллер.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Исроил армиясига 4 декабрда 24 соат ичида Ғазодаги иккита дори-дармон омборини эвакуация қилиш ҳақида буйруқ берилганини танқид қилди. Ташкилот раҳбари Тедрос Аднан Гебрейесус ЦАХАЛни буйруқни бекор қилишга ва "тинч аҳоли, фуқаролик инфраструктуралари, жумладан, касалхоналар ва гуманитар объектлар хавфсизлигини таъминлаш учун барча имкониятларни ишга солиш"га чақирди.

Исроил ўз навбатида Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг бу баёноти асоссиз эканини ва БМТ тегишли органларига Ғазодан дори-дармон омборларини эвакуация қилишга буйруқ берилмагани тўғрисида расмий ахборот тақдим этилганини билдирди.

2023 йилнинг кузида Россия армиясидан қочишга кўмак бериш илтимоси билан мурожаат қилганлар сони ёз фаслига қараганда 89 фоизга кўпайди. Бу ҳақда россияликларга Украинадаги урушда иштирок этишдан қочишга кўмак кўрсатувчи “Идите лесом” ташкилотига таянган ҳолда The Moscow Times хабар берди. Дезертирлар сони кўпайганини “Гражданин.Армия.Право” ҳуқуқ ҳимояси ташкилоти раҳбари Сергей Кривенко ҳам тасдиқлади.

“Идите лесом” ташкилотининг дезертирликка кўмаклашувчи мутахассисларига июнь-август ойларида 305 киши мурожаат қилган бўлса, сентябрь-ноябрда бу кўрсаткич 577 тага етди. 2023 йил апрелидан ташкилот юристлари ва волонтёрлари армиядан қочиш ниятида бўлган минг нафардан кўпроқ ҳарбий хизматчига маслаҳат берган.

“Идите лесом” раҳбари Гигорий Свердлиннинг айтишича, қочиш ниятини билдирган ҳарбийларнинг асосий қисми Украина урушида яраланиб, госпиталларда даволанаётганлардир.

“Гражданин.Армия.Право” ҳуқуқни ҳимоя қилиш ташкилоти раҳбари Сергей Кривенко оғир яраланган аскарлар госпиталдан чиққанларидан сўнг яна урушга жўнатилишларини билганларидан сўнг дезертирлик қилмоқда.

Кривенкога кўра, ҳарбий қисмлардан қочишга ҳаракат қилаётганлар сони унча кўп эмас. Чунки ҳарбий қисмлардан қочганларнинг асосий қисми қўлга олинмоқда ва урушга жўнатилмоқда.

Свердлин эса волонётрлар, айрим ҳолатларда, фронт олди ҳудудларидан ҳам аскарларнинг қочишига кўмак кўрсатганини билдирди. Бундай ҳолатлар жуда оз. Чунки зобитлар қонунга зид равишда аскарларнинг ҳужжатларини олиб қўймоқда.

Адвокат Максим Гребенюк қўлга тушган дезертирлар асосан шартли равишда озодликдан маҳрум қилинаётгани ва урушга қайта жўнатилаётгани ҳақида билдирди.

“Медиазона”нинг ёзишича, Россияда 2022 йил сентябрида мобилизация эълон қилинганидан то шу кунгача судларга дезертирлик билан боғлиқ тўрт мингдан ортиқ иш келиб тушган. 3470 иш бўйича дезертирлар шартли равишда озодликдан маҳрум қилинган.

Украинадаги “Хочу жить” лойиҳасининг маълум қилишича, сўнгги бир йил ичида Россия армиясининг 22 минг аскари таслим бўлиш истаги ҳақида ариза берган. Украина мудофаа вазирлиги разведка бош бошқармаси расмий вакили Андрей Юсов ҳар куни мазкур лойиҳа доирасида 3-5 нафар рус солдати асир тушаётгани ҳақида билдирди. Бу маълумотларни мустақил манбалардан тасдиқлатиш имконияти мавжуд эмас.

Ахборот агентликларининг 5 декабрда хабар беришича, Исроил армияси Ғазо бўлгаси жанубидаги Хон Юнус шаҳрига интенсив зарбалар бермоқда. Фаластиннинг WAFA агентлиги ЦАХАЛ Ғарбий соҳилдаги Женин шаҳрига ҳам ҳужум қилгани ҳақида хабар берди.

Фаластин манбаларининг билдиришича, ЦАХАЛ шимолдаги Шхема туманида, Асқар қочқинлар лагерига, Жалузун, Даэйшэ, Қаландия ва Байт Коҳил шаҳарчаларида ҳам амалиёт ўтказган. Бундан ташқари 5 декабрга ўтар кечаси Исроил армияси Қуддусдаги Шуафат қочқинлар лагерига кириб келган.

ЦАХАЛ ҳозирча бу хабарларга муносабат билдирмади. Бироқ армия Ливандаги “Ҳизбуллоҳ” ҳужумига жавобан ҳарбий самолётлар билан гуруҳ манзилларига зарба берганини маълум қилди. “Ҳизбуллоҳ” АҚШ ва қисман ЕИ томонидан террорчи ташкилот сифатида тан олинган.

ЦАХАЛнинг хабар беришича, “Ҳизбуллоҳ” Исроилнинг Ливан билан чегарадош Зарит шаҳрига бомба отган. Бунга жавобан Исроил армияси Ливаннинг “бир қатор ҳудудларини артиллерия билан бомбардимон қилган”.

Исроил ҳарбийлари ҲАМАС радикал гуруҳининг Ғазодаги тоннелларини сувга тўлдириш режасини муҳокама қилмоқда, деб хабар берди Wall Street Journal АҚШ расмийларига таянган ҳолда. ҲАМАС АҚШ ва ЕИ томонидан террорчи ташкилот сифатида тан олинган.

Нашрнинг ёзишича, ноябрнинг ўрталарида Исроил армияси (ЦАХАЛ) Аш Шати қочқинлар лагеридан бир ярим километр шимолроқда камида бешта сув насосини ўрнатган. Бу насослар орқали соатига минг куб метр миқдорида сув тортиладиган бўлса, ер ости йўллари бир неча ҳафта ичида сув остида қолиши мумкин.

ЦАХАЛнинг билдиришича, тоннеллар Ғазодаги мактаблар, спорт марказлари, масжидлар ва касалхоналар остидан ўтган. Ер ости йўллари тизими ҳақида аниқ маълумотлар мавжуд эмас.

2001 йилда ҲАМАСнинг Ғазодаги лидерларидан бири Яҳё Синвар тоннеллар тизими 500 километрни ташкил қилиши ҳақида ошкора билдирган эди. Бу маълумотни текшириб кўриш имконияти мавжуд эмас. Исроил армияси бу тоннелларни “Ғазонинг метроси” деб атайди.

ҲАМАС кўп йиллардан бери ер ости йўлларидан ҳарбий мақсадларда, жумладан, Исроил ҳудудига ҳужумларни уюштиришда фойдаланиб келади. ЦАХАЛ Ғазодаги Аш Шифа касалхонаси остида ҳам ҲАМАС ер ости йўллари топилганини билдирган. Бироқ ҲАМАС фуқаролик объектлари остида тоннеллари мавжуд эканини инкор қилиб келади. Исроил ҲАМАС гаровга олинганларни тоннеллардан бирида сақлаётгани тўғрисида маълумотлар борлигини билдирган.

Венесуэлада ўтган референдумда сайловчиларнинг 95 фоизи ҳукуматнинг қўшни Гайанага қарашли нефтга бой Эссекибо вилоятини мамлакат таркибига қўшиб олиш режасини маъқуллади, деб хабар берди CNN.

Президент Николас Мадуро ташаббуси билан ўтказилган референдумда сайловчиларга Гайананинг «Эссекибо вилоятида Венесуэла давлатчилиги ташкил этилиши ва аҳоли Венесуэла фуқаролигига қабул қилинишига розимисиз», деган савол берилди. Бу саволга сайловчиларнинг кўпчилиги – 10,5 миллион киши “Ҳа”, деб жавоб берди.

Гайана президенти Ирфаан Али референдум арафасида Венесуэла ҳукуматининг бу ҳаракатни агрессия кўриниши сифатида қабул қилишини билдирди.

Гайана расмийлари кучли ҳарбий потенциалга эга бўлган Венесуэла ҳукумати референдум натижаларини рўкач қилган ҳолда мамлакатга бостириб киришидан ташвиш билдирмоқда.

Венесуэла президенти Николас Мадуро Гайанага бостириб кириш нияти йўқлигини ва референдум натижалари музокаралар бошланиши учун омил яратишини айтди.

Венесуэлада ўтказилган референдум БМТ Халқаро судининг қарорига зиддир. Халқаро суд Венесуэла Гайанага нисбатан ҳар қандай ҳудудий эътирозлардан тийилиши лозимлиги тўғрисида ажрим чиқарган.

Венесуэла 2015 йилда Гайананинг Эссекибо вилоятида нефть ва газнинг бой заҳиралари топилгани ортидан ҳудудий эътирозларни билдира бошлаган.

Қирғизистон давлат ва назорат органларига 2024 йилнинг биринчи ярмида бозорларда савдо билан шуғулланувчи тадбиркорлар фаолиятини текшириш ва уларга жарима солиш тақиқланади.

Бу ҳақда Озодлик радиоси қирғиз хизматига давлат солиқ хизмати раисининг ўринбосари Исломбек Қидирғичов маълум қилди.

Унинг айтишича, бозордаги савдогарлар янги солиқ қоидаларига қарши уюштирган қатор намойишлар ва иш ташлашлардан сўнг президент Садир Жапаров топшириғи билан тузилган ишчи комиссия шундай қарорга келган.

Савдогарларнинг иш ташлашлари 29 ноябрда Қорасув бозоридан бошланди. Шундан сўнг 30 ноябрда Бишкекдаги “Дўрдўй”, “Ўртасой” ва “Мадина” бозорлари савдогарлари митингга чиқди.

1 декабрда эса уларга Бишкекдаги “Аламедин”, уч вилоят марказлари бўлган Ўш, Талас ва Қорақўл шаҳарларидаги қатор бозорларнинг савдогарлари қўшилди.

Улар Қирғизистонда жорий этилган янги солиқ тартибига норозилик билдирган. Янги қонунга асосан Қирғизистондаги савдо ва хизмат кўрсатиш билан шуғулланувчи барча тадбиркорлар сотувларни касса-назорат машиналари воситасида амалга ошириши лозим. Бундан ташқари сотувчилар ва товар етказиб берувчиларга электрон товар-транспорт йўлланмаси ва электрон ҳисоб фактурасидан фойдаланиш мажбурияти юкланган.

Қирғизистон ҳукумати икки йил олдин солиқ тизимининг янги тартибини босқичма-босқич жорий этишни бошлаган. 2024 йил бошидан эса бу тартиб барча тадбиркорлар учун мажбурий бўлиши белгиланганди.

Янги тартибга асосан: касса-назорат машинаси - сотилган маҳсулот ва кўрсатилган хизмат нархини ҳисоблаб борувчи аппарат; электрон товар-транспорт йўлланмаси – товар, товарни жўнатувчи, уни қабул олувчи ва етказиб берувчи транспорт воситаси ҳамда шунга оид бошқа маълумотлардан иборат электрон ҳужжат; электрон ҳисоб фактураси – қўшимча нарх солиғини ҳисоблаш учун товарни сотган ва товарни сотиш бўйича хизмат кўрсатган томонлар тўлдирадиган электрон солиқ ҳужжати.

Филиппиннинг жанубий соҳиллларида 4 декабрь куни эрталаб 6,9 балл кучланишдаги зилзила юз берди, деб маълум қилди АҚШ Геология хизмати.

Филиппин Вулқоншунослик ва сейсмология институти 6,7 балли зилзила бўлгани қайд этилганини ва цунами хавфи йўқлигини билдирди.

Орадан кўп ўтмай АҚШ Геология хизмати мазкур ҳудудда яна 5,4 магнитудали зилзила кузатилганини хабар қилди.

2 декабрда Филиппиннинг мазкур минтақасида 7,6 балли ер силикиниши юз берган эди. Ўшанда икки киши ҳалок бўлган ва аҳолига унча катта бўлмаган зарар етганди.

Парижда туристларни пичоқлаганликда гумонланаётган шахс “Ислом давлати” аъзоси бўлган. Бу ҳақда террорчиликка қарши кураш бўйича прокурор Жан-Франсуа Рикар маълум қилди.

Унга кўра, гумонланувчининг ёши йигирмада. У радикал ислом тарафдори бўлган. Рикарнинг айтишича, октябрь ойи охирларида ҳужумчининг онаси “ўғлининг ҳатти-ҳаракатларидан ва ўзини тутишидан хавотирланиб, ҳуқуқ-тартибот органларига мурожаат қилган”. Аммо ўшанда йигитни “жиноий таъқиб қилиш учун ҳеч қандай асослар ва далиллар бўлмаган”.

2 декабрь куни кечқурун Эйфел минораси яқинида пичоқ билан қилинган ҳужум оқибатида германиялик бир турист ҳалок бўлган ва Британиянинг бир нафар, Франциянинг бир нафар фуқароси яраланган эди. Жароҳат олганлар касалхонага ётқизилган.

Ҳужум содир этилган куни Reuters Франция Ички ишлар вазирлигига таянган ҳолда 26 ёшли ҳужумчи қўлга олингани тўғрисида билдирганди. Хабарда таъкидланишича, у Франция фуқароси. Расман билдирилишича, ҳужумда гумонланаётган шахс 2016 йилда "исломчилар фитнасига аралашганлик"да айбланиб тўрт йилга қамалган эди.

Хабарларда айтилишича, у ҳужм пайтида "Аллоҳу Акбар", деб қичқирган. У қўлга олинганидан сўнг Ғазо ва Афғонистондаги мусулмонлар учун ўч олиш мақсадида ҳужум қилганини билдирган.

АҚШнинг USS Carney эсминеци ва бир нечта фуқаролик кемалари 3 декабрь куни Қизил денгизда ҳужумга учради. Бу ҳақда маълум қилган АҚШ Мудофаа вазирлиги қўшимча тафсилотларни очиқламади. Жумладан, бирорта кема жароҳатлангани, жабрланганлар ва ҳужумчилар тўғрисида маълумот йўқ.

ABC News телекомпанияси Оқ уйдаги манбаларга таянган ҳолда USS Carney камида иккита дронни уриб туширгани ҳақида билдирди.

Британия Денгиз савдоси агентлиги 3 декабрда Британиянинг тижорат кемаси Қизил денгиз ва Ҳинд океани туташадиган Баб ал Мандаб бўғозида дронлар ҳужумига учрагани тўғрисида хабар берди. Мазкур бўғоз Ҳиндистон ва Форс кўрфази давлатларидан Европага ва Европадан бу мамлакатларга Сувайш канали орқали юк ташишдаги муҳим сув йўлларидан биридир.

Кейинроқ Яманнинг бир қисмини назорат қилаётган хусий шиаларнинг «Ансаруллоҳ» гуруҳи вакиллари Қизил денгизда Исроилнинг иккита кемасига ҳужум қилингани тўғрисида баёнот берди. Гуруҳнинг билдиришича, кемалардан бирига баллистик ракета отилган, иккинчи кемага эса дронлар билан зарба берилган. «Ансаруллоҳ» АҚШ кемасига ҳужум қилингани тўғрисида баёнот бермади.

Эрон томонидан дастакланадиган исёнчи хусий шиалар гуруҳлари бундан аввал Исроилга қарши ҳарбий ҳаракатларни амалга ошириш доирасида Исроил ва унинг иттифоқчиларига қарашли кемаларга ҳужум қилишда давом этишини билдирган эди.

Reuters агентлиги ўз манбаларига таянган ҳолда Қизил денгиздаги ҳужумлар оқибатида Британиянинг иккита савдо кемаси зарар кўрганини маълум қилди. Бироқ бу хабар ҳозирча расман тасдиқланмаган.

Қирғизистон иқтисодиёт ва савдо вазири Данияр Амангелдиев мамлакатнинг йирик бозорларидаги иш ташлашларни учинчи кучлар “махсус уюштирган бўлиши эҳтимол” деб баёнот берди.

Вазир 1 декабрда Озодликнинг қирғиз хизматига берган интервьюсида, “бир вақтнинг ўзида барча бозорларни норозилик чиқишларига кўтариш қийин”лигини айтди. Бироқ у бозорларда иш ташлашларни уюштиришдан кимлар манфаатдор эканини очиқ айтмади.

Савдогарларнинг иш ташлашлари 29 ноябрда Қорасув бозоридан бошланди. Шундан сўнг 30 ноябрда Бишкекдаги “Дўрдўй”, “Ўртасой” ва “Мадина” бозорлари савдогарлари митингга чиқди.

1 декабрда эса уларга Бишкекдаги “Аламедин”, уч вилоят марказлари бўлган Ўш, Талас ва Қорақўл шаҳарларидаги қатор бозорларнинг савдогарлари қўшилди.

Улар Қирғизистонда жорий этилган янги солиқ тартибига қарши чиқмоқда. Янги қонунга асосан Қирғизистондаги савдо ва хизмат кўрсатиш билан шуғулланувчи барча тадбиркорлар сотувларни касса-назорат машиналари воситасида амалга ошириши лозим. Бундан ташқари сотувчилар ва товар етказиб берувчиларга электрон товар-транспорт йўлланмаси ва электрон ҳисоб фактурасидан фойдаланиш мажбурияти юкланган.

Савдогарларнинг намойиши ортидан ҳукумат Қорасув ва “Дўрдўй” бозорларидаги тадбиркорларга имтиёз берди. Бу имтиёзга асосан, Қорасув ва “Дўрдўй”даги савдогарларга электрон товар-транспорт йўлланмаси ва электрон ҳисоб фактурасидан фойдаланмасликка рухсат берилди. Лекин улар касса-назорат машиналарини ишлатиши шарт.

Вазир бу қарорни шарҳлар экан: “Биз барча бозорларга бундай имтиёзни бера олмаймиз. “Дўрдўй” ва Қорасув бозори мамлакатдаги энг йирик логистика марказларидир. Товарлар энг аввало мана шу икки нуқтага келтирилади ва шу ердан мамлакатнинг бошқа ҳудудларига тарқатилади. Шунинг учун уларга имтиёз бермоқдамиз. Янги солиқ тартибининг асосий мақсади яширин иқтисодиётга қарши курашдир”,- деб айтди.

Бироқ Қирғизистондаги бошқа бозорларнинг савдогарлари ҳам ўзларига Қорасув ва “Дўрдўй”даги тадбиркорларга берилгани каби имтиёзлар берилишини талаб қилмоқда.

Қирғизистон ҳукумати икки йил олдин солиқ тизимининг янги тартибини босқичма-босқич жорий этишни бошлаган. 2024 йил бошидан эса бу тартиб барча тадбиркорлар учун мажбурий бўлади.

Янги тартибга асосан: касса-назорат машинаси - сотилган маҳсулот ва кўрсатилган хизмат нархини ҳисоблаб борувчи аппарат; электрон товар-транспорт йўлланмаси – товар, товарни жўнатувчи, уни қабул олувчи ва етказиб берувчи транспорт воситаси ҳамда шунга оид бошқа маълумотлардан иборат электрон ҳужжат; электрон ҳисоб фактураси – қўшимча нарх солиғини ҳисоблаш учун товарни сотган ва товарни сотиш бўйича хизмат кўрсатган томонлар тўлдирадиган электрон солиқ ҳужжати.