Халқаро хабарлар
Эрон ҳукумати Атом энергияси халқаро агентлиги резолюциясини рад этди.
“Эрон Ислом республикаси ядровий дастурни амалга ошириш борасидаги ишларни тугатиш мажбуриятини ҳеч қачон ўз зиммасига олмаган. Сизга яхши маълумки, Теҳрон бу ҳақда аниқ баёнот бериб келмоқда. Ядрога ишлов беришни тўхтатиш — бу Эрон ҳукуматининг Атом энергияси халқаро агентлиги билан ҳамкорликни мустаҳкамлашга қаратилган мутлақо шахсий ишидир. Такрорлайман, Эрон ҳеч қачон уранни бойитиш бўйича олиб бораётган ишларини тўхтатишга ваъда бермаган. Бу қабилдаги ҳар қандай мажбурият қабул қилинмайди, деб биз такрор ва такрор баёнот бериб келмоқдамиз” .
У агар Эрон ядровий дастури масаласи БМТ Хавфсизлик Кенгашига тақдим этилса, Теҳрон ўзининг ядровий объектларига инспекторларни киритмайди, деб огоҳлантирди.
Ноябр ойида Атом энергияси халқаро агентлиги яна Эрон ядровий дастури масаласини муҳокама этиш учун тўпланади.
Кун янгиликлари
Сурияда Исроилнинг муҳтамал зарбаларидан 16 киши қурбон бўлди
Сурия ғарбидаги қатор объектларга 9 сентябрга ўтар кечаси берилган зарбалар оқибатида камида 16 киши қурбон бўлган, ўнлаб одам яраланган. Бу ҳақда хабар қилган Сурия давлат оммавий ахборот воситалари ҳужумда Исроилни айблаб чиқишди. Исроил ҳарбийлари бундай пайтларда одатан изоҳдан тийилишади.
Суриянинг давлатга қарашли SANA агентлиги армиядаги ўз манбаларидан олинган маълумотга таянган ҳолда, Исроил қатор ҳарбий объектларга зарба берганини иддао қилган. Reuters агентлиги эса минтақадаги қатор мамлакатлар разведкаларидаги манбаларга таяниб, зарбага кимёвий қурол муаммолари билан ҳам шуғулланувчи Масяфдаги ҳарбий илмий-тадқиқот институти нишон бўлганини иддао қилмоқда. Шунингдек, эронлик ҳарбий экспертлар томонидан фойдаланиб келинган объектларга зарба берилгани айтилмоқда.
Қароргоҳи Британияда бўлган Сурия инсон ҳуқуқлари мониторинг маркази “эронпараст гуруҳлар ва қурол ишлаб чиқариш бўйича экспертлар бўлган Масяфдаги илмий-тадқиқот марказлари жойлашган ҳудудда” 13 та қаттиқ портлашлар бўлгани ҳақида маълумот тарқатган.
Бироқ Дамашқ ва Теҳрондагилар гап кимёвий қурол билан боғлиқ институт ҳақида кетаётганини инкор қилган, Эрон ТИВ вакили Носир Канъоний эса Сурия ҳудудига зарбалар берилганини тасдиқлар экан, зарбага нишон бўлган объектнинг Эронга алоқаси йўқлигини билдирган.
Исроил вақти-вақти билан Суриядаги ҳадафларни, айниқса эронпараст гуруҳларга алоқадор объектларни нишонга олиб келади, улар эса ўз навбатида Исроилнинг шимолий ҳудудларини ўққа тутиб туришади.
Жорий йилнинг 1 апрелида Исроил Эроннинг Дамашқдаги консуллиги биносига зарба берган, бунинг натижасида эронлик юқори лавозимли зобитлар ҳалок бўлган эди. Апрель ойи ўрталарида Эрон Исроил ҳудуди бўйлаб мисли кўрилмаган зарбалар бериб, буни қасос амалиёти деб атаган эди. Ўша ҳужумда Эрон томонидан отилган ракета ва учирилган дронларнинг аксарияти уриб туширилган, ҳодиса чоғида ҳеч ким ҳалок бўлмаганди.
Россияда мигрантларнинг болаларини бепул ўқитишни тақиқлашмоқчи
Россия Давлат думасига мамлакат боғчалари ва мактабларида мигрантлар фарзандларининг бепул ўқитилишини бекор қилиш таклиф қилинаётган қонун лойиҳаси киритилмоқда.
ТАСС агентлигининг хабар қилишича, мазкур ғоя муаллифи Давлат думасининг меҳнат, ижтимоий сиёсат ва фахрийлар ишлари бўйича қўмитаси раҳбари Ярослав Нилов бўлиб ҳисобланади. Нилов фикрича, “хорижлик болаларни Россия бюджети ҳисобидан ўқитиш бўйича хайрия эпопеясини тугатиш” вақти етган.
“Агар хорижлик ота-оналар истаса, марҳамат қилиб ўз болаларимизни таълим муассасаларимизга тижорий асосда (яъни муайян ҳақ эвазига демоқчи — таҳр.) жойлаштиришлари мумкин. Бунинг учун алоҳида тижорат синфлари очаверишсин. Бизнинг россиялик болалар хорижлик ишчилар фарзандларининг бу қадар кўплигидан азият чекмаслиги лозим”, деган Ярослав Нилов Дума мажлисидаги чиқишида.
Нилов ташаббуси Россия ҳудудида хорижлик ишчиларнинг юриш-туриш тартиб-қоидаларини кучайтиришдаги галдаги қадамлардан бири бўлди. Ҳуқуқ фаолларига кўра, бу қадамлар “тобора дискриминацион характерга эга бўлиб, Марказий Осиё мамлакатларидан бўлган мигрантларга қарши қаратилгани кундан-кунга аён бўлиб бормоқда”.
Амалдаги қонунчиликка мувофиқ, Россияда мигрантларнинг фарзандлари бепул таълим олишади.
ТАСС агентлиги қонунчилик ташаббусига илова қилинган тушунтириш хатига таянган ҳолда ғоя муаллифлари “сўнгги йилларда болалар боғчалари ва мактабларда МДҲнинг қатор мамлакатлари ва Ўрта Осиёдан бўлган мигрантларнинг фарзандлари сони кескин кўпайиб кетгани”дан хавотирда экани ҳақида ёзган.
“Россиянинг боғча ва мактабларида мигрантлар фарзандлари сонининг назоратсиз ошиб бораётгани уларда жой етишмаслигига олиб келмоқда… Айрим мактабларда ўнлаб 1-синфлар очилмоқда, айни пайтда иккинчи сменада ўқийдиганлар улуши ошиб боряпти. Ўқитувчиларнинг ҳам дарс юкламалари ошган, улар меъёрдан 1,5–2 баравар кўп ишлашга мажбур бўлишмоқда”, дейилган ҳужжатда.
Аввалроқ Россия Давлат думаси раҳбари Вячеслав Володин миграцияни тартибга солиш масаласи парламент ишидаги устувор йўналишлардан бири эканини ҳамда депутатлар Россия фуқароси бўлмаган мигрантларга оила аъзоларини олиб келишни тақиқлайдиган қонун қабул қилиши мумкинлигини билдирган эди.
Россия жамиятида мигрантларга қарши риторика ва ксенофобия кайфиятлари шу йилнинг март ойида Москва вилоятидаги “Крокус Сити Холл” савдо марказида содир этилган теракт ортидан кучайиб кетган. Мазкур ҳужумда гумонланиб камида 20 киши қўлга олинган. Асосан тожикистонликлардан иборат бўлган бу кишилар матбуот ва жамоатчилик учун ёпиқ тарзда ўтказилаётган судларда ўзларининг айбсизлигини билдиришмоқда.
Россия Ички ишлар вазирлиги сўнгги етти ой ичида мамлакатдан 90 мингдан зиёд ноқонуний мигрант чиқариб юборилганини билдирган.
Илон Маск 2027 йилга бориб дунёдаги илк триллионерга айланиши мумкин
Tesla ва SpaceX ширкатлари асосчиси Илон Маск дунёдаги илк триллионерга айланиши мумкин. Жаҳондаги энг бой кишилар тасарруфида бўлган сарватни мониторинг қилиб борувчи Informa Connect Academy тадқиқот гуруҳи ана шундай хулосага келган.
Ҳозирда Маскнинг бойлиги 251 миллиард долларни ташкил қилади ва йилига тақрибан 110 фоизга ўсиб бормоқда. Шу тариқа, тадқиқотчилар қайдича, у 2027 йилга бориб 1 триллион долларга етиши мумкин.
Маскдан кейин триллионерликка номзод иккинчи шахс ўлароқ ҳиндистонлик Гаутам Адани кўрсатилган. У Adani Group концернининг ҳамраиси бўлиб, мазкур концерн бандаргоҳлар ва аэропортлар, энергетика ва тоғ-кон корхоналарини бошқариб келади. Агар унинг ширкатлари шу тезликда ривожланишда (ўсиш суръати – йилига 123 фоиз) давом этадиган бўлса, унинг бойлиги 2028 йилда 1 триллион долларга етади.
Informa Connect Academy тахминларига кўра, 2030 йилгача Nvidia ширкати ижрочи директори Женсен Хуанг, индонезиялик энергетика магнати Пражого Пангесту, LVMH холдинги раҳбари Бернар Арно ва Meta етакчиси Марк Цукерберглар ҳам триллионерга айланиши мумкин.
КВН бошловчиси Александр Масляков вафот этди
Россиянинг Биринчи каналида намойиш этиб келинаётган “Қувноқлар ва зукколар клуби” (КВН) кўрсатувининг кўп йиллик бошловчиси Александр Масляков 82 ёшида вафот этди.
КВН матбуот хизматининг 8 сентябрь оқшомида ёйинланган таъзияномасида “Қувноқлар ва зукколар клуби” кўрсатувига 1964 йилдан буён бошловчилик қилиб келган Масляков Россияда ва унинг хорижида юмор ва сатира рамзига айлангани айтилган.
Александр Масляков 1941 йилнинг 24 ноябрида Свердловскда ҳарбий учувчи оиласида туғилган. 1964 йили Москва транспорт муҳандислари институтининг тўртинчи босқич талабаси бўлган пайтда телевидениенинг Ёшлар учун дастурлар бош таҳририятида ишлай бошлаган. Ўша йилнинг ўзида у “КВН” теледастурини олиб бора бошлаган.
Ўтган асрнинг 70–80-йилларида у “Алло, биз талантларни қидиряпмиз”, “Балли, қизлар”, “Балли, йигитлар” ва бошқа теледастурларни олиб борган.
КВН дастури постсовет давлатларининг кўпида бўлгани каби Ўзбекистонда ҳам анча машҳур бўлган. Москвадаги бу кўрсатувдан илҳомланган ҳолда, ҳатто Тошкентда ҳам "Қувноқлар ва зукколар" дастури ташкил этилган. Бугунги кунда ўзбек ёшлари орасида машҳур бўлган "Миллион", "Браво" ва бошқа жамоаларини ҳам билвосита Масляковнинг шогирдлари деб аташ мумкин.
Масляков КВН дастурини 2022 йилгача олиб борган. Ўша пайтда коронавирус инфекциясини қайта юқтириб олган бошловчи мавсумнинг бир неча кўрсатувидагина иштирок этиб, кейин шоуни бутунлай тарк этган.
2018 ва 2024 йилларда Александр Масляков президент сайловларида Владимир Путиннинг ишончли вакили бўлган.
НАТОнинг стратегик алоқалар маркази 2017 йилдаги ўз ҳисоботида Масляков Кремль билан тиғиз алоқаларга эга эканини қайд этган. Россия расмийлари, хусусан, унга Москва марказида КВН концерт зали қурилишида ёрдам беришган, КВНнинг хориждаги мусобақаларига ҳомийлик қилишган, бошловчининг ўзи эса Путин томонидан III даражали “Ватан олдидаги хизматлари учун” ордени билан тақдирланган.
Россиядаги Forbes тадқиқотига мувофиқ, Масляковга тегишли бўлган ва Биринчи каналга КВН дастурини намойиш қилиш ҳуқуқини сотиб келган “АМиК” ширкатининг даромади йилига уч ярим миллион долларни ташкил қилади.
Тадқиқотда КВНнинг армия тузилмалари билан ҳам тиғиз алоқада экани қайд этилган.
Чехияда россияликларга фуқаролик олиш қийинлашиши мумкин
Чехиялик депутатлар Россия фуқаролигидан воз кечган россияликларгагина Чехия фуқаролигини бериш таклифи билан чиқишди. Ташаббус муаллифлари фикрича, Чехия фақат шу йўл билан Россия таъсирини чеклаши мумкин.
Таклифга мувофиқ, бу шарт, бошпана изловчи шахслар ва айрим ўзгача ҳолатларни истисно қилганда, барча россияликлар учун дахлдор бўлади.
Қонунчиликка бундай ўзгартиш киритиш бўйича таклифни Чехия ички ишлар вазири Вит Ракушан қўллаб-қувватлаган.
Чехия Украина ҳудудида уруш бошланганидан кейин Россия фуқароларига туристик Шенген визаси беришни биринчилардан бўлиб тўхтатган мамлакат бўлиб ҳисобланади.
2022 йил июнидан бошлаб мамлакат россиялик ва беларуслик фуқароларга яшаш учун рухсатнома бериш бўйича ҳам жиддий чекловлар жорий қилган. Айни пайтда Прага россияликларга гуманитар визалар беришда давом этишини таъкидлаган.
“Толибон” ҳаракати ўзини тақиқланган ташкилотлар рўйхатидан чиқарган Қирғизистонга миннатдорлик билдирди
Афғонистонда толиблар шакллантирган ҳукумат Ташқи ишлар вазирлиги “Толибон” ҳаракатини тақиқланган ташкилотлар рўйхатидан чиқаргани учун Қирғизистонга миннатдорлик билдирган. Бунга доир баёнот вазирликнинг расмий сайтида 5 сентябрь куни ёйинланган.
“Толибон” дипломатлари қайдича, Қирғизистоннинг бу қарори бошқа мамлакатлар қарорлари билан бир қаторда “Афғонистон Ислом Амирлигини сиёсий жиҳатдан тан олиш минтақавий ва халқаро даражада ошиб бораётганини кўрсатади”.
“Шунингдек, у Афғонистон Ислом Амирлиги ва бошқа давлатлар ўртасидаги икки томонлама алоқалар мустаҳкамланиши учун тўсиқларни бартараф қилади”, дейилган ТИВ хабарномасида.
Айни баёнотни Афғонистон ТИВ вакили Абдул Қаҳҳор Балхий ҳам Х ижтимоий тармоғидаги ўз саҳифасида ёйинлаган.
“Толибон” ҳаракати Қирғизистон ҳудудида фаолияти тақиқланган ташкилотлар рўйхатидан чиқарилгани ҳақида аввалроқ қатор нашрлар Қирғизистон Бош прокуратурасининг тегишли рўйхатига таянган ҳолда хабар қилишган – мазкур рўйхатда “Толибон” йўқ эди. Айни пайтда “Толибон” ҳаракати Қирғизистон Дин ишлари бўйича давлат комиссияси сайтида ҳали ҳам тақиқланган ташкилотлар рўйхатида турибди.
Дин ишлар бўйича давлат комиссияси сайтида қайд этилишича, Бишкек шаҳри Биринчи май туман судининг 2006 йил 15 сентябридаги қарори билан “Толибон” ҳаракати террор ташкилоти деб топилган ва Қирғизистон ҳудудида унинг фаолияти тақиқланган.
Қирғизистон Бош прокуратураси Афғонистон ТИВ баёноти юзасидан ҳали изоҳ берганича йўқ.
“Толибон” радикал ҳаракати АҚШ бошчилигидаги Халқаро коалиция қўшинлари Афғонистондан чиқиб кетганидан кейиноқ – 2021 йил августида ҳокимият тепасига келган. Қўшинлар чиқиб кетиши манзарасида толиблар ҳужумларини кучайтирган ва бу мамлакат пойтахти – Кобул шаҳрининг олиниши билан якунланган. Ўшандан буён толиблар Афғонистонда ўз ҳукмронлигини ўрнатишган ва шу билан бирга халқаро миқёсда тан олиниш учун чоралар кўриб келишмоқда.
Ўзбекистон расмийлари ҳам қарийб уч йилдан буён Афғонистонда ҳукмронлик қилиб келаётган "Толибон" ҳаракати билан муносабатларни бузмасликка уриниб келишади. Расмий Тошкент 2021 йил сентябридан бери толибларга бир неча марта гуманитар ёрдам йўллаган, “Толибон” ҳаракати вакиллари билан кўплаб учрашувлар ўтказган ҳамда биргаликда қатор лойиҳаларни амалга оширишда давом этмоқда.
Дуров Францияда ушланганидан кейин илк постини ёйинлади
Telegram асосчиси Павел Дуров ўз каналида Францияда қўлга олинганидан кейинги илк постини ёйинлади.
Ўз обуначиларига дастак учун ташаккур билдирган Дуров Франция полицияси уни 4 кун давомида сўроқ қилганини маълум қилди. Тадбиркорга кўра, полициячилар Дуровга бошқа одамлар Telegram’дан ноқонуний мақсадларда фойдалангани учун у жавобгар эканини ҳамда у яратган ижтимоий тармоқ маъмурияти расмийлар “сўровларига жавоб бермагани”ни айтишган.
Дуров ўзига билдирилган эътирозлар унинг учун “кутилмаган” бўлганини қайд этган. Тадбиркор постида ёзилишича, бу вазият “ажабланарли”дир, чунки “Telegram’нинг Европа Иттифоқида сўровларга жавоб берувчи расмий вакили бор”, ўзи эса “Францияда террорчилик таҳдидига қарши курашиш учун Telegram’нинг қайноқ линиясини яратишга шахсан ёрдам берган” ва ўтган вақт мобайнида франциялик расмийларда “ёрдам сўраш учун” у билан алоқа ўрнатишнинг кўплаб йўллари бўлган.
Дуров, агар бирор-бир мамлакат интернет-хизматдан норози бўлса, мавжуд амалиётга мувофиқ, учинчи шахслар томонидан содир этилган жиноятларда бош директорни айблаб ўтирмасдан, бутун бошли хизматга қарши судга ариза киритиши лозимлигини урғулаган.
“Биз баъзан мамлакатнинг назорат органи билан конфиденциаллик ва хавфсизлик ўртасида мувозанатни сақлаш бўйича келишолмай қоламиз. Бундай ҳолатларда биз бу мамлакатни тарк этишга тайёрмиз. Биз кўп марта шундай йўл тутганмиз. Россия кузатувни таъминлаш учун биздан “шифрлаш калитлари”ни топширишни сўраганида, биз бундан бош тортганмиз ва [пировардида] Telegram Россияда тақиқлаб қўйилган. Эрон биздан тинч намойишчилар каналларини блокировка қилишни талаб қилганида, биз бош тортганмиз ва [пировардида] Telegram Эронда тақиқланган. Биз ўз принципларимизга тўғри келмайдиган бозорларни тарк этишга тайёрмиз, чунки биз бу ишни пул учун қилаётганимиз йўқ”, дея таъкидлаган Дуров.
Айни пайтда тадбиркор Telegram’да жиноятчиларга қарши курашиш бўйича чоралар кўришни ваъда қилган.
“Мен бу борадаги вазиятни сезиларли даражада яхшилашга эришишни ўз олдимга шахсий мақсад қилиб қўйди. Биз ширкат ичида бу жараённи аллақачон бошладик ва тез орада мен бу борадаги олға силжишларимиз ҳақидаги тафсилотли маълумот билан ўртоқлашаман”, дея хулоса қилган Дуров.
Telegram асосчиси Павел Дуров 25 августга ўтар кечаси Озарбайжондан Францияга хусусий учоқ билан учиб келган пайтда Ле-Бурже аэропортида қўлга олинган эди. 26 август куни Париж прокуратураси июль ойида Telegram платформаси ёрдамида амалга оширилган муҳтамал жиноятлар билан боғлиқ равишда жиноят иши қўзғатилгани ҳақида маълум қилган. Дуров ана шу иш тергови доирасида қўлга олинган. У ерда 12 хил жиноят ҳақида гап борган.
Бир неча кун давом этган сўроқ ортидан Павел Дуров Францияда суд назорати остига олинган. Унга мамлакат ҳудудини тарк этиш тақиқланган. Париж прокуратураси томонидан ўтган ҳафта тарқатилган баёнотда Дуров беш миллион евро миқдорида гаров пули тўлаши ҳамда ҳафтасига икки марта полицияда қайддан ўтиши лозимлиги айтилган.
Қозоқ дипломатлари юртдошларига Украинани тарк этишни тавсия қилишди
Қозоғистоннинг Киевдаги элчихонаси 5 сентябрь куни Украинада юрган қозоғистонликларга мурожаат қилди.
“Таранглик тобора кучайиб бораётгани муносабати билан ва хавфсизлик мақсадида Қозоғистоннинг Украинадаги элчихонаси Қозоғистон фуқароларига Украина ҳудудини тарк этиш имкониятини кўриб чиқишни тавсия қилади”, дейилган элчихона хабарномасида.
Қайд этилишича, Украинадан Қозоғистонга чиқиб кетиш учун фуқаролар қуруқликдаги йўналишлар – Польша ёки Молдова орқали йўллардан, кейин эса тижорат учоқларидан фойдаланишлари мумкин.
“Польша орқали чиқиб кетиш учун Қозоғистон фуқаролари Шенген визасига эга бўлишлари зарур бўлади. Молдовага кириш учун эса виза керак эмас”, дейилган дипломатлар хабарномасида.
Элчихона Украинадаги барча қозоғистонликларни ҳаво тревогасига эътиборсиз бўлмай, зудлик билан пана жойга йўл олиш, ўз хавфсизлиги чораларини кўриш ва маҳаллий расмийлар тавсияларини бажаришга чақирган ҳамда зарурат туғилганда, алоқа ўрнатиш учун ўз рақамларини қолдирган.
Хабарномада Украина ҳудудида айни пайтда қанча қозоғистонлик борлиги ва улар қайси минтақаларда эканига аниқлик киритилган эмас.
2022 йил октябрида Қозоғистон элчихонаси ўз фуқароларига Украина ҳудудини тарк этиш илтимоси билан мурожаат қилган эди. Ўшанда элчихона ўз мурожаатини “бутун Украина бўйлаб давлат объектлари ва фуқаровий инфратузимага ҳужумлар фаоллашгани” билан боғлаган эди.
2022 йилнинг март ойи охирида Қозоғистон расмийлари Украинадан 900 нафар қозоғистонлик эвакуация қилинганини билдиришган. Уларнинг кўпчилиги Қозоғистонга қайтган.
ТИВ қирғизистонликларни Россияга бормай туришга чақирди
Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги қирғизистонликларни “заруратсиз” Россияга боришдан тийилишга чақирди. Бу ҳақда вазирлик матбуот хизмати маълумот тарқатди.
ТИВ қирғизистонликларга бу тавсияни Россия Федерацияси чегарасидаги ўтиш масканларида хорижликларга нисбатан кучайтирилган назорат тартиби ҳали ҳам давом этаётгани важидан берган. Вазирлик бу чоралар бекор қилингунича Қирғизистон фуқароларидан Россияга сафар қилишдан тийилиш сўралишини қўшимча қилган.
Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги жорий йилнинг май ойида ҳам шу мазмундаги чақириқ билан чиққан эди. Ўшанда бунга Россия давлат чегарасида қўшимча чора-тадбирлар жорий этилгани сабаб ўлароқ келтирилганди.
Марказий Осиё мамлакатларидан келаётган фуқароларга нисбатан текширувлар кўпайиши ва РФ давлат чегарасида назоратнинг кучайтирилиши шу йил 22 мартида Москва вилоятидаги “Крокус Сити Холл” савдо марказида содир бўлган теракт ортидан кузатила бошлаган.
Май ойида Россия хавфсизлик хизматлари раҳбари терактга оид иш бўйича 20 дан зиёд одам қўлга олинганини билдирган. Аввалроқ қўлга олинганларнинг кўпчилиги Тожикистон фуқаролари экани маълум қилинган.
Путин: Дуров билан учрашганимга анча бўлди, Бокуда учрашмадим
Россия президенти Владимир Путин Владивостокда ўтаётган Шарқий иқтисодий форумнинг ялпи мажлисида Францияда жиноий таъқиб остига тушган Telegram асосчиси Павел Дуров билан “кўп йиллар аввал” Кремлда тадбиркорлар билан мулоқот чоғида учрашганини айтди.
Путинга кўра, ўзининг яқиндаги Бокуга сафари чоғида у Дуров билан учрашмаган. Бундай учрашув бўлиб ўтгани ҳақидаги тахминлар аввалроқ бир қатор шарҳловчилар томонидан айтилган – Дуров Путин билан бир вақтда Озарбайжонда бўлган эди.
Россия президенти: “Мен Дуров Москвада яшайди, деб ўйлардим”, деб айтган, ваҳоланки Telegram асосчиси 2014 йилдаёқ Россияни тарк этган (“Важные истории” нашри аввалроқ ФСБдан сиздирилган маълумотлар асосида Дуров ўшандан буён Россияга бир неча марта келгани ҳақида ёзган), бунгача эса у Петербургда истиқомат қилар эди.
Путин Дуровга қарши очилган жиноят ишини “ажратиб олинган” деб атаб, россиялик расмийларнинг Telegram асосчисига эътирози йўқлигини қайд этган.
Кремль сайтидаги хабарлар архивида Павел Дуров Путин билан бирор учрашувда иштирок этганига оид маълумот йўқ. Кремль матбуот котиби Дмитрий Песков аввалроқ Россия президенти Дуров билан “ҳеч қачон” учрашмаганини айтган эди.
АҚШ RT медиагуруҳига қарши санкциялар жорий этади
АҚШ Молия вазирлиги “Россия сегодня” медиагуруҳи ва унинг шўъбалари бўлмиш РИА “Новости” агентлиги, Russia Today, Ruptly ва Sputnik нашрларига нисбатан санкциялар жорий қилмоқда. Бу ҳақда вазирлик сайтидаги баёнотда айтилган.
Вашингтон фикрича, Россия медиатузилмалари АҚШдаги президент сайловига таъсир кўрсатишга уринмоқда ва сайловчиларнинг Қўшма Штатлардаги сайлов жараёнларига ишончига путур етказяпти.
Бундан ташқари, ҳужжатда Россия ўзининг ахборот ресурслари ёрдамида Молдовадаги вазиятга таъсир кўрсатишга уринаётгани, Украина ва бутун дунёдаги вазиятни беқарорлаштиришга ҳаракат қилаётгани урғуланган.
АҚШ санкция рўйхатига RT бош муҳаррири Маргарита Симоньян, унинг ўринбосарлари Елизавета Бродская, Андрей Кияшко ва Антон Анисимов, RT рақамли лойиҳалари менежери Константин Калашников ва медиалойиҳалар бўлими ходимаси Елена Афанасьевалар ҳам киритилган.
Айни пайтда АҚШ Молия вазирлиги Калашников ва Афанасьевага хорижий агентлар тўғрисидаги қонунни бузганлик ва пул ювганлик айбловлари ҳам билдирилишини қайд этган. Вазирлик иддаосича, RT ходимлари Россия манфаатлари ҳимояси учун видеороликлар ёйинланишига қарийб 10 миллион доллар маблағ сарфлашган. Баёнотда Қўшма Штатлар Россиядаги авторитар режим ўз пропагандасини зимдан олға суришига тоқат қилолмаслиги таъкидланган.
АҚШ қонунларига кўра, Калашников ва Афанасьева мазкур айбловлар бўйича 20 йилгача озодликдан маҳрум этилишлари мумкин.
Шунингдек, кремлпараст ҳакерлар гуруҳи бўлган RaHDit ва унинг раҳбари, ФСБнинг собиқ зобити Алексея Герашченко ҳамда “Диалог” автоном нотижорат ташкилоти ва унинг раҳбари Владимир Табак ҳам санкция рўйхатига тушган.
АҚШ Адлия вазирлиги “Диалог” томонидан Россия ҳукумати манфаатлари йўлида америкалик фуқароларга таъсир кўрсатиш учун фойдаланилган 32 та интернет-домен ҳам блокировка қилингани ҳақида билдирган. Бунга оид текширувлар АҚШ Федерал тергов бюросининг Филадельфиядаги бўлими томонидан олиб борилмоқда.
Тергов тахминига кўра, Россия томони Украинага нисбатан халқаро дастакни камайтириш, россияпарастлик қарашларини мустаҳкамлаш ва ноябрь ойида АҚШда бўлиб ўтажак президент сайлови олдидан сайловчиларга таъсир ўтказиш мақсадида ўз пропагандасини ёйиш билан шуғулланиб келган. АҚШ Адлия вазирлиги бу доменлар “Доппельгангер” амалиёти” деб номланган дезинформация кампаниясининг бир қисми бўлган, деб ҳисоблайди.
“Қўшма Штатлар Россия давлати ҳомийлиги остида демократик институтларимизга путур етказишга уринаётган субъектларни бундан буён ҳам фош қилишда ва уларни бу хатти-ҳаракатлари учун жавобгарликка тортишда давом этади”, дея билдирган АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен.
АҚШ санкцияларига оид хабарлар ортидан Маргарита Симоньян ўз телеграм-каналида “Тю. Уйғонишибди” деган ёзув қолдирган.
Аввалроқ CNN телеканали ўз манбаларидан олинган маълумотларга таяниб, Оқ уй Москвани ўз назорати остида бўлган оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқлардан дезинформация учун фойдаланган ҳолда, АҚШдаги президент сайловига таъсир кўрсатиш уринишларида айбламоқчи экани ҳақида хабар қилган эди.
CNN манбалари Вашингтоннинг диққат-эътибори “Кремль пропагандистик уринишларининг асосий унсури” ўлароқ, хусусан, RT телеканалига қаратилишига урғу беришган.
Россия давлат ОАВга нисбатан санкциялар киритилиши юзасидан ҳали изоҳ берганича йўқ. Москва хорижий давлатлардаги сайловларга аралашганлик бўйича барча айбловларни шу пайтгача доим қатъиян рад этиб келган.
АҚШ, Исроил ва Миср Ғазо чегараси мониторингини муҳокама қилмоқда
АҚШ, Исроил ва Миср Ғазо сектори ва Миср чегарасидаги Филадельфия йўлаги мониторинги механизмини муҳокама қиляпти. Бу ҳақда Financial Times нашри ўз манбаларидан олинган маълумотларга таянган ҳолда хабар қилди.
Нашр суҳбатдошларига кўра, режага юқори технологик ерости ғовини қуриш, тунеллар қурилишини таъқиб қилиш учун қўшимча датчикларни кўпайтириш ҳамда Ғазо сектори чегарасида Миср қўшинларини жойлаштириш кабилар киради.
Манбаларнинг айтишларича, муҳтамал лойиҳани молиялаштириш масаласини АҚШ ўз зиммасига олиши мумкин.
Ўз навбатида, Исроилнинг стратегик масалалар бўйича вазири Рон Дермер Bloomberg агентлигига Исроил томони Филадельфия йўлаги устидан назорат бўйича музокараларга тайёр экани, бироқ бу иш фақат АҚШ ва Европа Иттифоқида террор ташкилоти деб тан олинган ҲАМАС гуруҳи билан уруш тугаганидан кейин амалга ошиши мумкинлигини билдирган.
Исроил Ғазо секторида жанговар амалиёт ўтказмоқда. Мазкур амалиёт ўтган йилнинг 7 октябрида ҲАМАС жангариларининг Исроил жанубига ҳужумига жавобан бошлатилган. Ўша пайтда мингдан зиёд одам ҳалок бўлган, 250 дан ортиқ одам гаровга олиниб, Ғазо ҳудудига олиб чиқиб кетилган.
Исроил ва Фаластин томонлари келишувлари натижасида гаровдаги кишиларнинг 100 нафардан кўпроғи озод қилинган. Айни пайтда 100 дан зиёд киши гаровда қолмоқда. Уларнинг 30 нафардан кўпроғи ҳалок бўлгани тахмин қилиняпти.
Россияда марказий осиёлик мигрантларга фуқаролик беришга мораторий киритиш чақириқлари янграмоқда
Россия Давлат думасидаги “Адолатли Россия – Ҳақиқат учун” (“Справедливая Россия — За правду”) фракцияси лидери Сергей Миронов Марказий Осиё минтақасидан бўлган кишиларга Россия Федерацияси фуқаролиги беришга вақтинча мораторий жорий этиш таклифи билан чиқди.
“Бундай таклиф билан “Адолатли Россия – Ҳақиқат учун” партияси 2022 йилдаёқ чиққан, ўшанда биз миграция соҳасида тартиб ўрнатилиши учун феълан якка ўзимиз курашаётган эдик. Кескинлашган миграция муаммолари қонун чиқарувчилар диққат марказида бўлиб турган бугунги кунда бу масалани кўриб чиқишга қайтишимиз лозим”, деб ёзган Сергей Миронов ўз telegram-каналида.
Депутат ўз постида “Жанубдан келган меҳмонларга юз минглаб паспорт тарқатиш нимага керак? Этник анклавларни урчитиш нега керак? Бюджетнинг ижтимоий таъминот учун ажратилган миллиардлаб маблағини бу янги фуқароларга сарфлаш нима учун лозим? Бундан Россияга фойда нима?” деган саволларни ўртага ташлаган.
Миронов иддаосича, гастарбайтерларни ёппасига паспорт билан таъминлашдан фақатгина коррупцияга чалинган амалдорлар ва мигрантлар машруълашувидан мўмай даромад топаётган товламачилардан иборат мафия фойда кўради.
“Давлат бу мафияга қарши курашиши ва миллий хавфсизлик соҳасида ўз манфаатларини ҳимоя қилиши зарур. Жумладан, Марказий Осиё мамлакатлари турғунларига РФ фуқаролигини беришга мораторий киритиш йўли билан. Ҳеч бўлмаганда 2026 йилгача. Бу вақт ичида эса қонунчиликни тартибга солиш, миграция хизматини порахўрлардан тозалаб, уни ислоҳ қилиш ҳамда аввал берилган паспортларнинг қонунийлигини текшириш мумкин бўлади”, деб ҳисоблайди Сергей Миронов.
Россияда мигрантларга нисбатан ксенофобик кайфиятлар “Крокус Сити Холл”даги теракт ортидан кучайиб кетган. Россиялик расмийлар мазкур террор хуружининг амалга оширилишида бир неча тожикистонликни гумонлашмоқда.
Терактдан сўнг Россиянинг турли минтақаларида ҳуқуқ-тартиботчилар хорижликлар яшайдиган ва ишлайдиган жойларда рейдлар ўтказа бошлаганлар. Айрим ҳолатларда мигрантлар ҳарбий комиссариатларда қайддан ўтказилган. Шу билан бир пайтнинг ўзида Россияда миллатчилар “рейдлари” ҳам бошланиб кетган – бу “рейдлар” давомида улар мигрантларни ишдан бўшатиш ва қизларнинг рўмолларини ечиштиришни талаб қилишган.
Россияда мигрантларга қарши кайфият кучайиши манзарасида ўзбекистонликлар дохил Марказий Осиёдан бўлган муҳожирлар мамлакат ҳудудига киришда узоқ муддатли текширувлардан ўтаётгани ҳақида Озодлик аввалроқ хабар қилган эди.
Йил охирига бориб Россияда 130 минг таксичи етишмайди
Россияда такси ҳайдовчилари танқислиги 2024 йил охирига бориб 130 минг кишини ташкил қилади. Бу ҳақда “Яндекс Go”нинг давлат идоралари билан ишлаш бўйича директори Антон Петраков Шарқий иқтисодий форум чоғида билдирди.
Унга кўра, бу миграция сиёсатининг кучайтирилгани ва такси соҳасида тартибга солишлар билан боғлиқ.
“Ҳайдовчилар даромади ўз даромадларига тенг, бироқ талаб ва харажат кам бўлган бошқа соҳаларга ўтиб кетишмоқда”, деган Петраков.
Ҳайдовчилар етишмаётгани таксида йўлкира ҳақлари ошишига таъсир кўрсатмоқда. Куз ва қиш ойларида тиғиз соатларда нархлар, Петраковнинг урғулашича, “ўнлаб фоизгача” ошиб кетиши мумкин.
Аввалроқ “Агентлик” нашри Россиядаги минтақаларнинг учдан бирида ҳамда Россия томонидан аннексия қилинган Қримда мигрантларнинг айрим соҳаларидаги фаолиятига чеклов киритилиши мумкинлиги ҳақида ёзиб чиққан эди. Мигрантларга энг кўп таксида ишлаш тақиқланмоқда – бундай таъқиқ РФнинг 27 та минтақасида амалда.
Москва вилоятидаги “Крокус Сити Холл” савдо марказидаги теракт ортидан Россияда мигрантларга нисбатан ксенофобик кайфиятлар кучайиб кетган. Расмий тахминларга кўра, бу теракт Тожикистон фуқаролари томонидан содир этилган.
Россиянинг турли минтақаларида ҳуқуқ-тартиботчилар хорижлик ишчилар яшаган ва ишлаган жойлар бўйлаб рейдлар уюштира бошлашган. Баъзи пайтларда мигрантларни ҳарбий комиссариатларда қайддан ўтказиш ҳолатлари кузатилган.
2024 йил бошидан буён Ички ишлар вазирлиги ходимлари 65 мингдан зиёд хорижликни Россиядан чиқариб юборишган, шунингдек, 120 минг мигрантнинг РФ ҳудудига киришига тўсқинлик қилишган. Бу орада Россияда кадрлар етишмаслиги манзарасида мигрантлар оқими сўнгги 10 йил ичида энг паст даражага тушган.
Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба истеъфога чиқди
Украина ташқи ишлар вазири Дмитрий Кулеба Олий радага истеъфо аризасини топширган. Бу ҳақда “РБК Украина” нашри Украина парламенти спикери Руслан Стефанчукнинг Фейсбукдаги ўз саҳифасида қолдирган постига таянган ҳолда хабар қилди. Стефанчукнинг ёзишича, Кулебанинг аризаси яқин кунларда ўтказилажак ялпи мажлислардан бирида кўриб чиқилади.
Аввалроқ бошқа вазирлар ва бош вазир ўринбосарларининг истеъфолари манзарасида Кулеба ҳам ишдан бўшатилиши мумкинлиги ҳақида “Украинская правда” нашри президент Зеленский атрофидаги манбалардан олинган маълумотга таянган ҳолда хабар қилган эди. Нашр суҳбатдошлари Кулебанинг ўрнига унинг биринчи ўринбосари Андрей Сибига келиши эҳтимоли кўпроқ эканини иддао қилишган.
Кулеба ўз истеъфоси юзасидан изоҳ берган эмас. У 2020 йил мартидан буён Украина ташқи ишлар вазири лавозимини эгаллаб келаётган эди.
Учинчи сентябрь куни Украина Олий радасига ҳукуматнинг уч аъзоси — саноатнинг стратегик соҳалари вазири Александр Камишин, адлия вазири Денис Малюська ҳамда табиий бойликлар ва атроф-муҳитни ҳимоя қилиш вазири Руслан Стрелец томонидан истеъфо аризаси тушган. Парламент спикери Руслан Стефанчук сешанба куни бунга ўхшаган ариза Давлат мулк фонди раиси Виталий Коваль томонидан ҳам топширилганини маълум қилган. Кейинроқ Радага бош вазирнинг Европа ва Евроатлантика интеграцияси масалалари бўйича ўринбосари Ольга Стефанишина ҳамда Украинанинг вақтинча ишғол этилган ҳудудларини реинтеграция қилиш масалалари бўйича вазири, бош вазир ўринбосари Ирина Верешчук томонидан ҳам истеъфо аризаси топширилгани маълум бўлган.
“Суспильне” нашри Украина Олий радаси истеъфоларни 4 сентябрь куниёқ тасдиқлаши мумкинлиги ҳақида ёзган.
“РБК Украина” нашри Украина парламентидаги “Халқ Хизматкори” (“Слуга Народа”) фракцияси раҳбари Давид Арахамия изоҳига эътибор қаратган. У ўз telegram-каналида 4 сентябрь “ишдан бўшатишлар куни”, 5 сентябрь эса “тайинловлар куни” бўлишини қайд этган. Арахамия шу ҳафтанинг ўзида ҳукумат таркибида катта ўзгаришлар бўлиши кутилаётгани ҳақида ёзган. Унга кўра, Вазирлар маҳкамаси штат бирлигининг 50 фоиздан кўпроғида ўзгаришлар бўлади.
“Якуний рўйхат фракциянинг 4 сентябрдаги мажлисида аниқ бўлади”, дея қўшимча қилган Арахамия.
Ўз навбатида, “Голос” партиясидан депутат Ярослав Железняк 3 сентябрь куни бўлиб ўтган брифингда ҳукумат таркиби тўлиқ ўзгаришини кутиш керак эмаслиги, чунки, қонунга мувофиқ, ҳарбий ҳолат вақтида ҳукумат таркибини тўлиқ ўзгартириш мумкин эмаслигини айтган.
Украина президенти Владимир Зеленский 27 август кунги матбуот анжуманида бош вазир Денис Шмигаль билан ҳукуматдаги эҳтимолий ўзгаришларни муҳокама қилаётганини билдирган эди. Ёзда “Украинская правда” ва “РБК-Украина” нашрлари президент атрофидаги манбалар маълумотига таянган ҳолда, Зеленский бош вазир Шмигалдан чарчаган бўлиши ва уни ишдан бўшатишни режалаётган бўлиши мумкинлиги ҳақида ёзиб чиқишган.
Денис Шмигаль Украина ҳукуматига 4,5 йилдан буён етакчилик қилиб келмоқда.